گونجل عثمانلی توركجسی خبرلر

هز. پايكامبر (ساس) دونمينده ايگيتيم و وگرتيم

الصورة الرمزية لـ مسعود

الل’ه إیمان ايدن بير توپلوم اولوشتورمايي اماچلايان هز. پايكامبر إیلم، ايگيتيم و وگرتيمه بويوك ونم ورميشتير. اونون فاالييتلرينده و سوزلرينده بيلكي، وگرنم، وگرتم، وگرنجی و وگرتمنه وريلن دگر چوك فازله ير توتار. هاديس ليتراتورونده ايگيتيم و وگرتيمه تشويك ايدن يوزلرجه و بونه كارشيلق بيلكيسيزليگي يرن چوك ساييده هاديس موجوتور.

بی هوسوسته كنديسينه إینديريلن إیلك واهيي ده “وكو” ايمريدير. دولاييسييله اوكوماك اونه و اومتينه الل تالا’نين إیلك ايمريدير. بونون يانينده كور’ان-ي كريم’ده بيليمه تشويك ايدن و âليمي وون âيت-ي كريملر موجوتور. كور’ان-ي كريم’د، هز. محمد (س.ا.س.)’ين إیلاهي تبليگ كوروينين ايگيتيم-وگرتيمدن إیبارت ‏اولدیگی بيلديريلير. بی ميلده شويله بويرولور: “كيتاپ و هيكمتي وگرتن بير پايكامبر كوندرمكله الل مو’مينلره بويوك بير لوتوفته بولونموشتور”.٦ هز. پايكامبر ده بير هاديسينده كندي كوروينين ماهييتيني شويله اچيكلاميشتير: “الل بني بير مواليم اولاراك كوندرميش بولونويور”.٧ دولاييسييله كوندريلديگي توپلومی ايگيتيم و وگرتيمه تابي توتماك اونون پايكامبرليك كورولري اراسينده بولونماكتادير. كور’ان’ين و هز. پايكامبر’ين تشويكي، موسلومانلار اراسينده يازييه إیلمه راگبتي و وگرنمه ارزوسونی ارتيرميشتير. اونون دونمينده إینسانلار بير شايلر وگرنمك إیچين كنديسينين و ديگر وگرتمنلرين يانينه كلمايه باشلاميشلاردير.

بی إیلكلر چرچوسينده هز. پايكامبر’ين ايگيتيم-وگرتيمله إیلكيلي فاالييتلرينه تماس ايتمك يرينده اولاجقتير. او، داهه مكه دونميند، كنديسينه واهيديلن ايتلرين يازيلماسينه و بی سورتله كورونماسينه ونم ورميشتير. ايتلرين چوگالتيلاراك داگيتيلماسيني تشويك ايتميشتير. مكه دونمينين إیلك ييلارينده دارو’ل-ركام’ي بير ايگيتيم-وگرتيم مركزي اولاراك كولانميشتير. بوراده كور’ان âيتلري اوكونويور، يازيلييور، ديني بيلكيلر وگرنيلييور و بی بيلكيلرين پراتيك اويكولاماسي ياپيلييوردو. إیسلام’ي وگرنمك إیستاينلر ده بورايه كلييورلاردي. هز. پايكامبر، هيجرتن إیكي ييل ونجه مك’يه كليپ اقابه موكيينده موسلومان اولان مدينليلرين ايگيتيمي إیله ده إیلكيلنميش; اونلارين إیستگي اوزرينه كور’ان’ي و إیسلام’ين پرنسيپلريني وگر ایتمك إیچين مدين’يه وگرتمن كوندرميشتير.

هيجرتن سونره مدين’ده هز. پايكامبر’ين إیلك و ونملي فاالييتلريندن بيريسي، بير إیبادت ماهالي اولماسينين يانينده ايني زمانده ايگيتيم-وگرتيم مركزي اولان، مسجید-ي نبوي’يي إینشâ ايتمك اولموشتور. مسجید’ين بيتيشيگينده “سوف” دنيلن مكانده كالان بازي ساهابيلر، كور’ان و يازي وگرنمكله مشكول اولويورلاردي. إیسلام’ين تمل ايساسلاريني وگرنمك اوزره مدين’يه چشيتلي بولكلردن كلنلرين بير كيسمي ده بوراده كالييوردو. سوف’دكي وگرنجی ساييسينين كيمي زمان دورت يوزه اولاشتيگي اولويوردو. هز. پايكامبر بوراده بيززات درس ورديگي كيبي، كور’ان و يازي وگر ایتمك اوزره مواليملر ده تايين ايدييوردو. اوباده ب. ساميت ادلي ساهابي، بوراده يازي و كور’ان وگرتنلردن بيريدير.٨ هاته سادجه موسلومان مواليملر دگل، موشريك مواليملر ده يازي وگرتييوردو. نيتكيم بدر ساواشي’نده موسلومانلارين ايلينه ايسير دوشن موشريك اسكرلردن اوكور-يازار اولوپ ده كورتولوش فيديسي ورە جك پاراسي بولونمايانلار، اون موسلومان چوجوگونه يازي وگر ایتمك سورتييله سربست بيراكيلميشلاردير. زايد ب. سابيت بی شكيلده اراپچه اوكومه يازمه وگرنميشتير. شوفسيز بی اويكولامه او دونمين شارتلاري ديكاته الينديگينده مواززام بير كليشمدير. اهمد ب. هانبل’ين ناكلتيگي بير ريوايت، موشريك ايسيرلرين يازي وگرتمسييله إیلكيلي اويكولامه هاكينده بيلكي و إیپوجی وريجی ماهييتدير. بونه كوره بير ‏گون وگرنجیلردن بيريسي اگلاياراك باباسينين يانينه كلير. باباسي نيچين اگلاديگيني سورار. چوجوك، وگرتمنينين دوودوگونی سويلر. باباسي “كوتو آطەم! بدير’ين إینتيكاميني الييور…”٩ در. بيراز سونره تماس ايدگيميز اوزر، هز. پايكامبر’ين ايگيتيمينده شيدته ير يوقتور. فاكات موشريك وگرتمنين بی داورانيشيندان، ايسكي كلنكته داياگين بولوندوگی ‏آڭلاشيلماكتادير. انجاك يوكاريداكي اولايدان هز. پايكامبر’ين هابرينين اولوپ اولماديگينه هابردار ‏اولدیيسه نه كيبي بير تاوير تاكينديگينه داير بيلكييه راستلاياماديك.

هز. پايكامبر، مسجید-ي نبوي’يه إیليم وگرنمك إیچين كلنلري، الل يولونده موجاهده ايدنلرله بير توتموشتور.١٠ كيسه سوره سونره مسجید-ي نبوي و سوفه احتیاجي كارشيلاياماز دورومه كلينجه مدين’ده يني ايگيتيم مكانلاري فاالييته كچيريلميشتير. كايناكلار، اونون ساگليگينده مسجید-ي نبوي’نين ديشينده مدين’ده دوكوز مسجید داهه بولوندوگونی ناكلتمكتديرلر. بی مسجیدلرده هز. پايكامبر سوهبت ياپتيگي، ناماز كيلينديگي كيبي ايگيتيم-وگرتيم فاالييتلرينين يوروتولدوگی ده موهاكاكتير.

پايكامبريميز ايگيتيم-وگرتيم فاالييتلريني سابيت مكانلارين ديشينده ده سوردورموشتور. كركتيگينده بی تور فاالييت إیچين ير و زمان تانيماميشتير. بونه ورنك اولماك اوزره اونون باشيندان كچن بير اولايي بوراده انلاتماك إیستييوروز. بير يولجولق ايسناسينده هز. پايكامبر، دوه اوزرينده كارشيدان كلن بير آطەمين كنديسييله كوروشمك إیستديگيني تاهمين ايدر. سلاملاشمادان سونره نردن كليپ نرايه كيتيگيني سورار. آطەم رسûلولاه’له كوروشمك إیستديگيني سويلر. هز. پايكامبر كنديسيني تانيتير. بونون اوزرينه آطەم اونه “يمان ندير؟ بانه وگرت” در. پايكامبريميز ده “الل’تان باشكه إیلاه بولونماديگينه و محمد’ين ده الل’ين ايلچيسي ‏اولدیگونه شهادت ايدرسين، نامازي كيلارسين، زكاتي وريرسين، رامازان اوروجونی توتارسين، بايتولاه’ي هاكدرسين” در. آطەم ده بونلاري كابول ايتيگيني سويلر. بی اراده بكلنمديك بير كليشمه اولور. آطەمين دوسينين اياگي بير فاره توزاگينه كيرر و ييكيلير. آطەم ده دوشە رك ولور. پايكامبريميز اونون ييكانيپ كفنلنمسي و دفنييله إیلكيلنير.١١

هز. پايكامبر إیليم وگرنمده كادين-ركك اييريمي كوزتمميش، ايرككلرين يانيسيره كادينلارين ايگيتيمييله ده إیلكيلنميشتير. اونلاره وزل ‏گون اييراراك كونوشمه ياپميشتير. اونون زمانينده كادين وگرتمنلر ده واردي. نيتكيم شيفا (ومی سولايمان ب. هايسم)، هز. پايكامبر’ين هانيملاريندان هز. هافسا’يه يازي وگرتميشتير. هز. پايكامبر’ين هانيملاري كيزلارين ايگيتيم و وگرتيمي إیله إیلكيلنيرلردي. اونلار، ايولرينه كلن كنچ كيزلاره بيلديكلريني انلاتيرلاردي. بی كيزلار ده وگرنديكلري بيلكيلري باشكالارينه اقتاريرلاردي. هز. ايشه و اومی سلمه باشته اولماك اوزره هز. پايكامبر’ين هانيملارينين و داهه باشكه كادينلارين ايگيتيم و وگرتيمه بويوك كاتكيلاري اولموشتور. هز. âيش، وگرنمه كونوسونده اوتانمايان اينسار كادينلاريني ووموشتور.١٢ بی نوكتادان هاركتل، كادينلارين وگرنمايه بويوك إیلكي كوسترديگي سونوجونی چيكارماك مومكوندور. ساهابيلر ده كندي كيز چوجوكلارينين ايگيتيمييله إیلكيلنميشلردير. سوزكليمي سا’د ب. ايبû واكاس، كيزينه يازي وگرتميشتير. هز. پايكامبر’ين ايگيتيم كونوسونده هور-كوله اييريمي كوزتمديگي ده بيلينمكتدير. هاديس كايناكلارينده اونون شی سوزی چوك كچمكتدير: “كيم بير جارييايي كوزل بير شكيلده ايگيتير، تربييه ايدر، سونره ده ازات ايدر و ايولنديريرسه اونون إیچين إیكي موكافات واردير”.١٣

هز. پايكامبر ايگيتيمده كولايلاشتيريجي متوتلار تاكيپ ايتمايي، سابري و تاهامولی تشويك و تاوسييه ايتميش; وفكايه و شيدته ير وريلممسيني إیستميشتير. نيتكيم بير سوزونده “وگرتين، كولايلاشتيرين، زورلاشتيرمايين، وفكلنديگينيز زمان سوسون!” دميش و “وفكلنديگينيز زمان سوسون!” سوزونی اوچ دفه تكرار ايتميشتير.١٤ بير ايگيتيجی اولاراك اونون هاكينده ساهابده اولوشان إیماژ سون درجه اولوملودور. مواوييه ب. هاكم ايس-سولمي ادلي ساهابي، بی هوسوسته شونلاري سويلميشتير: “بن رسûلولاه’تان داهه كوزل ايگيتيم ورن بير وگرتمن كورمديم. بني نه ازارلادي، نه دوودی و نه ده هاكارت ايتي”.١٥

هز. پايكامبر’ين فاالييتلرينده يازينين ونملي يري واردير. او، كور’ان-ي كريم ايتلريني يازديرميشتير. مدينه وسيكاسيني ده يازيلي اولاراك دوزنلميشتير. إیلك نوفوس ساييميني يازيلي اولاراك ياپتيرميشتير. بوتون انتلاشمالاري يازيلي بلكلره دايانديرميشتير. دولت كليرلريني، كليرلرين تاهمينيني، تاكديريني و تاهسيلاتيني يازييله تسپيت ايتيرميشتير. سفره چيكاركن اوردوسونی بير مايدانده توپلاييپ إیسيملريني يازديرير و اوردی موجودونی كاييتلي هاله كتيريردي.

هز. پايكامبر، ايللرين كنچلري اوك اتماك، يوزمك، هساپ، تيپ، نسب و كور’ان اوكوماك كيبي هم مادي و هم مانوي الانلارده ايگيتملريني تاوسييه و ايمير بويورموشتور. اونون دونمينده چوجوك، كنچ، ياشلي، هر ياشتان إینسانلار ايگيتيم الميشتير. موسلومانليگي كابول ايدن بولكلره وگرتمنلر تايين ايتميشتير. بی إیتيبارله مدينليلر اراسينده يازي يازمايي بيلنلر چوگالديگي كيبي، هز. پايكامبر’ين ساگليگينده و وفاتيندان سونره موسلومانلارين فذتيكلري يرلرده يازي هيزله ياييلمايه باشلاميشتير.

ساهابه اراسينده فارسچه رومجه كيپتي، هابشچ، إیبرانيجه و سوريانيجه بيلنلر واردي. هز. پايكامبر بير ‏گون زايد ب. سابيت’: “سن سوريانيجه بيلييور موسون؟ بانه مكتوپلار كلييور؟” دميشتير. زايد ب. سابيت’ين “بيلمييوروم” دمسي اوزرينه هز. پايكامبر “ونی وگرن” دميشتير. بونون اوزرينه زايد إیبرانيجه و سوريانيجه وگرنميشتير.١٦

يدارجی و ممورلارين يتيشمسي إیچين ايري اوكولار موجوت دگلدي. انجاك هوكين ايگيتيلديگي مكانلارده كور’ان وگرنيمي مجبûري ‏اولدیگوندان، بورالارده ايگيتيم كورنلر، هر چشيت إیداري كورولرده إیستيهدام ايديلييورلاردي.

هز. پايكامبر بيلكينين يايكينلاشماسيني تشويك ايتميش; إینسانلاردان بيلديكلريني باشكالارينه اقتارمالاريني إیستميشتير.١٧ تاشرادان مدين’يه كليپ بوراده بير مودت كالان و إیسلام’ي وگرنن هايتلر، بولكلرينه دونوپ، وگرنديكلريني اوراداكي إینسانلاره وگرتملريني إیستميشتير.١٨ ابدولكايس هايتينه إیماني و إیلمي موهافازه ايتملريني تمبيه ايتميشتير.١٩ بو، هز. پايكامبر’ين إیليم إیله إیمان اراسينداكي باگينتييه ديكات چكمسي باكيميندان ونم تاشيماكتادير.

هز. پايكامبر يوگون و تيتيز بير چاليشمه سونونده جاهيلييه ورف و ادتلري اوزرينه ياشايان بير توپلومون فرتلريني ايگيتميش و او فرتلردن يپيني بير إیسلام توپلومی اولوشتورموشتور. بی مواززام دونوشوم، ايگيتيم-وگرتيم سايسينده مومكون اولموشتور. اونون ايگيتيگي توپلولوگون إیچيندن هافيزلار، كيراات علیملري، هاكيملر، واليلر، اولكلر فذدن اوردی كوموتانلاري، دولت آطەملاري و دولت باشقانلاري يتيشميشتير.

شوفسيز هز. پايكامبر ايگيتيم و وگرتيمي، كندي دونمينين فيزيكي شارتلاري، احتیاجلاري و متوتلاري چرچوسينده كرچكلشتيرميشتير. وگرتيم مكانلاري، كونولار، متوتلار، ‏گونوموزده بيله اون-یگرمی ييل و هاته داهه كيسه سوره زارفينده دگيشبيلمكتدير. بی دورومده هز. پايكامبر’ين ايگيتيم-وگرتيم كونوسونده هر زمان كچرليليگيني كورويابيلە جك ايورنسل نيتليكتكي اويكولامالاري بيزيم إیچين ونمليدير. بی هوسوسلاري ده شی شكيلده سيرالايابيليريز:

وكومايه يازمايه ونم ورمسي;

گيتيمده شيدته ير ورممسي;

شايت وگرتيگي كونولار پراتيگه يونليك إیسه سويلديگيني ونجه كنديسينين اويكولاماسي وايه اويكولامالي بير شكيلده وگرتمسي;

بير كونويی ‏اییجه هازمتمدن ديگرينه كچممسي (ون âيتي ‏اییجه هازمتيرمدن ديگر اون ايته كچمديگي ريوايت ايديلمكتدير);٢٠

وگرنجیلري بيكتيرماماسي، اوسانديرماماسي;

وگرتيگي كيمسلرين ياشيني، كاپاسيتسيني، بيلكي و كولتور سوييلريني ديكاته الماسي;

ورتايه سوری اتاراك ديكاتلري توپلاماسي و داهه سونره ده واپلاماسي;

زكا كليشتيرمه يولونه كيتمسي (بيلينن بير هوسوسی بيلمجه تارزينده سورماسي كيبي);

توپلومه ارز ايتيگي بير هوكمی داهه ‏ایی ‏آڭلاشيلابيلمسي إیچين كركلي كوردوگی دوروملارده سبپ و كركچسييله بيرليكته انلاتماسي;

كونويی ورنكلرله و بنزتملرل، كركيرسه ژست و ميميكلريني ده كولاناراك و هاته شكيل چيزە رك سونماسي;

سيرف تارتيشماك، چكيشمك، إینات إیچين و كركسيز شايلري سورماك ديشينده سورويه تشويك ايتمسي و سورولاري إیكنه ايديجی بير شكيلده واپلاماسي;

ساهابايي اليشتيرماك إیچين بازي سورولاري و مسللرين چوزومونو، هاته بازن كندي هوزورونده بيله اونلاره هاواله ايتمسي; بی سورتله اونلاره دگر ورديگيني اورتايه كويماسي، كيشيليكلرينين و سوروملولق بيلينچلرينين كليشمسينه كاتكيده بولوناراك كلگه حاضرلاماسي;

سوردوگی سورويه دوگری واپ الينجه تشويك و تالتيف إیچين، تاكديرلريني اچيكچه بليرتمسي;

لوزومی هالينده تكراردان كاچينماماسي;

بازن انلاتاجاگي كونونون وزتيني وريپ داهه سونره اچيكلامايه كچمسي;

كركلي دوروملارده يازديراراك وگرتمسي وب.٢١

كايناكچا:

٦. âل-ي إیمران سûرسي ١٦٤.

٧. إیبن هانبل، إیيي، ٣٢٨; إیبن ما، إی، ١٧.

٨. إیبن هانبل، و، ٣١٥.

٩. إیبن هانبل، إی، ٢٤٧.

١٠. إیبن هانبل، إیي، ٤١٨.

١١. إیبن هانبل، إیو، ٣٥٩

١٢. بوهاري، إی، ٤١.

١٣. بوهاري، إی، ٣٣; إیبن هانبل، إیو، ٣٩٥، ٤٠٢، ٤١٤.

١٤. إیبن هانبل، إی، ٢٣٩، ٢٨٣، ٣٦٥.

١٥. إیبن هانبل، و، ٤٤٧-٤٤٨; موسليم، إی، ٣٨١; داريمي، س. ٣٥٣-٣٥٤.

١٦. إیبن هانبل، و، ١٨٢; تيرميزي، إیو، ٦٧-٦٨.

١٧. موسليم، إیيي، ٢١٥٦; داريمي، ٦٢.

١٨. بوهاري، إی، ٣٠، ١٦٧.

١٩. بوهاري، إی، ٣٠.

٢٠. إیبن هانبل، و، ٤١٠. ٢١ بی هوسوسلارله إیلكيلي ايرينتيلي بيلكي و ورنكلر إیچين بك.: ايبû كود، هز. محمد و وگرتيم متودلاري، چو. اينبييه ييلديريم، ‏اسلامبول ١٩٩٨.

یورم یاپ

الكترونیك پوستە یایینلانماز كركلی یرلر *

اره
قاتكورلر