گونجل عثمانلی توركجسی خبرلر

هز. پايكامبر (ساس) و يتيملر، شهيت ايللري، كازيلر

الصورة الرمزية لـ مسعود

كنديسي ده بير يتيم اولاراك بويوين و إیچينده يتيشتيگي توپلومده يتيملره ياپيلان كوتو مواملايه شاهيت اولان هز. پايكامبر’ين اوزرينه تيتيز بير شكيلده ايگيلديگي توپلوم كسيملريندن بيري، بلكي ده ڭ باشته كلني يتيملردي. جاهيلييه دونمينده باكيمسيزليك، بوشامه كولايليگي و وفات كيبي ندنلرله دول و يتيملرين ساييسي چوك فازله إیدي. انه و بابانين ولمسي هالينده يتيملري كوز ایتمك سايييدلرين، ياني كابيله ريسلرينين كورولريندن بيرييدي. كابيللر اراسينده سيك سيك ساواشلار مايدانه كلديگي إیچين، وسايت آلتونه كيرن وكسوز كيزلارين ساييسي فازلايدي. بير ولينين ولايتي آلتونده اون-ونبش كادار وكسوز كيز بولوندوگی اولوردو. يتيملر كنديلريني مودافاادان اجیز ‏اولدیكلاري إیچين، بويوك واريسلر اونلارين هاكلارينه ريايت ايتمز، اونلاره بير شاي ورمزلردي.٥٤ يتيملر واريس اولاماديكلاري إیچين گنلليكله ونملي بير مال وارليگينه ساهيپ اولامازلاردي. تيموله كوره بير كيمس، ولايتي آلتونداكي وكسوز كيزين اوزرينه ماشلاهيني اتارسه ورفن بی هاركت، “بی كيز بنيمدير” انلامينه كليردي. بی دورومده كيزين وليسيندن باشكه بير كيمسه اونی نيكاهلامايه اسله تاليپ اولامازدي.ولي، شايت يتيم كيز هوشونه كيدرس، كنديسي نيكاهلاردي. بی تاكديرده كيزين ايمسالي اراسينداكي تيموله كوره تاكدر و تايين ايديلن مهيري ورمزدي. بونونله بيرليكت، كيزجاگيزين وراست كرگي ساهيپ ‏اولدیگی ماليني كندي مالييله بيرليكته إیداره ايدر و او مالدان كنديسي إیستيفاده ايدردي. يتيمه إیسه بير شاي ورمزدي. كيز هوشونه كيتمزسه وايه دولی نيكاه ايتمك إیستمزس، باشكاسييله ايولنمسينه ده اينكل اولوردو. نيكاهلاماديگيني باشكاسينه ورمديگي كيبي، مالينه بير ان ونجه واريس اولابيلمك إیچين تورلی إیشكنلرله اگير إیشلرده كولانيردي.٥٥

كورولدوگی اوزره يتيملره جاهيلييه توپلومونده اويكولانان موامللر، بير سوسيال پروبلم اولاراك كارشيميزه چيكماكتادير. بی سبپل، هم كور’ان’ده و هم ده هز. پايكامبر’ين هاديسلريند، او دونمدكي ديگر پروبلملره ‏اولدیگی كيبي بی هوسوسه ده ير وريلديگي و اوزرينده دورولدوگی كورولمكتدير. نيتكيم كور’ان’ده و هاديسلرده يتيملره اويكولانان كوتو موامللر يريلميش و يتيم هاكلاري كوروناراك هيمايه آلتونه الينميشتير. كور’ان ايتلرينده و هز. پايكامبر’ين هاديسلريند، يتيملرله إیلكيلي كارشيلاشيلابيلە جك هر دوروم إیچين ايساسلار كوستريلميش; مومينلرين بی كونوده ياپمالاري و كاچينمالاري كركن داورانيشلار كنيش بير چرچوده اورتايه كونموشتور. كونويله إیلكيلي ايتلري انه هاتلارييله إیكي كيسيمده موتالاه ايتمك مومكوندور. ايتلردن بير كيسمي يتيمه ‏ایی موامله ايتمايي ايمرتمكتدير. ديگر بير كيسمي إیس، يتيمين مالاري و گنل اولاراك يتيمله إیلكيلي هوكûكي هوكوملر إیچرمكتدير.

كور’ان-ي كريم’دهو، سني يتيم بولوپ بارينديرمادي مي؟”٥٦ بويرولاراك بيززات هز. پايكامبر’ين يتيم اولاراك بويودوگی ووركولانماكته و الل’ين، اونی يتيم إیكن چشيتلي إیمكانلار ياراتاراك بارينديرديگي بليرتيلمكتدير. ايني سûرده هز. پايكامبر’، يتيمه ‏ایی داورانماسي شی إیفاده إیله ايمرديلمكتدير: “يتيمي ساكين ايزم”!٥٧

اشاگيده انلاتاجاگيميز اولاي، إیسلام دينينين دول و يتيملرين هاكلاريني كورومايه ورديگي ونمي كوسترمكتدير. اينساردان بير آطەم (وس ب. سابيت) ولور، كريده بير دول هانيم و اوچ يتيم كيز بيراكير. ولن كيشينين هيچ اوگلی يوقتور. امجاسيوگولاري، اونون مالينين تاماميني اليرلار. دول كادينه و يتيم اوچ كيزه بير شاي ورمزلر. كادين، دورومی هز. پايكامبر’ه شيكايت ايدر. هز. پايكامبر اونلاره آطەم كوندرير. واريسلر، مالين كنديلرينه ايت ‏اولدیگونی سويلرلر. چونكی اراپ âدتينه كور، ميراسه يالنيز ولنين ايركك اقراباسي واريس اولوردو. بی اولاي اوزرينه شی âيت-ي كريمه نازيل اولور: “انه بابانين و ياكينلارين بيراكتيكلاريندان ايرككلره بير پاي واردير; انه بابانين و ياكينلارين بيراكتيكلاريندان كادينلاره ده بير پاي واردير…”٥٨ هز. پايكامبر همن اونلاره هابر كوندريپ، الل’ين كادينلاره ده ميراستان پاي اييرديگيني بيلديرير.٥٩

يسلام’دان ونجه إینسانلار يتيملرين مالاريني يرلر، اونلارين مالاريندان فايدالانماك إیچين يتيمله ايولنم، يه ده اونی اوگلی وايه كيزي إیله ايولنديرمه يولارينه باشوورورلاردي. “هاكسيزليكله يتيملرين مالاريني ييينلر شوفسيز كارينلارينه انجاك اتش تيكينميش اولورلار” و “ روشد چاگينه ايريشينيه كادار، يتيمين مالينه سادجه ڭ ‏ایی توتومله ياكلاشين”٦٠ ايتلرينين نازيل اولماسي اوزرينه موسلومانلار يتيملرين مالاريندان ايلچكتيلر. اونلارين مالاريني يمك بير تارافه يتيملرين مالارينين كندي مالارينه كاريشماماسينه ديكات ايتمايه باشلاديلار. ويله كي، يتيمين ونوندن ارتان يمگي يمكتن بيله چكينييورلاردي. ايولرينده يتيم بولونانلار اونون يييگيني و إیچگيني اييرديلار. اونلاره ايري بير ايو تاهسيس ايتيلر. بی دوروم، مالاريني چاليشتيرماكتان اجیز اولان يتيملرين ده الايهينه ‏اولدیگی كيبي يتيم هاميلرينه ده كوچ كلييوردو. هاته ابدولاه ب. رواهه هز. پايكامبر’ه كلە رك شونلاري سويلدي: “يا رسûلالل، هپيميز يتيملري اوتورتاجاك ايري بير ايو، اونلاره ايري يييە جك و إیچە جك ورە جك كوجه ساهيپ دگليز”. إیشته بی يانليش انلامايي برتاراف ايديپ كونويه اچيكلق كتيرمك ماكسادييله شی ايت-ي كريمه نازيل ‏اولدی: “سانه يتيملر هاكينده سورويورلار. ده كي: اونلاري ‏ایی يتيشتيرمك داهه خیرليدير. ايگر اونلارله بيرليكته ياشارسانيز، بيلين كي اونلار سيزين كاردشلرينيزدير…”٦١ بی âيته كوره ونملي اولان، يتيمي كوزل يتيشتيرمك، اونون ماليني ده كندي يارارينه إیسلاه ايديپ كليشتيرمكتير. الايهلرينه اولماماك شارتييله يتيملرله برابر اوتورماكته اونلارين مالاريني كندي مالارينه كاتيپ برابر چاليشتيرماكته بير ‏صاقینجه يوقتور. انجاك ايلده ايديلن كليردن ماسراف چيكتيكتان سونره پايلارينه دوشني اونلاره ورمك وايه اونلارين هسابينه كايد ایتمك كركير.٦٢

يتيملرين توپلوم إیچيندكي دوروملاريني ‏ایی بير دوزايه كتيرمك هز. پايكامبر’ين باشليجه سوسيال فاالييتلري اراسينده ير الميشتير. اونون يوقسولار و يتيملرله إیلكيلنمسي و اونلارين هاكلارييله إیلكيلي دوزنلملرده بولونمايه باشلاماسي پايكامبرليگينين إیلك ييلارينه راستلار. نيتكيم، هابشيستان’ه كيدن موهاجیرلرين باشقاني جافر ب. ايبû تاليب، نجاشî’نين هوزورونده إیسلام’ي و موسلومانلاري ساوونماك ماكسادييله ياپتيگي كونوشماده “جاهيلييه دونمينده كوووتليلرين زاييفلاري ايزديگيني” سويلميش، كونوشماسينين دوامينده هز. پايكامبر’ين ايمرتيگي و ياساكلاديگي هوسوسلاري ديله كتيرميشتير. اونون ياساكلاديگي كونولاردان بيرينين ده “يتيم مالي يمك” ‏اولدیگونی سويلميشتير.٦٣ هز. پايكامبر، يتيملرله إیلكيلنمايي ومرونون سونونه كادار سوردورموشتور.

هز. پايكامبر’ين يتيملره كارشي توتومونون ڭ كوزل ورنگيني، اونلی ساهابي اينس ب. ماليك’ه اولان داورانيشلارينده بولماك مومكوندور. اينس ب. ماليك يتيمدي. باباسي ماليك ب. نادر’ين، موسلومانلاره كارشي ‏اولدیگو، إیسلامييتين مدين’ده ياييلديگي إیلك ‏گونلرده هانيمي اومی سولايم’ين موسلومان اولماسينه كيزاراك شام’ه كيتيگي و هيجرتن ونجه اوراده ولدوگی ريوايت ايديلمكتدير. اومی سولايم داهه سونره ايبû تالهه ايل-نساري إیله ايولندي. هز. پايكامبر مدين’يه هيجرت ايتيگينده هنوز اون ياشينده اوكور- يازار و زكي بير چوجوك اولان اينس’ي، انسي (وايه اوواي باباسي) هز. پايكامبر’ين هيزمتينه وردي. اينس، هز. پايكامبر’ين وفاتينه كادار اون ييل اونون هيزمتينده بولوندو. هز. پايكامبر’ين ايگيتيم-وگرتيم تارزينه إینسانلاره و وزليكله چوجوكلاره كارشي هوشكوروسونه و ديگر اهلاكي داورانيشلارينه داير بيرچوك بيلكي اينس واسيتاسييله إینتيكال ايتميشتير. اينس، هز. پايكامبر’دن بير دفه بيله ازار إیشيتمديگيني سويلميشتير. هز. پايكامبر، بير هاتاسي يوزوندن اينس’ي إیكاز ايدە جك اولان هانيملارينه “بيراكين چوجوگو!”٦٤ دردي.

هز. پايكامبر، إیچينده يتيم بارينديران و يتيمه ‏ایی داورانيلان ايوه بويوك ونم ورميش و شرف اتفتميشتير. او، بی كونوده شونلاري سويلميشتير: “موسلومانلارين ايولري اراسينده ڭ ‏اییسي إیچينده كنديسينه ‏ایی داورانيلان يتيم بولونان ايودير. ڭ كوتوسی د، إیچيند، يتيم بولونوپ ده كنديسينه كوتو داورانيلان ايودير”.٦٥ بوراده يتيمي سادجه بارينديرماك دگل; بارينمه إیله برابر اونه ‏ایی داورانماك ده زيكرديلمكتدير. شايت ايوده بارينديريلان يتيمه ‏ایی داورانيلمازسه مادي و مانوي ايزييته ماروز بيراكيليرسه بی تور بير بارينمه اونون إیچين بير زولوم هالينه كلبيلير.

ونلی ايبû هوراير’نين دورومی ده إیسلام’ين يتيملره ورديگي دگري كوزلر ونونه سرن ڭ كوزل ورنكلردن بيريدير. او، كنديسينين يتيم اولاراك بويودوگونو، بوسره بينت كازوان’ين يانينده هيزمتچي اولاراك كارين توكلوگونه چاليشتيگيني; إیسلام’له بيرليكته إیسه شرف بولدوگونی بليرتميشتير.٦٦

هز. پايكامبر بير يتيم إیله باشكاسي اراسينده مايدانه كلن ‏آڭلاشمازليكته ماهكمه يتيمين الايهينده سونوچلانسه بيل، باگيش يولويله و كونول ريزاسييله يتيمي كورومه جیهتينه كيتميشتير. اوهود ساواشي’ندان ونجه اينساردان ايبû لوبابه إیله يينه اينساردان بير يتيم اراسينده بير هورمه باهچسي يوزوندن ‏آڭلاشمازلق چيكار. هز. پايكامبر ايبû لوباب’نين لهينه هوكوم ورير. انجاك اوندان هاكيني چوجوگه باگيشلاماسيني إیستر. كنديسينه بونون كارشيليگينده نته بير هورمه باهچسي باگيشلاناجاگيني سويلر. فاكات ايبû لوبابه بونه ياناشماز. هز. پايكامبر اونه كونير. او سيراده إیبنو’د-دهداهه هز. پايكامبر’، يتيمه بير هورمه باهچسي باگيشلاديگي تاكديرده كنديسينين نه كيبي بير موكافاته ايريشگيني سورار. او ده نته بير باهچه باهشديلگيني بيلديرير. إیبنو’د-دهداهه هورمه باهچسيني ساتين الاراك يتيمه باگيشلار. هز. پايكامبر اونون بی داورانيشينه چوك سوينير.٦٧

پايكامبريميز يتيملري اسله إیستيسمار ايتمميشتير. امه هيزمتينده كولانيلاجاك اولسه داهي يتيملرين مالارينه ايلكويماميشتير. هاته اونلارين، مالاريني بی إیش إیچين باگيشلامالارينه بيله كونلی رازي اولماميشتير. سوزكليشي مسجید-ي نبوي’نين إینشâ ايديلديگي ارسه اينسار’دان ايس’اد ب. زورار’نين هيمايسينده بولونان سهل و سوهايل ادينداكي إیكي يتيمه ايتي. بی إیكي يتيم، ارسايي مسجید ياپيلماسي إیچين هيبه ايتمك إیستميشلر; انجاك هز. پايكامبر بونی كابول ايتمميش و بدليني ودميشتير.٦٨

هز. پايكامبر’ين يارديم كونوسونده يتيملري ياكين اقرابالارينه ترجیه ايتيگي زمانلار اولموشتور. نيتكيم بير ‏گون كنديسينه كانيمت مالاري اراسينده ايسيرلر كتيريلير. هز. فايكامبر’ين امجاسي زوباير ب. ابدولموتاليب’ين كيزلاري اومو’ل-هاكم و دوباه بونی دويونجه يانلارينه هز. فاتيما’يي ده الاراك، هز. پايكامبر’ه كليرلر. إیچينده بولوندوكلاري دورومی انلاتيرلار و اوندان هيزمتچي تالبينده بولونورلار. بونون اوزرينه هز. پايكامبر “بدر يتيملري سيزي كچتي”٦٩ بويورور.

بشîر ب. اقربه ادلي ساهابي، هنوز چوجوك إیكن، باباسي اوهود ساواشي’نده شهيت دوشر. بونون اوزرينه هز. پايكامبر بشîر’ي زييارت ايدر; اونون اگلاديگيني كورور و “اگلامه بن، بابان، ايشه ده انن اولسه إیستمز ميسين؟” دييە رك اونی تسلي ايدر. بشîر ده “اوت” وابيني ورير.٧٠

هز. ايش’نين هيمايسينده يتيملر موجوتو.٧١ بونلارين ديشينده بيززات هز. پايكامبر’ه واسييت ايديلميش يتيملر ده واردي. نيتكيم ايس’اد ب. زوراره وفات ايدركن كبش، هابيبه و فاريه ادلي اوچ كيزيني هز. پايكامبر’ه بيراكتيگيني واسييت ايتميشتير. پايكامبريميز هانكي هانيمينين يانينه كيدكسه بی كيزلاري ده برابرينده كوتوروردو. كنديسي اونلارين ايوليليكلرييله ده إیلكيلنميشتير.٧٢

هز. پايكامبر يتيمله إیلكيلنمنين ديني بير كورو ‏اولدیگونو; يتيملرله إیلكيلننين اهيرته موكافاته ايريشگيني بيلديرميشتير. نيتكيم بير سوزونده “كيم الل ريزاسي إیچين بير يتيمين باشيني اوكشارسه ايلينين دوكوندوگی هر ساچ ساييسينجه ‏اییليك يازيلير. كيم يانينده بولونان يتيم ايركك وايه كيز چوجوگه ‏ایی داورانيرسه بن و او، نته (شهادت و اورته پارماگيني كوستررك) شی إیكيسي كيبيدير”٧٣ بويورموشتور.

يدي بويوك ‏گوناهي سيرالايان هاديسلرده بی ‏گوناهلار اراسينده يتيم مالي يمك ده كچمكتدير: هز. پايكامبر شويله بويورور; “هلاك ايديجی يدي شايدن كاچينينيز: شيرك، بويو، آطەم ولدورم، ريبه يم، يتيم مالي يم، ساواشتان كاچمه و إیفتلي كادينه زينه إیسنادينده بولونما”.٧٤

يبن ما، “كيتابو’ل-دب”ده يتيم هاكي كونوسونده بير باب اچميشتير. بوراده “يكي زاييفين هاكيني يمكتن ساكينديريريم: يتيم و كادين”٧٥ هاديسي ديكات چكيجیدير. هز. پايكامبر “كيم اوچ يتيمي هيمايه ايدرس، كجەسيني نامازله ‏گوندوزونی اوروچله كچيرميش، الل يولونده جیهاد ايتميش كيبي كيبي اولور. بن و او، ياني يتيملري كورويان، نته شی إیكيسي كيبي كاردشيز” بويوردی و ايلينين إیكي پارماگيني بيربيرينه بيتيشتيردي.٧٦

هز. پايكامبر يتيم مالينين كورونماسينه ونم وريردي. هاته اونی كوروياجاك كاپاسيتده اولمايانلارين بی إیشي اوستلنملريني إیستمزدي. نيتكيم ايبû زر ايل-كيفاري’يه كنديسيني زاييف كوردوگونی بليرترك، يتيم مالينين ولايتيني اوزرينه الماماسيني تمبيه ايتميشتير.٧٧

اون ب. ايبû جوهايفه باباسيندان شی سوزی ناكلدر: “بيزه پايكامبر’ين زكات مموری كلدي. زكاتي زنكينلريميزدن اليپ فاكيرلريميزه وردي. بن يتيم بير چوجوكتوم. بانه ده بير دوه وردي”.٧٨ بی ورنك ده هز. پايكامبر دونمينده دولتين يتيملري كورومايه كوسترديگي إیتينايي كوزلر ونونه سرمكتدير.

هز. پايكامبر، يتيم، يوقسوله و يولجويه إینفاكته بولونان زنكيني ووموش; اونلارين هاكيني يييني إیسه كوتولميشتير.٧٩ “كيم بير يتيمين يييگيني و إیچگيني اوستلنيرس، افديلمايە جك ‏گوناه إیشلمديكچه الل اونی نته يرلشتيرير”٨٠ بويورموشتور. يتيم يگنلره زكات ورمنين هوكمونی سورانلاره بونه بيريسي اقراباليكتان دولايي و ديگري ده زكاتان دولايي اولماك اوزره إیكي كات موكافات وريلگيني بيلديرميشتير.٨١ كالبينين كاتيليگيندان شيكايت ايدن بير آطەمه يتيمه مرحمت ايتمسيني، باشيني اوكشاماسيني، يديگي يمكتن اونه ده يديرمسيني سويلميش، او زمان كالبينين يوموشاياجاگيني بيلديرميشتير.

كورولدوگی كيبي هز. پايكامبر، او دونمده سوسيال بير پروبلم اولان و هر زمان ده پروبلم اولابيلە جك يتيم هاكي و يتيملره ‏ایی داورانيلماسي كونوسونده چوك ونملي و كوكلی چوزوملر كتيرميشتير.

هز. پايكامبر، شهيتلرين كريده بيراكتيكلاري چوجوكلارينه وزل إیلكي كوسترميشتير. اونون وزل إیلتيفات و إیلكيسينه مازهار اولان شهيت چوجوكلاريندان بيريسي اوهود شهيتلريندن ابدولاه ب. امر’ين اوگلی جابير’دير. باباسي شهيت ‏اولدیگونده جابير اون سكيز ياشلارينده بولونويوردو. هز. پايكامبر اوهود ساواشيندان بير ‏گون سونره هامرااولسد كازوسي’نه كيدركن، سادجه بير ‏گون ونجه اوهود’ه كاتيلانلارين كلمسينه موساده ايتيگي هالد، باباسي بير ‏گون ونجه شهيت اولان جابير ب. ابدولاه’ه وزل إیزين ورميشتير. جابير، هز. پايكامبر’ه كلرك، اوهود ساواشي’نه كيزكاردشلرينه باكاجاك باشكه كيمسسي بولونماديگي إیچين كاتيلاماديگيني بيلديرميش و سفره إیشتيراك ايتمك إیچين إیزين إیستميشتير. هز. پايكامبر جابير’ه باشكه زمانلارده ده يارديمجي اولموشتور. چوگی الاجاكليلاري، هورمالارين توپلانمه موسيمي كلديگينده جابير’دن باباسينين بورچلاريني إیسترلر. او ده هورمه باهچسيندن باشكه كليرلري اولماديگيني و او ييلكي اورونون ده بورجونی كارشيلامايه يتمايگيني هز. پايكامبر’ه بيلديرير. هز. پايكامبر توپلانان هورمالاري بيركاچ وبك هالينده ييگديرير. بونلاردان ڭ بويوك وبگين يانينه اوتوراراك ولچگي ايلينه الير و هركسه الاجاگي نيسبتينده هورمه ورمايه باشلار. هز. پايكامبر’ين بير موجیزسي اولاراك جابير’ين بوتون بورچلاري ودنديكتن سونره هورمالارين ايكسيلمديگي ريوايت ايديلير.٨٢

هز. پايكامبر، مادي سيكينتي إیچينده بولونان شهيت ايللرينه يارديملارده بولونوركن، اونلاري ايزيكليگه سوكدە جك داورانيشلاردان ده كاچينميشتير. بونه ورنك اولاراك جابير ب. ابدولاه إیله ارالارينده كچن اولايي هاتيرلاتماك إیستييوروز. هز. پايكامبر’له بيرليكته زاتوريكا’ كازوسي’نه كاتيلان جابير ب. ابدولاه، اونه مادي سيكينتي إیچينده ‏اولدیگونی بيلديرير. هز. پايكامبر جابير’دن كنديسينه دوسيني ساتماسيني إیستر. اوزون سورن بازارليكتان سونره مدين’يه وارينجه تسليم ايتمك شارتييله دوايي ساتين الير. جابير مدين’يه دونونجه دوايي تسليم ايتمك إیچين كوتوردوگونده هز. پايكامبر اونه بورجونی ودر و دوايي ده كنديسينه هدييه ايدر. جابير او سيراده تانيديگي بير ياهودييه راستلار و دورومی اونه انلاتير. ياهودي بونه هايرت ايدر و “دمك او سندن دوايي ساتين الدي، پاراسيني وردي، سونره ده دوايي سانه هدييه ايتي ها”! دييە رك بی هايرتيني كيزلايمز. جابير ده “اوت” وابيني ورير.٨٣

هز. پايكامبر شهيت چوجوكلارينه سادجه يارديمله مادي و مانوي احتیاجلاريني كارشيلاماكله يتينمميش; كنديلرينين إیلريكي ييلارده يالنيزجه يارديمله كچينن إینسانلار اولاراك ياشاماكتان كورتولوپ بيرر إیش ساهيبي اولمالاريني، كچيملريني كنديلري تمين ايتملريني إیستميش و بونون إیچين تشويك ايتميشتير. هز. پايكامبر’له مûته ساواشي’نده شهيت دوشن جافر-ي تاييار’ين اوگلی ابدولاه اراسينده كچن بير اولايي بونه ورنك اولاراك كايددبيليريز. پايكامبريميز بير ‏گون چوجوكلارله بيرليكته بازارده ساتيش ياپان ابدولاه ب. جافر’ين يانينه اوگراميش، كنديسييله إیلكيلنميش و “الليم! اونون ساتيشيني بركتلي كيل” دييه دوه ايتميشتير. ابدولاه ب. جافر هز. پايكامبر’ين وفاتينده ١٠ ياشينده ‏اولدیگونه كور٨٤ بی اولاي، چوجوك يدي إیلا اون ياشلاري اراسينده إیكن مايدانه كلميش اولماليدير.

هز. پايكامبر شهيت چوجوكلاريني تسلي ايتميشتير. ايبû سايد ايلهودري اوهود ساواشي ايسناسينده اون اوچ ياشينده بولونويوردو. باباسي ماليك ب. سينان اونون كليشميش ‏اولدیگونی سويلايە رك ساواشه كاتيلماسيني إیستميش، انجاك هز. پايكامبر كابول ايتمميشتي. ماليك ب. سينان اوهود ساواشي’نده شهيت دوشموشتور. ايبû سايد ايل-هودري، ساواشتان سونره مدين’يه دونن هز. پايكامبر’ي بني هودره چوجوكلارييله بيرليكته كارشيلامايه كيتميشتير. هز. پايكامبر اونی تسلي ايتميش و “الل بابانه ايجريني ورسين” دييە رك دوه ايتميشتير.

هز. پايكامبر كنچ ياشته اوهود’ده شهيت دوشن امجاسي هز. هامزا’نين يتيم چوجوكلاري إیله إیلكيلنميشتير. هامزا’نين كيزي اولان اومام، اومرتو’ل-كازا’ده “امجا! امجا!” دييە رك پايكامبريميزين اركاسينه دوشموش، او ده اومام’يي الاراك مدين’يه كتيرميشتير. چوجوگون باكيميني اوستلنمك إیچين زايد ب. هاريس، هز. علی و جافر ب. ايبû تاليب اراسينده ‏آڭلاشمازلق چيكميشتير. بونون اوزرينه ارايه پايكامبريميز كيرميش; جافر ب. ايبû تاليب’ين هانيمي ايسما، اومام’نين تايزسي ‏اولدیگوندان، اونون باكيميني جافر’ه ورميشتير. اومام’يي داهه سونره سلمه ب. ايبû سلمه إیله ايولنديرميشتير. يينه اوهود ساواشي’نده شهيت دوشن ابدولاه ب. جاهش’ين تركسينين إیدارسيني اوزرينه الميش; اوگلونه هايبر’ده بير مولك ساتين اليورميشتير.٨٥

هز. پايكامبر’ين مدينه دونمينده ساهابنين همن تامامي كازيلردن اولوشويوردو. چونكی بدير، اوهود، هندك ساواشلارينه كاتيلانلار بيرر كازي إیديلر. پايكامبريميز ايهل-ي بدير’دن ووكی إیله سوز ايتميشتير.٨٦ ووكوسونده وزليكله بدر ايهلينين فازيلتيندن ‏بحثتمكله بيرليكت، بو، ايني زمانده اونون كازيلره ورديگي دگري كوسترمكتدير. مك’نين فذي’نه يونليك حاضرليكلاري موشريكلره هابر ورمك إیچين اونلاره مكتوپ يازان و فاكات داهه سونره بی مكتوبی ايله كچيريلن هاتيب ب. ايبû بلته ورنگينده ‏اولدیگی كيبي، بونلارين بازي سوچلاريني افتيگي كورولمكتدير.

هز. پايكامبر شهيتلرين كريده كالان ياكينلاريني تسلي إیچين ايليندن كلن چابايي سارفدردي. بونه كوچوك ياشته شهيت دوشن هاريسه ب. سوراكا’نين انسينه كارشي داورانيشيني ورنك اولاراك وربيليريز. هاريسه بير يتيمدي و باباسي سوراكه هيجرتن ونجه ولموشتو. كنديسي ده هيجرتن سونره انسي إیله بيرليكته موسلومان اولموشتو. هاريس، ياشينين كوچوك اولماسي ندنييله بدر ساواشي’نه موجاهيت اولاراك كاتيلامادي. بی اراده ساواش الانينين كريسينده بير سی بيريكينتيسيندن سی إیچركن اتيلان بير اوكله إیسابت الدي و بی ساواشين اينساردان إیلك شهيدي ‏اولدی. انسي و كيزكاردشي هاريس’نين ولدوگونی دويدولار. انسي اومی هاريس، هز. پايكامبر’ين كلمسيني بكلدي و اوندان اوگلونون دورومونی سوراجاگيني، ايگر نته إیسه اگلاماياجاگيني، شايت هنمده إیسه اگلاياجاگيني إیفاده ايتي. پايكامبريميز بدير’دن مدين’يه دونونجه بی كادين اوگلونون دورومونی سورماك اوزره اونون هوزورونه كلە رك “گر اوگلوم نته إیسه سابردر، سوابيني بكلريم; دگلسه اونون إیچين وار كوجومله اگلاريم” دیدی. هز. پايكامبر هاريس’نين نت، اوستليك فيردوس نتينده ‏اولدیگونی بيلديردي. بونون اوزرينه انسي اوگلی إیچين اسله اگلاماياجاگيني اچيكلادي. ٨٧

هز. پايكامبر’ين بير شهيت انسيني تسلي ايديشييله إیلكيلي شی اولاي ده سون درجه مانيداردير: او، اوهود شهيتلريني دفنتيكتن سونره اتينه بينە رك كازيلرله بيرليكته مدين’يه دوگری هاركت ايتتيگي سيراده اينسار كادينلاري كنديسيني كارشيلاماك اوزره يوله چيكميشلاردي. بونلارين اراسينده هز. پايكامبر’ين اتينين ديزكينيني توتان سا’د ب. مواز’ين انسي كبشه بينت اوبايد ده واردي. بی كادينين ديگر اوگلی امر شهيت دوشموشتو. سا’د ب. مواز، “يا رسûلالل! انم”! دييە رك اونی تاكديم ايتي. هز. پايكامبر كبشه بينت اوبايد’ه “مرهابا”! دييه هيتاپ ايتي. كبشه هز. پايكامبر’ه ياكلاشاراك “سني ساگ ساليم كوردوم يه فلاكت هيچ كلير بانا” دیدی. پايكامبريميز اونه اوگلی امر ب. مواز إیچين باشساگليگي ديلديكتن سونره اونون و ديگر شهيتلرين نتليك ‏اولدیگونی بليرتيپ شويله دوه ايتي: “الليم! كالپلريندكي اوزونتولري كيدر. موسيبتلريندن دولايي موكافاتلاندير. شهيتلرين كريده بيراكتيكلارينه كوزل مواملده بولوناجاك ‏ایی هالفلر اييل”.٨٨

وهود ساواشي’نده شهيت دوشن اينس ب. فدال’نين يتيم كالان اوچ ياشلارينداكي اوگلی محمد هز. پايكامبر’ين هوزورونه كتيريلير. پايكامبريميز اونه ساتيلماماك و هيبه ايديلممك كايدييله بير هورمالق باگيشلار.٨٩ إیسلام اوردوسی اوهود ساواشي’ندان مدين’يه دوندوگونده كادينلار ساواشه كاتيلان ياكينلاريندان هابر سورماك اوزره هز. پايكامبر’ين يانينه كليرلر. بالديزي هامنه بينت جاهش’ه كاردشي ابدولاه’ين و داييسي هامزا’نين شهيت ‏اولدیگونی سويلر. هامنه سوگوكانليلق كوسترير و الل’تان اونلارين باگيشلانماسيني إیستر. هز. پايكامبر كوجاسينين شهيت دوشتوگونی سويلايينجه اوزولور و فريات ايدر. بونون اوزرينه هز. پايكامبر، كادينلارين يانينده كوجالارينين ايري بير يري ‏اولدیگونی سويلر. اونه نيچين بويله ياپتيگيني سوردوگونده “يا رسûلالل! يتيم چوجوكلاريني هاتيرلاديم; بني اورپرتي” در. هز. پايكامبر او چوجوكلارين ‏ایی يتيشمسي إیچين دوه ايدر، اونلارله إیلكيلنير. هامن’يه هايبر’ده يييە جك يارديمينده بولونور.٩٠

بير سوزونده پايكامبريميز، “دول هانيملارله فاكيرلرين إیشلرينه كوشانلار الل يولونده جیهاد ايتميش كيبي موكافاته نايل اولورلار”٩١ بويورموشتور. بی سوزون كاپسامينه شهيتلرين كريده بيراكتيكلاري دول ايشلرينه يارديمجي اولانلارين ده كيرديگي موهاكاكتير. هز. پايكامبر شهيت ايللريندن مانوي دستگيني ايسيركمميش و اونلار إیچين “الل’يم! اونلارين كالپلريندكي اوزونتويی كيدر. موسيبتلريني كيدر. كريده بيراكتيكلارينه ‏ایی هالف كيل” شكلينده دوه ايتميشتير.٩٢

هز. پايكامبر’ين كازيلر، شهيتلره و شهيت چوجوكلارينه ورديگي دگردن ساهابه ده ايتكيلنميشتير. إیبن هيشâم’ين تاریخ بليرتمدن كايدتيگي بير هابره كوره اونون ڭ ياكين اركاداشي اولان هز. ايبû بكير كوجاگينده كوچوك بير كيز چوجوگونی سوييوركن يانينه بير آطەم كيرر و چوجوگون كيم ‏اولدیگونی سورار. هز. ايبû بكير “و بندن داهه خیرلي اولان بير آطەمين كيزيدير. بی سا’د ب. ربي’ين كيزيدير”٩٣ وابيني ورير. سا’د ب. ربي’ إیسه بدر ساواشي’نه كاتيلميش بير كازي إیدي; اوهود ساواشي’نده شهيت دوشموشتو.

كايناكچا:

٥٤. إی. كافي دونمز، “يتيم”، إیه كسييي، ٤٠٢.

٥٥. زبيدي، كسي، ٧٨-٧٩.

٥٦. دوها سûرسي ٦.

٥٧. دوها سûرسي ٩.

٥٨. نيسا سûرسي ٧.

٥٩. واهيدي، ايسبابو’ن-نوزûل، تاه. سايييد ايل-جومايلي، بايروت ١٩٩٠، س. ١٢٠-١٢١

٦٠. اين’âم سûرسي ١٥٢.

٦١. باكاره سûرسي ٢٢٠.

٦٢. سولايمان ايتش، يوجه كور’ان’ين چاگداش تفسيري، ‏اسلامبول ١٩٩٠، إی، ٣٧٩.

٦٣. إیبن هيشâم، إی، ٣٣٦.

٦٤. بوهاري، إیيي، ١٩٥.

٦٥. إیبن ما، إیي، ١٢١٣.

٦٦. إیبن ما، إیي، ٨١٧.

٦٧. واكيدي، إی، ٢٨١.

٦٨. بوهاري، إیو، ٢٥٨.

٦٩. ايبû داوود، إیيي، ٣٩٣; و، ٣١٠.

٧٠. بوهاري، ايت-تاريهو’ل-كبير، هايداراباد ١٩٤١، إیي، ٧٨.

٧١. ماليك، إی، ٢٥١.

٧٢. إیبن سا’د، إیيي، ٦١٠.

٧٣. إیبن هانبل، و، ٢٥٠.

٧٤. بوهاري، إیيي، ١٩٥.

٧٥. إیبن ما، إیي، ١٢١٣.

٧٦. إیبن ما، إیي، ١٢١٣.

٧٧. نسي، وي، ٥٥.

٧٨. تيرميزي، إیيي، ٤٠.

٧٩. نسي، و، ٩١.

٨٠. تيرميزي، إیو، ٣٢٠.

٨١. نسي، و، ٩٣.

٨٢. بوهاري، و، ٣٢.

٨٣. إیبن هانبل، إیيي، ٣٠٣; إیبنو’ل-سير، اوسد، إی، ٣٠٧-٣٠٨.

٨٤. إیبن هار، إیساب، إیي، ٢٨٠-٢٨١.

٨٥. إیبن سايييديناس، إیي، ٣٢.

٨٦. بوهاري، و، ٩ ود.; إیبن هانبل، إی، ١٠٥; إیبن ما، إی، ٥٦-٥٧.

٨٧. واكيدي، إی، ٦٥، ٩٤; بوهاري، إیيي، ٢٠٦; علی توكساري، “هاريسه ب. سوراكا”، ديه كسوي، ٢٠٢-٢٠٣.

٨٨. واكيدي، إی، ٣١٦.

٨٩. إیبن سا’د، إیي، ٣٧; وييي، ٣٤٢.

٩٠. واكيدي، إی، ٢٩١-٢٩٢.

٩١. بوهاري، ويي، ٧٦.

٩٢. واكيدي، إی، ٣١٦.

٩٣. إیبن هيشâم، إیي، ٩٥.

كايناك: هز. محمد و ايورنسل مساژي – پروف. در. إیبراهيم ساريچام

یورم یاپ

الكترونیك پوستە یایینلانماز كركلی یرلر *

اره
قاتكورلر