روپورتاژ: نورجان سون
“بی دپرم هاريكايدي – چونكی هاسار يوقتو”
نورجان سون: ومر هوجام، هوش كلدينيز. ديلرسنيز همن دونكی دپرمله باشلاياليم. اسلامبول’ده اولدقجه هاركتلي بير گون ياشاندي. سيزين دگرلنديرملرينيزي الابيلير ميييز؟
ومر كاماجي: هوش بولدوك، تشكور ايدريم. دون ياشانان دپرم اسلينده اولدقجه وگرتيجی بير ورنك. انه شوكتان ونجه ياكلاشيك ياريم ساعت ونجه دورت بويوكلوگونده بير دپرم مايدانه كلدي. كونومونه باكتيگيمده اچيك سويلاياييم، إیچيمدن “ايواه” دیدیم. چونكی تام ده كوموركاز فايي اوزرينده كرچكلشتي. بی بولكه زاتن اوزون سوردر بكلنن بير الان. بن بير سيسمولوك دگليم امه ليتراتوری تاكيپ ايدن بيري اولاراك سويلايبيليريم كي، بی فاي هاتي اسلامبول إیچين جیدي ريسك بارينديرييور.
ياكلاشيك ٦.٢ بويوكلوگوندكي بی دپرم بيرچوك اچيدان “هاريكا” بير دپرمدي. چونكی جان كايبي يوق، جیدي بير مال كايبي ده اولمادي. امه ايني زمانده بويوك بير اينرژي بوشالتي. ياكلاشيك ١٥ كيلومترليك بير كيريلمه ياشاندي. ياني بيز اسلينده بی بويوكلوكته بير دپرمي، چوك فازله اجي چكمدن اتلاتيك. بی كييمتلي بير شاي.
“فاركلي بيليمسل كوروشلر توپلومی كوتوپلاشتيرمامالي”
نورجان سون: بی دپرمي فاركلي شكيلرده يوروملايان بيليم إینسانلاري وار. سوسيال مدياده ده “كچتي مي، داهه كوتوسی می كلييور؟” كيبي سورولار هيزله ياييلييور. توپلوم ده كافه كاريشيكليگي إیچيند. سيز بی سناريولاري ناسيل دگرلنديرييورسونوز؟
ومر كاماجي: إیكي انه بيليمسل كوروش وار. بونلاردان إیلكي، كاموويونون ده ياكيندان تانيديگي ناجی كورور و لال شنكور كيبي هوجالارين ساووندوگی مودل. بونه كور، كوموركاز فايي’ندان باشلاييپ آطەلار فايي’نه كادار إیلرلايە جك بويوك بير كيريلمه بكلنييور. بی كيريلمانين ٧.٤-٧.٥ بويوكلوگونده بير دپرم اورتمسي بكلنييوردو. امه سون دپرمله بيرليكته بی بكلنتي بيراز ازالدي; بلكي آرتيق ٧.٢ كيبي كونوشابيليريز. چونكی او بولكده بير سترس بوشالماسي ياشاندي. انجاك بی توم فاي إیچين كچرلي دگل.
يكينجی كوروش إیسه داهه آز كابول كورن امه كيدە رك ونم كازانان بير مودل: كريپ. ياني بازي فايلار كيليتلنمك يرينه سورونە رك هاركت ايدييور. بی ده داهه كوچوك امه سيك دپرملرله اينرژينين بوشالماسي انلامينه كلييور. وزليكله المانلارين ٢٠٢٤’ته ياييملاديگي بير چاليشماده بی كوروش دستكلندي. ايگر بی مودل دوگرويسه بيز بويوك بير دپرم يرين، بليرلي اراليكلارله ٥-٦ بويوكلوگونده دپرملر ياشايابيليريز. امه دیدیگيم كيبي، بی كوروش هنوز ازينليكتا.
نورجان سون: توپلوم بی بيليمسل ايريشمايي بازن كيشيسل بير كاوكايميش كيبي إیزلييور. بی ده كووني سارسييور كيبي. نه درسينيز؟
ومر كاماجي: چوك هاكليسينيز. بيليمي كيشيلرله وزدشلشتيرمك بويوك بير هاتا. بيليم إینساني شی كيشيليكتايميش، شويله كونوشويورموش… بونلار ونملي دگل. بيزيم إیچين ونملي اولان، اورتايه كونان ورينين ساگلامليگيدير. بيليمده اد هومينم ياني كيشييه سالديري اولماز. توريلر ياريشير، كيشيلر دگل. سوسيال مدياده بی ايريمي ياپماك زورلاشييور امه بيز بيليم إیلتيشيمجیلري اولاراك بونه ديكات ايتمك زورونداييز.
“دپرمي تاهمين ايتمك شيمديليك إیمكانسيز”
نورجان سون: ياني هنوز دپرمين نه زمان اولاجاگيني سويلايمييوروز، ويله مي؟
ومر كاماجي: كسينليكل. بوكون دونيانين ڭ إیلري اونيورسيتلريند، ميت’ت، جالتتش’ت، اوكسفورد’ده بی كونی چاليشيلييور. ياپاي زكا إیله دپرم تاهميني اوزرينه مودلر كليشتيريلييور امه هنوز هيچبير سيستم سون بويوك دپرملري وندن بيلمدي. ياني “شی ساعتته شی بويوكلوكته دپرم اولاجق” دمك، شی انده مومكون دگل. ايليميزدكي وريلر كيسيتلي. كوكبيليمله كيياسلارساك; ايورنين ١٣ ميليار ييل وتسيني كوربيلييوروز امه يرين ٥ كيلومتره آلتوني كورمييوروز. بی ده بليرسيزليگي ارتيرييور.
“ريسك يونتماين، افتي يون ایتمك زورونده كالير”
نورجان سون: پكي بی بير اويارييدي دييورساك، نه ياپماليييز؟ ١٩٩٩’دان بی يانه نلري باشارديك، نلري ايكسيك بيراكتيك؟
ومر كاماجي: دپرم بيليمي اچيسيندان چوك اییييز. ٦ شوبات دپرملري سونراسي ناتوره و سجینجه كيبي دركيلرده ياييملانان ماكاللريميز وار. بی چوك ونملي. انجاك سيكينتي بيليمده دگل، اويكولامادا. كانونلاريميز، يونتمليكلريميز موجوت امه اويكولانمييور. دنتيم مكانيزمالاري زاييف. واتانداش ده سوروملولق المييور; “بير كات داهه فازله چيكاييم، نه اولاجق” دييه دوشونويور. هالبوكي بيلينچلي بير توپلوم اولماليييز. چوك نت بير شاي سويلاياييم، ريسكي يونتماين، افتي يون ایتمك زورونده كالير. شی ان باشلارساك هالا كچ دگل. امه همن، قرەرلي و بوتونجول اديملار اتماك زورونداييز.
“ركن اوياري سيستملري نه كادار إیشه يارار؟”
نورجان سون: كوكل’ين ايركن اوياري سيستملري كيبي تكنولوژيلر اسلامبول’ده إیشه يارار مي؟
ومر كاماجي: كيسمن. كوكل، تلفونلارداكي سنسورلرله پ دالكاسيني الكيلاييپ، س دالكاسي كلمدن ونجه اوياري ورييور. انجاك بی سيستمين إیشه يارايابيلمسي إیچين دپرم مركزينين يرلشيم يرلرينه اوزاك اولماسي لازيم. ژاپونيه و مكسيكه كيبي اولكلرده بی مسافلر يوزلرجه كيلومترايي بولابيلييور. اسلامبول’ده إیسه سيليوري فايي ٢٤ كم، شهير مركزي إیسه ياكلاشيك ٥٠ كم اوزاكتا. بی يوزدن ايركن اوياري سورسي چوك كيسيتلي. انجاك يينه ده بی سيستملرين اولماسي فايدالي اولابيلير; بيركاچ سانييليك بيله اوياري بازن هايات كورتارير.
“دپرم اسلامبول’ون كادري مي؟”
نورجان سون: “دپرم اسلامبول’ون كادري” دیدینيز. بی جوملايي اچار ميسينيز؟
ومر كاماجي: اسلامبول تاریخ بويونجه ٢٠٠-٢٥٠ ييلده بير بويوك دپرملر ياشاميش بير شهير. بی بير جوگرافي كرچكليك. بونی دگيشتيرماييز. دپرمين كنديسي كادر اولابيلير امه ييكيم كادر دگلدير. بوكون اديم اتارساك، بلكي بير سونراكي ٢٥٠ ييله داهه حاضرليكلي اولوروز. امه بوكونی ده كورتارماك إیچين اجیلن هاركته كچمليييز.
“بيليمي كوتسالاشتيرمادان ساهيپلنمليييز”
نورجان سون: بيليمسل دوشونمه توپلومده يترينجه ير بولابيلييور می سيز؟
ومر كاماجي: ماالسف خیر. بيليمي بازن كوتسالاشتيرييوروز، بازن تامامن يوق سايييوروز. اويسه بيليم بير يونتمدير، بير كيشيليك دگل. بيليمسل اوتوريتايي سوركولاماك ايساستير. ماكس پلانك’ين دیدیگي كيبي، بازن بيليمسل پاراديكمالار انجاك اونلاري ساوونانلار ولدوگونده دگيشير. امه بيزيم بی سوركولامايي اقيله ياپماميز كركييور. اقيل يولويله إیلرلمليييز. اقسي هالد، دوگری إیله يانليشي اييرت ايدمز هاله كليريز.
“توپلوم اولاراك ايگيتيمله باشلاماليييز”
نورجان سون: سون اولاراك، اوكويوجولاريميزا/يزلايجیلريميزه نه سويلمك إیسترسينيز؟
ومر كاماجي: توركييه بير دپرم اولكسيدير. بيز بی توپراكلاره سونرادان كلديك. دپرملر بيزدن ونجه واردي، بيزدن سونره ده اولاجق. بی كرچكله ياشامايي وگرنمك زورونداييز. بيليم ايليميزدكي ڭ كوچلی اراچ. امه اونی انلاماك، إیچسلشتيرمك، ايگيتيمله اولور. توپلومون هم بيليمه هم ده ايگيتيمه اولان ياكلاشيمي دگيشمديكچه بی فلاكتلري ايني شكيلده ياشامايه دوام ايدريز. بيليم إینساني اولاراك تك اماجيميز، چوجوكلاريميزه داهه كوونلي بير اولكه بيراكماك.
یورم یاپ