فيترات و تابيات اوزرينده إیسرارله دوران، ياراتان و ياراتيلان إیله اويوملی بير شكيلده ياشامايي تاوسييه ايدن هز. پايكامبر’ين چورجیليك إیله إیلكيلي او كادار كوزل تاوسييلري و تاتبيكاتي واردر كي، هپسي بوكون دونياداكي چورجیلرين چوره مسلسينين چوزومی إیچين كتيرديكلري ونريلرله بڭزرليك و اينيليك ارزتمكتدير. هز. پايكامبر، دوگال چورنين كورونماسي و إینسانين إیچينده ياشاماك زورونده اولدیگی ياكين مادي و مانوي چورسينين ناسيل اولماسي كركتيگي كونوسونده بازي فاالييتلرده بولونموشتور. هز. پايكامبر إینسانلاري اگاچ ديكمايه و موجوت اگاچلاري كورومايه سوكتميشتير. اونون اگاچ ديكمايه سوكدن، اگاجين چوره إیله إیلكيلي و ايكونوميك دگريني كوسترن پكچوك هاديسي واردير.٦١ بازي اگاچلاره و وزليكله هورمه اگاجينه وزل بير إیلكيسي اولدیگی بيلينمكتدير. هز. پايكامبر، بيززات كنديسي اگاچلانديرمه فاالييتلرينده بولونموشتور.
ورمانلار ت’سيس ايتميش، موجوت اورمانلاري كورومايه ونم ورميشتير. بير دفاده بش يوز هورمه اگاجي ديكميشتير. ايسكي بير اورمان يري اولان زورايب موكييني ينيدن اورمانلاشتيرميشتير. بی بولكه بی اولايدان سونره اورمان انلامينه كلن “ل-گâب” ادييله انيلير اولموشتور. بليرلي بولكلري وزل كورومه آلتونه الميشتير. بونلار هاريم (وايه هارام) و هيما، ياني ياساك، كورونان بولكلر اولاراك ادلانديريلميشتير. بورالارده اگاچلارين كسيلمسيني، اوت يولونماسيني، كوش و ديگر هايوانلارين اولانماسيني ياساكلاميشتير.
هز. پايكامبر’ين هر زمان و هر فيرساته اگاچ ديكمايي تاوسييه ايدن، اگاچ ديكمنين دونيوي و اوهروي موكافاتيني ديله كتيرن سوزلريندن بازيلاري شونلاردير: “لينيزده بير اگاچ فيداني وارسه كييامت كوپمايه باشلاسه بيله ايگر اونی ديكە جك كادار واكتينيز وارسه موتلاكه ديكين”.٦٢ “كيم اگاچ ديكيمينده بولونورسه اونون إیچين اگاچتان هاسيل اولان اورون ميكتارينجه الل سواپ يازار”.٦٣ “هر كيم، بوش كوری و چوراك بير يري إیهيا ايدە جك اولورسه بی امليندن دولايي الل تارافيندان موكافاتلانديريلير. إینسان و هايوان اوندان فايدالانديكچه اورايي إیهيا ايدنه ساداكه يازيلير”.٦٤ “موسلومانلاردان بير كيمسه اگاچ ديكرس، او اگاچتان ينن اورون موتلاكه اونون إیچين ساداكه اولور. يينه او اگاچتان چالينان مايوه ده او موسلومان إیچين ساداكه اولور. كوشلارين يديگي ده ساداكادير. هركسين اوندان ييييپ ايكسيلتيگي اورون ده اونی ديكن موسلومانلاره ايت بير ساداكادير.”٦٥ بوهاري، ساهيهيند، ايكيپ ديكمه إیله إیلكيلي هاديسلري ايري بير كيتاب هالينده درلميشتير.٦٦
هز. پايكامبر سيت الانلاري ده اولوشتورموشتور. مدينه و تايف سيت الاني كورونموش بولكلردن ڭ ونمليلريدير. مدينه شهري مركز اولماك اوزره هر يوندن بوكونكی مسافه ولچولرينه كوره ياكلاشيك ٣٢ كم’ليك چورسي كورومه آلتونه الينميشتير. بوراده اگاچلارين كسيلمسيني ياساكلاميشتير.٦٧ تايف’ته اوتوران ساكيف كابيلسيندن بير هايت هيجرتين دوكوزونجی ييلينده مدين’يه كليپ موسلومان اولدیگونده هز. پايكامبر اونلاره اويمالاري كركن هوسوسلاري إیچرن بير يازي وردي. سيياسي، سوسيال و ايكونوميك مسللري إیچرن بی يازينين متنينده چوره إیله إیلكيلي اولاراك، اونلارين واديلرينين تومونون كورومه آلتونه الينديگيني، ياباني اگاچلاري كسمنين و هايوانلاري ولدورمنين ياساك اولدیگونی بيلديردي. هز. پايكامبر وك واديسينه سا’د ب. ايبû واكاس’ي كوروجی تايين ايتي.٦٨ تاي و جورش كابيللري ده كندي ارازيلرينين كورومه آلتونه الينماسيني هز. پايكامبر’دن إیستميشلر، او ده اونلارين إیستكلريني كابول ايتميشتير. كورولدوگی كيبي هز. پايكامبر، انجاك گونوموزده فاركينه واريلان و احتیاجينه إینانيلان ميلي پارك، سيت الاني و يشيل الان كيبي چورجیليك فاالييتلريني كندي دونمينده باشلاتميشتير. اونون بی فاالييتلري سونوجی تابياتين و يرلشيم يرلرينين ايكولوژيك ياپيلاري كورونموشتور. هز. ايبû بكير و هز. ومر ده هز. پايكامبر’ين تسپيت ايتيگي سيت الانلاريني كوروماك إیچين كايرت سارفتميشلدير.
هز. پايكامبر تابياتين بير پارچاسي اولان بوتون هايوانلاري سوردي. انجاك ات، دو، كويون، كچي، كدي و كوورجینه وزل إیلكيسي و مراكي واردي.٦٩ چشيتلي وسيللرله إینسانلارين هايوانلارين هايات هاكينه سايكي كوسترمسيني اچيكلاميشتير. إیشلرينين ڭ يوگون اولدیگی بير انده بيله هايوانلارين كورونماسي و باكيمي إیله إیلكيلنميشتير. مك’نين فذينده اوردوسويله بيرليكته مك’يه دوگری إیلرلركن يول كنارينده ياورولاريني ايمزيرن و اونلاري كوروماك إیچين هاولايان بير كوپك كورور. اسكرلرين كوپگه و ياورولارينه هرهانكي بير زارار ورمسيني ونلمك اماجييله ونلم الير. جوايل ب. سوراكه ادلي ساهابيي، كوپگين كارشيسينده دورماسيني ايمردر.
هوناين ساواشي’ندان سونره جی’ران’ده إیكن، سوراكه ب. ماليك، ايليندكي ايمانامه إیله كنديسينه كلير. هاووزلارينه كندي دولري إیچين دولدورموش اولدیگی سولاردان، چورده اوتلايان ييتيك دولرين ده سی إیچتيگيني، بونون إیچين كنديسينه موكافات اولوپ اولماديگيني سورار. هز. پايكامبر، هر سوساميش جانلييه سی ورمكته ايجیر بولوندوگونی سويلر.٧٠ بيرچوك هاديسينده هايوانلاره ایی موامله ايديلمسيني، شفكاتلي و مرحمتلي داورانيلماسيني، ايزييت ايديلممسيني فازله يوك يوكلنممسيني اونلارين باكيمينين ایی ياپيلماسيني، اشاگيلانماماسيني و ياراتيليشلارينه اويكون إیشلرده كولانيلمالاريني ايمرتميشتير.
هايوانلارين ياورولاريني بيله دوشونموشتور. كچي ساگان بير آطەمه ياوری إیچين سوت ارتيرماسيني سويلميشتير. كوش يووالارينين بوزولماسيني، يومورته و ياورولارين الينماسيني ياساكلاميشتير.٧١ سيرف زوك و ايگلنجه ماكسادييله ياپيلان اوجيليگي هوش كورمميشتير.
هز. پايكامبر، كنيش، چوك اودالي، يوكسك اولمايان، كنيش اولولی و باهچلي ايولرين ياپيلماسيني تاوسييه ايتميشتير. مسكنلرين إیكي كاتان فازله اولماسينه موساده ايتمميشتير; هاته يوكسك إینشااتلاره موداهله ايدە رك ييكتيرديگينه داير ريوايتلر واردير. يولاري دارالتمايي كيناميشتير. سفرده بيله چاديرلارين كورولماسينه وارينجايه دك دوزنلي اولمايي سوردي.٧٢
كايناكچا:
٦١. إیبن هانبل، وي، ٤٢٠. ٤٤٤; بوهاري، إیيي، ٦٦ ود.; ايريجه بك. زبيدي، ويي، ١١٧-١٨٩.
٦٢. إیبن هانبل، إیيي، ١٨٤، ١٩١.
٦٣. إیبن هانبل، و، ٤١٥.
٦٤. موناوي، وي، ٣٩.
٦٥. بوهاري، وي، ١٢٢.
٦٦. بوهاري، إیيي، ٦٦-٧٤.
٦٧. بوهاري، إیي، ٢٢٠.
٦٨. واكيدي، إیيي، ٩٧٣.
٦٩. ماكريزي، س. ٤٠٠.
٧٠. إیبن هيشâم، إی، ٤٩٠.
٧١. ايبû داوود، إیيي، ٤٦٩.
٧٢. كتاني، إیي، ٤١-٤٢; هز. پايكامبر’ين چوره هاكينداكي فاالييتلرييله إیلكيلي كنيش بيلكي إیچين شی اراشتيرمالاره باكيلابيلير: إیبراهيم جانان، إیسلام’ده چوره ساگليگي، اسلامبول ١٩٨٦ س. ٨٩; مهمت بايراكتار، إیسلام و ايكولوژي، انكاره ١٩٩٧، س. ٤٩-٦١; إیبراهيم وزدمير، چوره و دين، انكاره ١٩٩٧ س. ١٦٣-١٦٨; ١٨٠-١٨٤; ايني يازار و مونير يوكسلميش، چوره سورونلاري و إیسلام، انكاره ١٩٩٧.
كايناك: هز. محمد و ايورنسل مساژي – پروف. در. إیبراهيم ساريچام







یورم یاپ