گونجل عثمانلی توركجسی خبرلر

هز. پايكامبر (ساس) و چوجوكلار

الصورة الرمزية لـ مسعود

نسلي كوروماك و كليشتيرمك، إیسلام’ين تمل هدفلريندن بيريدير. نسلي كوروماك ده چوجوك ساهيبي اولماك، اونی يتيشتيرمك و دوگوموندان باشلاييپ ايولنمسييله نوكتالاناجاك بير سورچ إیچينده اونونله إیلكيلنمكله مومكوندور. هز. پايكامبر ايوليليگي، چوجوك ساهيبي اولمايي و چوجوك يتيشتيرمايي تشويك ايتميشتير. ديگر ايله فرتلرينين ‏اولدیگی كيبي چوجوگون كوزتيميندن و يتيشتيريلمسيندن ايله بويوكلرينين سوروملولوگونه ديكات چكميشتير. اونون بی كونويله إیلكيلي اولاراك سويلديگي شی سوزی چوك مشهوردور: “هپينيز چوبانسينيز و هپينيز كوتوكلرينيزدن سوروملوسونوز”.١ چوجوكلارينه دوشكون اولان هانيملاري ووموش و اونلاري چوجوكلارينه كارشي سوكي و شفكاتله داورانمايه تشويك ايتميشتير.٢

چوجوكلاره درين بير سوكي و شفكات بسلاين هز. پايكامبر، اونلاري جیدييه اليپ سوييلرينه إینمايي و پروبلملريني دينلايە رك يونلنديرمايي وگوتلميشتير. او، چوجوكلاري كوجاگينه الير، وپر و اوكشاردي. بير دفاسينده هز. پايكامبر تورونی هاسان’ي وپركن يانينده اوتوران اقرا’ ب. هابيس اونی كورور و “سيز چوجوكلاري وپر ميسينيز؟ بنيم اون چوجوگوم وار، هيچبيريني وپمديم” در. بونون اوزرينه هز. پايكامبر اونه “مرحمت ايتماينه مرحمت اولونماز” بويورور. يينه “سيز چوجوكلاري وپر ميسينيز؟ بيز وپماييز” ديين بير كيشييه “الل سنين كالبيندن مرحمتي كالديردييسه بن نه ياپابيليريم”٣ بويورور. چوجوكلاري هوش توتموش و اونلارين إیستكلريني يرينه كتيرمايه ونم ورميشتير. ناماز كيلاركن و هوتبه اوكوركن بيله بی توتومونی دگيشتيرمميشتير. كايناكلار، تورونی كوجاگينده إیكن نامازه كلديگيني، چوجوگی بيراكيپ نامازه دوردوگونو، سجدده إیكن چوجوگون سيرتينه بينمسي اوزرينه ده سجدايي اوزاتيگيني; كيزلاريندان زاينب’ين كيزي اومام’يي نامازده اوموزونه الديگيني ناكلدرلر.٤

هز. پايكامبر چوجوكلارله إیلكيلنير، سلام ورير،٥ اونلارين هاتيريني سوراردي. زمان زمان چوجوكلاري و وزليكله تورونلاريني سيرتينه بينديريردي. هوشلاناجاكلاري ادلار تاكاراك چوجوكلارله شاقالاشير و اونلاري ايگلنديريردي. بوتون بی سيجاك ياكينليكتان دولايي چوجوكلار اونی چوك سورلردي; بير يولجولوكتان دونگي زمان كنديسيني كارشيلامايه چيكارلاردي.٦ هيجرت ايسناسينده ايبû ايييûب ايل-نساري’نين ايوينه ميسافير اولاجاگي سيراده نكاروگولارينين كوچوك كيزلاري دف چاليپ شاركي سويلميشلردير.٧ هز. پايكامبر اونلاره “بني سوييور موسونوز”؟ دييه سورموش; اونلار ده “اوت يا رسûلالل” دميشلر، او ده “واللي بن ده سيزلري سوييوروم” دميش و بی سوزونی اوچ دفه تكرارلاميشتير.٨ او مدينه ديشينده ده چوجوكلاره كوسترديگي إیلكي إیله اونلی اولاجق كي، اومرتو’ل-كازا دولاييسييله مك’يه كيتيگينده هاشيموگولارينين چوجوكلاري كنديسيني كارشيلاميشلار، ونوندن و ارديندان كوشوشموشلاردير.٩ هز. پايكامبر دونمينده چوجوكلار سوسيال هاياتين بير پارچاسييدي. بايرام نامازينين كيليناجاگي يره (موسالا) كادينلارله بيرليكته چوجوكلار ده چيكارلاردي.١٠ او، ساواشلارده كادينلارين و چوجوكلارين ولدورولممسيني وزليكله ايمرتميشتير.١١ چوجوكلارين ايكونوميك يوندن كوچلی اولمالاريني، باباسينين مالي واركن شونه بونه محتاج دوشملريني ونلمك إیچين كركلي ونلملري الميشتير. پايكامبريميز، مالينين تاماميني الل يولونده هارجانماك اوزره واسييت ايتمك إیستاين سا’د ب. ماليك’ين بی تاوريني هوش كارشيلاماميش، “چوجوكلارينه نه بيراكتين”؟ دييه سورموش، بير شاي بيراكماديگيني وگرنينجه ده مالينين اونده دوكوزونی چوجوكلارينه بيراكماسيني سويلميشتير. سا’د’ين إیسراري اوزرينه اوچته بيريني واسييت ايتمسيني إیستميش و اونی بيله چوك بولدوگونی بليرتميشتير.١٢ مالينين تاماميني بير سفر إیچين باگيشلايان ايبû بكير’ه “چوجوكلارينه نه بيراكتين”؟ دييه سوراراك چوجوكلار اوزريندكي دويارليليگيني بير كز داهه ديله كتيرميشتير.١٣

هز. پايكامبر ناماز كيلديريركن چوجوك اگلاماسي دويونجه اگلايان چوجوگون اوزولممسي و انسينين هوزورسوز اولماماسي إیچين كيسه سûرلر اوكوياراك نامازي چابوك بيتيريردي. هاته زمان زمان نامازه دوروركن اوزون سûرلر اوكومايي دوشونسه بيله اگلامه سسي دويونجه بوندان وازكچردي.١٤ بی اويكولامه هز. پايكامبر’ين چوجوكلاره و انلرينه مرحمتيني اورتايه كويدوگی كيبي، ايني زمانده اونون دونمينده جامييه كادينلارين كوچوك چوجوكلارييله بيرليكته كلديكلريني ده كوسترمكتدير.

هز. پايكامبر چوجوكلاري إیستيسمار ايتم، اونلاري، سوزكليمي ساواش كيبي، ياشينه اويكون اولمايان الانلاره سورمه و ايمكلريني سومورمه يولونه اسله كيتمميشتير. بدر سفري’نه چيكاركن مدينه ديشينده اوردوسونی دوردورموش; ياشلاريني كوچوك كوردوگی ساهابيلري كري چويرميشتير. كري چويرديكلري اراسينده او سيراده اون اوچ ياشلارينده بولونان ابدولاه ب. ومر، برا’ ب. âزيب و زايد ب. سابيت ده بولونويوردو. اون التي ياشينده بولونان اوماير ب. ايبû واكاس’ي ده كري چويرمك إیستميش; انجاك اگلاماسي اوزرينه موساده ايتميشتير. اوهود ساواشي’نه چيكاركن ده شايهاين دنيلن يرده دوروپ اوردوسونی كوزدن كچيرە رك ياشلاري كوچوك ‏اولدیگی إیچين یگرمیيه ياكين چوجوگی شهره كري كوندرميشتير. هندك ساواشي ايسناسينده إیس، بولوگ چاگينه كيرمميش چوجوكلارين چاليشماسينه توپراگي كازمه إیشينده موساده ايتميش; انجاك كوشاتمه باشلايينجه اونلاري كاللر، ايللرينين يانينه كوندرميشتير. هالبوكي بی ساواشته كوشاتماجيلارين ساييسي موسلومان اسكرلرين ساييسيندان اوچ كات فازله إیدي و اسكره چوك احتیاج واردي. بی ساواشته فده كالمايه موساده ايتيگي چوجوكلار اراسينده ير الان زايد ب. سابيت’ين و ابدولاه ب. ومر’ين او سيراده اون بش ياشينده بولوندوگونا١٥ باكيليرسه بی ياشين آلتونداكيلري ايولرينه كوندرديگي تاهمين ايديلبيلير.

مدين’يه دوكوزونجی هيجري ييلده كلن يتميش-سكسن كيشيليك بني تميم هايتييله بيرليكته او سيراده چوجوك ياشته بولونان امر ب. ايهتم ده كلير. هايت اويلري اونی ايشيالارينين باشينه نوبتچي اولاراك بيراكيرلار. پايكامبريميز هايت اويلرينه بيرتاكيم هدييلر ورير. إیچلرينده هدييه المايان كيمسه اولوپ اولماديگيني سورار. ايشيالارينين يانينده بير چوجوك كالديگيني سويلرلر. هز. پايكامبر اونون ده كوندريلمسيني إیستر. كايس ب. âسيم ادلي هايت اويسي، اونون اته تارافيندان إیززتي اولمايان بير چوجوك ‏اولدیگونی سويلر. پايكامبريميز ده “ولسون، او، هايتله بيرليكته كلميشتير. باهشيش المايه هاكي واردير” بويورور. چوجوگی كتيرتير و باهشيشيني ورديرير.١٦

هز. پايكامبر’ين چوجوكلارله إیلكيلي ڭ ونملي دوزنلملريندن بيري ده كيز چوجوكلاريني ايركك چوجوكلارله ايشيت ستاتويه كتيرمسيدير. إیسلام’ين دوگدوگی سيراده اراپلار اراسينده كيز چوجوگونه كارشي داورانيشلار سوسيال بير پروبلم هالينه كلميش و هاته جینايت شكليني الميشتي. جاهيلييه دونمينده كيز چوجوگی ايلده مادي باكيمدان بير يوك، سوسيال باكيمدان ده بير اوتانچ كايناگي كابول ايديليردي. ايريجه چوجوكلار ايكونوميك و سوسيال اينديشلرله ولدورولورلردي. كور’ان-ي كريم’ده جاهيلييه إینسانينين كيز چوجوگونه كارشي توتومی كوتولنميش، چوجوكلارين ولدورولملري شيدتله كينانميش و ياساكلانميشتير.١٧ هز. پايكامبر ده كيز چوجوگونه وزل ونم ورميشتير. كيز چوجوگی يتيشتيرنلري وزل اولاراك ووموشتور.١٨ كيز چوجوگونی هاكير كورمايي و اونه كارشي كوتو دويكی و دوشونلر بسلمايي ياساكلاميشتير.١٩

جاهيلييه دونمينده كيز چوجوكلاريني ديري ديري توپراگه كوموپ ده سونره موسلومان اولان بازي كيمسلر، زمان زمان هز. پايكامبر’ين هوزورونده توپراگه كومه إیشيني ناسيل ياپتيكلاريني انلاتيرلاردي. هز. پايكامبر ده دويدوكلاريندان سون درجه ايتكيلنير و اگلاردي. بير ‏گون بير آطەم هز. پايكامبر’ه كلە رك كيز چوجوگونی ناسيل ديري ديري توپراگه كومدوگونی انلادر و شونلاري سويلر: “اي الل’ين ايلچيسي! بيز جاهيلييه دونمينده پوتلاره تاپان و چوجوكلاري ولدورن بير ميلت إیديك. بنيم بير كيزيم دونيايه كلميشتي. كونوشاجاك چاگه كلميشتي; كنديسيني چاگيرديگيمده سسيني دويونجه سوينيرديم. بير ‏گون اونی يانيمه چاگيرديم و ارديمسيره كوتوردوم. سونونده بير كويونون باشينه كلديك. كيزيمين هيچبير شايدن هابري يوقتو. كويونون باشينده ايليندن توتوم و كويويه اتيم. اوندان دويدوگوم ڭ سون سوز “باباجيگيم، باباجيگيم”! دييه كويوده يانكيلانان چيگليكتي”. آطەم بونی انلاتينجه هز. پايكامبر اگلار و ايلرييله كوزلرينين ياشيني سيلر. اوراده بولونانلاردان بيري “اي الل’ين ايلچيسي! اونه اوزولدون مو”؟ دييه سورار. هز. پايكامبر اونه “بيراك! او كنديسيني مشكول ايدن شايي سورويور” در. سونره آطەمه دونە رك اولايي تكرار انلاتيرير. آطەم تكرار انلاتير. اولايدان چوك ايتكيلنن هز. پايكامبر ساكالي إیسلانينجايه كادار اگلار و آطەمي “الل جاهيلييده إیشلنن كوتولوكلري سيلميشتير. سن ‏ایی إیشلر ياپمايه دوام ايت” شكلينده تسلي ايدر.٢٠

هز. پايكامبر ساواش ايسيرلري اراسينده بولونان چوجوكلاري بيله دوشونموشتور. كورايزه ايسيرلري اراسينده بولونان بولوگ چاگينه ايرمميش چوجوكلارين انلريندن ايريلمامالاريني ايمرتميشتير.٢١

هز. پايكامبر’ين سونتي ديكاته الينديگينده چوجوگون انه بابه اوزريندكي هاكلاري، اونه كوزل بير إیسيم كويمه ‏ایی بير ايگيتيم و وگرتيمدن كچيرم، ايولنديرمه و چوجوكلار اراسينده ايشيت موامله ايتمه شكلينده وزتلنبيلير. هز. پايكامبر چوجوكلاره اد كويمه كونوسونده تيتيز داورانيلماسي كركتيگيني بيلديرميش و بی كونوده إیسرارلي تاوسييلرده بولونموشتور: اونون بی هوسوستاكي سوزلريندن بيريسي شويلدير: “سيز كييامت ‏گونونده كندي إیسيملرينيز و بابالارينيزين إیسيملرييله چاگريلاجاكسينيز، كوزل إیسيملر كويونوز”.٢٢ پوتپرستليگي چاگريشتيران و إیسلام آطەبينه اويمايان ادلارين دگيشتيريلمسيني تاوسييه ايتميش و بی تور إیسيملردن كنديسينين ده دگيشتيرديگي اولموشتور. الل’تان باشكاسينه كوللق انلامي تاشييان إیسيملري كويمايي هارام كابول ايتميش و بونلاري باشكه إیسيملرله دگيشتيرميشتير. بوراده سوز إیسيم كونوسونه كلميشكن، الل’ه ماهسوس إیسيملرين “ابد” كلمەسييله بيرليكته اولماكسيزين كولانيلماسي هوسوسونه كيساجه تماس ايتمكته فايده كورويوروز. ايسما-ي هوسنا’نين “ابد” كلمەسييله بيرليكته كولانيلماماسي، زاهيرن داهي اولسه توهيد إینانجيني زدلاييجی ماهييته كورولدوگوندن، هوش كارشيلانماميشتير. انجاك ابدولكادير، ابدوراهمان كيبي إیسيملرين كولانيشي يايكين اولماكله بيرليكته كادير، راوف كيبي إیسيملر، اراپ اولمايان موسلومانلار اراسينده و وزليكله توركلر اراسينده كولانيلماكتادير. بی ده موهتملن بی إیسيملرين ابدولكادير، ابدوراوف شكلينده تلافوز ايديلمسينين كوچلوگوندن كايناكلانماكتادير. فاكات بی إیسيملري بی شكيلده كولانمانين توهيد إینانجيني زدلديگي سويلنمز. چوجوگه إیسيم كوياركن ايساس اماچ، إیسمين توهيد إینانجيني زدلاييجی بير ماهييت تاشيماماسي و بونون يانينده چوجوگه الاي كونوسی ياپيلابيلە جك بير اد كونولماماسي و چوجوگون تاشيديگي إیسيمدن اوتانچ دويماماسيدير. ميلييت باكيميندان اراپ اولمايان كيشيلرين ادلاري إیسلام إینانچ و اهلاكينه ترس دوشمديكچه كولانيلماسينده بير ماهزور يوقدر و نيتكيم بی إیسيملر دگيشتيريلمه جیهتينه كيديلمميش و كولانيلميشدر و كولانيلمايه ده دوام ايديلمكتدير. مسلا الپارسلان، توگرول، سلچوك كيبي.٢٣

هز. پايكامبر، كوزل إیسيم كويمانين يانينده ‏ایی بير تربييايي، چوجوگون باباسي اوزريندكي هاكلاري اراسينده سايميشتير. تربييايي انه بابانين چوجوگونه بيراكاجاگي ڭ كوزل ميراس اولاراك دگرلنديرميشتير.٢٤ بوراداكي تربييايي بيلينن انلامده تربيينين يانينده گنل اولاراك چوجوگه ‏ایی بير ايگيتيم كازانديرمه شكلينده انلاماك و دگرلنديرمك هز. پايكامبر’ين چوجوك ايگيتيمييله إیلكيلي اويكولامه و سوزلرييله چليشمز; هاته پارالليك ارزتيگيني ده سويلايبيليريز.

انه و بابه كنديلرينه ايت اولان نسلين كورونماسي كورويني ايولادينين بير يووه كورماسينه زمين حاضرلاماكله يرينه كتيرميش اولورلار. چوجوگون زينايه بولاشاراك ‏گوناه إیشلمسينه يول اچماماك إیچين باباسينين اونی ايولنديرمسي كركتيگينه داير هز. پايكامبر’دن ناكلديلن بازي ريوايتلر موجوتور.

هز. پايكامبر انه بابانين چوجوكلارينه ايشيت موامله ياپماسينين اونلارين كوروي و چوجوگون ده دوگال هاكي ‏اولدیگونی بيلديرميشتير.٢٥ بی كونوده چوجوكلارين كيز-ركك، بويوك-كوچوك، وز وايه اوواي اولماسي اراسينده فارك يوقتور. هز. پايكامبر “الل’تان كوركون و چوجوكلارينيز اراسينده آطەلتي كوزتين”٢٦ بويورموشتور. چوجوكلاره مال باگيشلانماسينده âديل داورانيلماماسيني زولوم اولاراك دگرلنديرميشتير.٢٧ دولاييسييله انه بابانين هيب، هديي، ميراس كيبي مادي كونولارده ‏اولدیگی كيبي، سوكي، إیلكي و شفكات كيبي مانوي هوسوسلارده ده چوجوكلاري اراسينده آطەلتلي داورانماسي كركير. اقسي هالده كاردشلرين بيربيريني كيسكانماسي و بيربيرينه كارشي اولومسوز بازي دويكی و دوشونلره كاپيلماسي كاچينيلمازدير.٢٨

كايناكچا:

١. بوهاري، إی، ٢١٥.

٢. بوهاري، وي، ١٢٠-١٢١.

٣. بوهاري، ويي، ٧٥; تيرميزي، إیو، ٣١٨.

٤. إیبن هانبل، وي، ٤٦٧; بوهاري، ويي، ٧٤-٧٥; إیبنو’ل-سير، اوسد، و، ٢٢.

٥. إیبن ما، إیي، ١٢٢٠.

٦. إیبن هانبل، إیو، ٥; ايبû داوود، إیيي، ٢١٩.

٧. إیبن ما، إی، ٦١٢.

٨. ديياربكري، تاريهو’ل-هاميس، ميسير ١٣٠٢، إی، ٣٨٥.

٩. بوهاري، إیي، ٢٠٤.

١٠. بوهاري، إیي، ٨.

١١. ماليك إی، ٤٤٧-٤٤٨; بوهاري، إیو، ٢١.

١٢. بوهاري، إیي، ٨٢-٨٣; تيرميزي، إیيي، ٣٠٥-٣٠٦.

١٣. واكيدي، إیيي، ٩٩١.

١٤. بوهاري، إی، ١٧٣-١٧٤.

١٥. واكيدي، إیي، ٤٥٣.

١٦. واكيدي، إیيي، ٩٧٩-٩٨٠.

١٧. ناهل سûرسي ٥٨-٥٩.

١٨. تيرميزي، إیو، ٣١٨ ود.

١٩. إیبن هانبل، إیو، ١٥١.

٢٠. داريمي، إی، ٣-٤.

٢١. ماكريزي، س. ٢٥١.

٢٢. ايبû داوود، و، ٢٣٦.

٢٣. وزكی اراس، “اد كويما”، ديه إی، ٣٣٢-٣٣٣.

٢٤. تيرميزي، إیو، ٣٣٧.

٢٥. إیبن هانبل، إیو، ٢٦٩.

٢٦. بوهاري، إیيي، ١٣٣-١٣٤; موسليم، إیي، ١٢٤٣.

٢٧. موسليم، إیي، ١٢٤٣.

٢٨. بايزه بيلكين، إیسلام و چوجوك، انكاره ١٩٩٧; هاياتي هوكلكلي، “چوجوك”، ديه ويي، ٣٥٥-٣٥٨.

كايناك: هز. محمد و ايورنسل مساژي – پروف. در. إیبراهيم ساريچام

یورم یاپ

الكترونیك پوستە یایینلانماز كركلی یرلر *

اره
قاتكورلر