إیسلام’ين إیكينجی هاليفسي ومر بين ايل-هاتاب، فيل واك’اسي’ندان اون اوچ ييل سونره ديگر بير ريوايته كوره إیسه بويوك (دوردونجو) فيجار ساواشيندان دورت ييل ونجه مك’ده دوگدو. موسلومان اولمادان ونكي هاياتي هاكينده يترلي بيلكي يوقتور. باباسينين دولريني كوتوگو، إیچكييه و كادينه چوك دوشكون اولدیگو، ایی اته بينديگي، ایی سيلاه كولانديگي و پهليوان ياپيلي اولدیگی بليرتيلير. شييره مراكلي اولدیگو، كوزل كونوشتوگو، اوكومه يازمه بيلديگي، اينساب بيلكيسيني وگرنديگي، تيجارت ياپتيگي، بی ماكساتله سوريي، إیراك و ميسير’ه كيتيگي، كورايش كابيلسي ادينه ايلچيليك كوروينده بولوندوگی ريوايت ايديلير.، ومر ناسيل موسلومان اولدی؟ كورايش’ين بازي إیلري كلنلري كيبي پوتپرستليگه باگلي كالاراك ونلري هز. پايكامبر’ه و إیسلامييت’ه كارشي دوشمانلق كوسترن، بيلهاسه كابيلسيندن موسلومان اولانلاره إیشكنجه ياپان ومر، ٦١٦ ييلينده موسلومان اولدی. ونون موسلومان اولوشونه داير كايناكلارده إیكي ريوايت بولونويور. مشهور ريوايته كور، هامزا’نين إیسلام’ي كابولوندن سونره ومر، هز. پايكامبر’ي ولدورمك اوزره يوله چيكميش، يولده كيز كاردشي فاتيمه إیله كوجاسي سايد بين زايد’ين موسلومان اولدیگونی وگرنين، اونلارين ايوينه كيتميشتير. پايكامبر ايفنديميزه بيات ايتي ونلاري تاها سورسيني اوكوركن بولموش، اوكودوكلاريني كنديسينه ورملريني إیستميش، انجاك بی إیستگي ردديلينجه كيز كاردشيني و اينيشتسيني دووموش، كاردشي كنديلرينه كور’ان وگرتن و ومر’دن ساكلانان هاباب بين ايرت’ي ده چاگيراراك موسلومان اولدیكلاريني ومر’ين يوزونه كارشي سويلميشتير. بونون اوزرينه يوموشايان ومر، موسلومان اولمايه قرەر ورميش، هاباب’دان رسûلولاه’ين ايركام بين ايبو’ل-ركام’ين ايوينده اولدیگونی وگرنيپ اورايه كيتميش و كنديسينه بيات ايدە رك موسلومان اولموشتور. هز. ومر’ين موسلومان اولوشونون رسûل-ي ايكرم’ين، “يا رابي! إیسلامييت’ي ومر ب. هاتاب وايه امر ب. هيشâم (بû هيل) إیله تاييت ايت” دواسينين بير تزاهوری اولدیگی بليرتيلير. هز. ومر موسلومان اولدیگی كجە ايبû هيل’ين ايوينه كيدە رك إیسلام’ي كابول ايتيگيني بيلديرميش; ايريجه ايرتسي گون موسلومان اولدیگونی بوتون كورايشليلره إیلان ايتيرميشتير. اونون إیسلامييت’ه كيرمسيندن سونره موسلومانلار إیلك دفه كاب’ده توپلی اولاراك ناماز كيلميشلاردير. رسول-ي ايكرم’ين يانيندان هيچ ايريلمادي كاتيلديگي سريييلر ديشينده رسûل-ي ايكرم’ين يانيندان هيچ ايريلمايان هز. ومر كوماندانليگيني رسûلولاه’ين ياپتيگي بوتون ساواشلارده هودايبييه انتلاشماسي، اومرتو’ل-كازا إیله ودا هاكينده بولوندو. رسûلولاه، هايبر’ين فذيندن سونره ٧’ينجی ييلين شâبان ايينده (ارالق ٦٢٨) هوازينليلر’ه كارشي كوندرديگي اوتوز كيشيليك موفرزنين باشينه هز. ومر’ي كوماندان تايين ايتي. هز. ومر، ٩ (٦٣٠) ييلينده تبوك كازوسي ونسينده اوردونون تچهيزي إیچين مالينين ياريسيني باگيشلادي. پايكامبريميز نامازي هز. ايبی بكير’ين كيلديرماسيني ايمرتي پايكامبريميز، راحتسيزليگي سيراسينده اولوشتوردوگی اوردويه اوسامه بين زايد’ي كوماندان تايين ايتي و ومر’ي اونون ايمرينده كورولنديردي. ١١’ينجی ييلين سافر ايينين سون هافتاسينده (مایس ٦٣٢) نامازه چيكاماياجاك كادار راحتسيزليگي ارتينجه نامازي هز. ايبû بكير’ين كيلديرماسيني ايمرتي. بير ريوايته كوره هز. âيش، باباسينين زاييف سسلي و چوك هاساس اولوپ كور’ان اوكوركن اگلاديگيني سويلايە رك نامازي هز. ومر’ين كيلديرماسيني إیستميش، هاته بونی ومر’ه سويلميش، او ده ناماز كيلديرمايه باشلاميش، انجاك رسûل-ي ايكرم بونه اينكل اولموشتو. هز. ومر الايهينه كولانيلان اولاي هز. پايكامبر، هاستاليگينين شيدتلنديگي بير سيراده كاگيت و كالم كتيريليپ سويلايكلرينين كايدديلمسيني إیستميشتي. هز. ومر’ين ده ارالارينده بولوندوگی بازي ساهابلر بونه كە رك اولماديگيني، رسûلولاه’ين راحتسيزليگينين شيدتلنمسي يوزوندن بويله بير تالپته بولوندوگونو، الل’ين كيتابي و هز. پايكامبر’ين سونتينين يترلي اولدیگونی سويلميش، بازيلاري إیسه اقسي كاناات بليرتميش، بونون اوزرينه رسûل-ي ايكرم، يانينده تارتيشمامالاريني سويلايە رك كنديسيني يالنيز بيراكمالاريني بيلديرميشتير. تاریخه “واسييتنام” وايه “كيرتاس واك’اسي” دييه كچن بی اولاي بيلهاسه شييلر تارافيندان هز. ومر الايهينه كولانيلميشتير. رسولولاه’ين ولومی اونی دريندن سارستي رسûل-ي ايكرم’ين وفاتي ساهابيلر اراسينده بويوك بير اوزونتی و شاشكينلق مايدانه كتيرميش، هز. ومر مسجید-ي نبوي’د، “رسûلولاه ولمميشتير! الل اونی موهاكاك كي تكرار كوندرە جك و بويله سويلاين كيمسلرين ايلريني و اياكلاريني كستيركتير!” سوزلرييله دويكولاريني إیفاده ايتميش، اونی و ديگر ساهابيلري هز. ايبû بكير إیكنه ايتميشتير. هز. پايكامبر’ين وفاتي اوزرينه اينسارين ساكīفتی بني سايد’ده توپلاناراك هاليفه سچيمي كونوسونی كوروشتوگونی وگرنن ومر، يانينه ايبû بكير إیله ايبû اوبايده ب. راه’ي ده اليپ اورايه كيتي. يلك هاليفه هز. ايبی بكير’ين دستكچيسييدي هز. ايبû بكير اونلاره ومر’ي وايه ايبû اوبايد’يي هاليفه سچملريني تكليف ايتي. انجاك ومر و ايبû اوبايد، او واركن بی كوروي اوستلنمايكلريني بليرتە رك ايبû بكير’ه بيات ايتيلر. هز. ومر ايرتسي گون مسجید-ي نبوي’ده بير كونوشمه ياپاراك موسلومانلاردان كور’âن-ي كريم’ه ساريلمالاريني و ايبû بكير’ه بيات ايتملريني إیستدي. ايت و سورلرين بير ارايه توپلانماسيني ساگلادي رسûل-ي ايكرم’ين ياپماديگي بير إیشي ياپمه هوسوسونده تردوت كوسترن هاليفايي إیكنه ايديپ واهيي كاتيپلرينين يازديگي داگينيك هالدكي âيت و سûرلرين زايد ب. سابيت باشقانليگينده بير هايت تارافيندان بير ارايه كتيريلمسيني ساگلادي. هز. ايبû بكير مدين’دن ايريلديگينده وايه هاستاليگينده كنديسينه وكالت ايتي; ١١ (٦٣٣) ييلي هاج موسيمينده ايمير-ي هاج اولاراك كورولنديريلدي. هز. ايبû بكير نامازه چيكاماياجاك درده هاستالانينجه إیماملق كورويني ومر’ه بيراكتي و اونی يرينه هالف تايين ايتمك اوزره ابدوراهمان ب. اوف، سايد ب. زايد، اوسمان ب. افان، اوسايد ب. هوداير كيبي ساهابيلرله إیستيشارايه باشلادي. هز. ومر ناسيل هاليفه اولدی؟ بونلاردان بازيلاري هز. ومر’ين سرت ميزاجيني إیلري سورە رك چكينلريني ديله كتيرديلر. هاليفه كوروشملريني تاماملاديكتان سونره هز. اوسمان’ي چاگيراراك بی هوسوسته بير اهيدنامه يازديريپ موهورلدي; يانينه ومر إیله اوسمان’ي اليپ مسجید-ي نبوي’يه كيتي و هوكه شويله دیدی: “سيزين إیچين هاليفه سچتيگيم كيشييه رازي اولور موسونوز؟ بير ياكينيمي تايين ايتمديم. الل’ه اندولسون كي بوتون كوجومله دوشونوپ تاشينديم و ومر بين هاتاب’ي اويكون بولدوم; اونی دينلايين و اونه اويون.” ايبوبكير’ين بی چاگريسينه اوراده بولونانلارين هپسي اولوملی واپ وردي. هز. ومر دونمينده إیسلام اوردوسونون فتيهلري هز. ايبû بكير’ين وفات ايتيگي گون هز. ومر مسجید-ي نبوي’ده بيات الدي. إیلك إیش اولاراك، كايبتيكلري بولكلري كري الماك إیچين هاركته كچن ساسانيلر’ه كارشي هوكي إیراك فسيندكي موجاهيتلره يارديمه چاگيردي. هز. ومر، بيزانس إیمپاراتورلوگو’نه كارشي سورييه فسيندكي ساواشلاره ده اره وريلمدن دوام ايديلمسيني ايمرتي. كودوس و فيليستين ناسيل فذديلدي؟ وته ياندان فيليستين’ين فذينه دوام ايديلدي و كودوس كوشاتيلدي. پاتريك سوفرونيوس شهرين اناهتارلاريني او سيراده إینلمه و كوروشملرده بولونماك إیچين سوريي’يه كلن و جابيي’ده بولونان هز. ومر’ه تسليم ايتمك إیستديگيني بليرتي. ٦٣٨ ييلينده هاليفه بيززات كودوس’ه كيدە رك هوكه ايمان وريپ كنديلرييله بير انتلاشمه ياپتي. داهه سونره فيليستين’ين ساهيل شهيرلري باشته اولماك اوزره ديگر يرلشيم يرلري فذديلدي. هز. ومر ساهيلره ياكينليگي دولاييسييله تهليكه اولوشتوران كيبريس’ين فذينه دڭز سفرينين زورلوگونی دوشونە رك إیزين ورمدي. يسلام اولكسينين سينيرلاريني فتيهلرله كنيشلتي سورييه و فيليستين’ده ماگلûپ اولان بير كيسيم بيزانسلي كوماندان و اسكرلرين ميسير’ه كاچتيگيني و ميسير’ين فذينين كركلي اولدیگونی سويلاين امر بين âس’ين كوروشونی بنيمسايە رك ميسير’ين فذيني ايمرتي. ميسير’ين فذي اوچ ييلده تاماملاندي. يسلام اوردولاري هز. ومر زمانينده ساساني إیمپاراتورلوگو’نه تابي إیراك، إیران و ازربايجان إیله بيزانس إیمپاراتورلوگو’نه تابي سوريي، ايل-زير، فيليستين و ميسير’ي إیسلام اولكسينه كاتيلار. صباح نامازينده هانچرلندي هز. ومر، ٢٣ (٦٤٤) ييلي هاكيني ايده ايديپ مدين’يه دوندوگی گونلرد، موكīره بين شو’ب’نين باسره واليسي إیكن ايدينديگي كولسي ايبû لو’لوه فيرûز اين-نيهاوندي، ايفنديسينين كنديسيندن فازله اوجرت الديگيني سويلايە رك بونون ازالتيلماسيني إیستدي. هاليفه اونون دميرجیليك، مارانكوزلق و ناكاشلق ياپتيگيني وگرنينجه موكīر’نين كنديسيندن الديگي اوجرتين فازله اولماديگيني بيلديردي. بونون اوزرينه ايبû لو’لوه ايرتسي گون صباح نامازينده هانچرله هز. ومر’ي يارالادي و موسلومانلارين ايليندن كورتولاماياجاگيني انلايينجه كنديني ولدوردو. مزار يري إیچين هز. ايش’دن إیزين إیستدي هاليفه ولوم دوشگينده إیكن كنديسينه يرينه بيريني بيراكماسي تكليف ايديلينجه اشر-ي موبششردن التي كيشيليك شûرانين توپلاناراك اوچ گون إیچريسينده ارالاريندان بيريني هاليفه سچملريني إیستدي; اوگلی ابدولاه’ي ده هاليفه سچيلممك شارتييله بی هايته داهيل ايتي. نامازي كيلديرماك اوزره سوهايب بين سينان’ي، شûره اويلريني توپلاماك اوزره ميكداد بين ايسود’ي، سچيم كرچكلشينيه كادار هايتين راحتسيز ايديلممسيني ساگلاماكله ده ايبû تالهه ايل-نساري’يي كورولنديردي. وگلی ابدولاه’ي هز. âيش’يه يولاياراك رسûل-ي ايكرم’ين هوجرسينه اونون اياگينين ديبينه دفنديلمك إیچين إیزين إیستدي. هز. âيشه كنديسي إیچين دوشوندوگی بی يري اونه ورمايي كابول ايتي. هز. ومر اوچ گون سونره وفات ايتي. نازه نامازيني سوهايب بين سينان كيلديردي.
هز. ومر (ر.ا.) كيمدير؟ ناسيل و كيم تارافيندان شهيت ايديلدي؟

مسعود

اڭ صون خبرلر
اره
اتكتلر
آطەنه (67) إیزمير (74) إیسپارته (206) اساييش (330) انتاليه (293) انكاره (611) اوردی (123) ايكونومي (701) ايگيتيم (108) باتمان (60) بوردور (73) بورسه (58) بيليم-تكنولوژي (93) توركييه (2454) خبرلر (473) دونيه (5359) دييانت تاكويمي (80) دييانت هابر (54) سيياست (107) سپور (940) صاغلق (119) عثمانلیجە (472) فوتو كالري (167) فيليستين (156) كارس (438) كوجالي (134) كولتور سانات (151) كونيه (62) كيرسون (114) مانشت (119) موگله (91) ويدو (105) ياشام (206) يورت (843) پوليتيكه (69) چاناكاله (54) چين (879) گنل (99) یازیلر (472) اسلامبول (140) طرابزون (103) گوندم (3490) گوندم، مانشت (97) گوندم، پوليتيكه (59) گونل (735)
یورم یاپ