جومرتليك، مال و إیمكاني كونولی اولاراك و كارشيلق بكلمدن كركلي يرلرده و كركتيگي ولچوده باشكالارينين يارارينه هارجاماكتير. همن بليرتمك كركير كي، إیسلام ديني جومرتليگي إینسانين ساهيپ اولماسي كركن تمل ايردملردن بيريسي اولاراك كابول ايتميشتير. كور’ان-ي كريم’ده جومرتليك يوجه الل’ين سيفاتلاري اراسينده كچمكته (كريم)، ٦٤ او’نون إیكرام ساهيبي اولدیگی بليرتيلمكتدير.٦٥ يينه كور’ان-ي كريم’د، جومرتليگين تزاهورلريندن اولان يارديمين، كندي جاني چكمسينه راگمن، كارشيلق بكلمدن،٦٦ كوستريش ياپمادان، كيمسايي إینجیتمدن، باشه كاكمادان،٦٧ ساهيبينين يانينده دگر تاشييان مالدان٦٨ ياپيلماسي إیستنميشتير.
هر كونوده يوجه كور’ان’ين پرنسيپلريني اويكولايان هز. پايكامبر ده سوز و داورانيشلارينده جومرتليگه كركلي دگر و ونمي ورميشتير. ويله كي او، كنديسيني چوك ياكيندان تانييان ساهابيلر تارافيندان “ينسانلارين ڭ جومردي” اولاراك تانيتيلميش،٦٩ جومرتليگينين رامازان ايينده داهه ده ارتيگي٧٠ بليرتيلميشتير.
كايناكلار اونون جومرتليگيني ياگمورله موكايسه ايدرلر و خیر كونوسونده ياگموردان داهه جومرت اولدیگونی كايددرلر.٧١ بوراداكي كارشيلاشتيرمه ديكات چكيجیدير. ناسيل كي ياگموردان هركس، سوزكليشي هر دينه منسوپ اولان، هر ياشتان، زنكين-فاكير بوتون إینسانلار إیستيفاده ايدرس، اونون جومرتليگيندن ده هر كسيمين فايدالانديگيني سويلمك مومكوندور. هز. پايكامبر’دن إیستنن بير شايه يوق دیدیگينين واكي اولماديگي، وارسه ورديگي ريوايت ايديلير.٧٢
جومرتليك، سروت ايدينمه دويكوسويله كارشيليكسيز هارجامه و اییليك ياپماكتان كاچينمايي إیفاده ايدن “جیمريليك” إیل، كيشينين كندينه ايت وايه سوروملولوگی آلتونداكي مال وايه إیمكاني كركسيز يره هارجامايي إیفاده ايدن و “يسراف” دييه ادلانديريلان إیكي اشيريليگين اورتاسينده بولونور. كور’ان-ي كريم’ده موسريفلر كوتولنيپ إیسراف ردديليركن، إیسراف و جیمريليكتن اوزاك اولاراك دنكلي هارجاماده بولونانلار ووولور.٧٣ كور’ان-ي كريم’ده إینسانلار هايره إیهسانه يارديمه تشويك ايديليركن، جیمريليك كوسترنلرين بی داورانيشلارينين كنديلري إیچين ایی اولماديگي و بيلاكيس فنه اولدیگو،٧٤ الل’ين جیمريلري سومديگي،٧٥ جیمريليگين زارارينين، جیمري إینسانين بيززات كنديسينه دوكوناجاگي،٧٦ جیمريليكتن كورونانلارين كورتولوشه ايرگي،٧٧ جیمريليك ايدنين دوشتوگی زمان مالينين كنديسينه فايده ساگلاماياجاگي٧٨ بيلديريلير.
هز. پايكامبر جیمريليگي كوتولميش، بی سيفاتان الل’ه سيگينميشتير.٧٩ كنديسينين جیمري اولماديگيني ده اچيكچه إیفاده ايتميشتير. إینسانلار هاكينده دوشونولبيلن كوچوك دوشوروجی هويلاردان بيريسينين جیمريليك اولدیگونی بيلديرميشتير.٨٠ جیمريليك دويكوسويله إیمانين بير اراده بولوناماياجاگيني سويلميشتير.٨١ بير هاديسيند، مال هيرسيني دمير زيرهه بنزتميش، جومرت إینسانله جیمري إینسانين شی شكيلده موكايسسيني ياپميشتير: جومرت إینسانداكي يارديم دويكوسی مال هيرسيني ينيپ كيشي جومرتليك ياپتيكچه اوزريندكي زيره كنيشلر. بويله بير كيشيده مال هيرسينين و جیمريليك دويكوسونون باسكيسي كيتيكچه ازالير. جومرت كيمسه ايني زمانده باشكالارينين سيكينتيلاريني هافيفلتميش اولماكتان دولايي هوزوره كاووشور. بونه موكابيل جیمري إینسانداكي مال هيرسي، كنديسيني، كيتيكچه سيكان بير زيره كيبي راحتسيز ايدر. إینسانلارين سيكينتي إیچينده بولوندوكلاريني كورمكتن دولايي ده ويجدانن راحتسيز اولور. بونه راگمن جیمريليگي يوزوندن ويجدانيني راحتلاتاجاك اییليكلر ياپاماز. بويلجه جیمريليك دويكوسی كنديسيني تام بير پسيكولوژيك باسكي آلتونه الير.٨٢ هز. پايكامبر جیمريليك سببييله كچميشته بازي ميلتلرين هلاك اولدیكلاريني شی سوزلرييله بيلديرميشتير: “جیمريليكتن ساكينين! چونكی جیمريليك سيزدن ونكيلري هلاك ايتميش; اونلاري بيربيرينين كانلاريني دوكماي، هاراملاريني هلال سايمايه سوكتميشتير.”٨٣
هز. پايكامبر، چشيتلي الانلارده كايناك و إیمكان ساووركانليگيني، ياني إیسرافي ونلمايه يونليك چابالارده بولونموشتور. “يييينيز، إیچينيز، تاسادوك ايدينيز، كييينينيز. فاكات إیسراف ايتمايە رك و كيبيرلنمايرك”٨٤ بويورموشتور. ابدست اليركن بيله سويون إیسراف ايديلممسيني إیستميشتير.٨٥ كيشينين زمانيني، ڭ ایی بير شكيلده دگرلنديرمه إیمكانينه ساهيپ بولوندوگی دونم اولان كنچليگيني، ياني بير باكيمه إیشكوجونو، سروتيني، إیليم كيبي كايناك و إیمكانلاريني ناسيل كولانديگيندان سوركويه چكيلگيني٨٦ بيلديرميشتير. بی سورتل، كيشينين، بحثي كچن كايناك و إیمكانلاري كولانيركن سوروملولوگونون بيلينجینده اولماسي كركتيگينه ديكات چكميشتير. إیسراف، كە رك بيرايسل هارجامالارده و كركسه كامی هارجامالارينده اولومسوز سونوچلار دوگورابيلير. كامی الانينداكي إیسراف هوكي سيكينتييه سوكاجاك ايكونوميك سورونلاره يول اچابيلير. بی اچيدان باكيلديگينده هز. پايكامبر’ين بير يونتيجی اولاراك، جومرتليك سيفاتينه هايز اولماسينين يانينده إیسرافين اولومسوزلوگونه ووركی ياپماسي انلاملي و ونمليدير. بونون يانيسيره إیسراف، هر دوزاي و الانده سوسيال و پسيكولوژيك بوناليملاره سبپ اولابيلير. چونكی إیمكاني اولانلارين إیسرافچي توتوملاري، إیمكاني اولمايانلارده كيسكانچليگه و وفكايه يول اچابيلير.٨٧
كايناكچا:
٦٤. إینفيتار سûرسي، ٦.
٦٥. راهمان سûرسي ٢٦، ٧٨.
٦٦. إینسان سûرسي، ٧-٩.
٦٧. باكاره سûرسي ٢٦٢-٢٦٥.
٦٨. âل-ي إیمران سûرسي ٩٢.
٦٩. موسليم، إیي، ١٨٠٢.
٧٠. بوهاري، إی، ٤. موسليم، إیي، ١٨٠٣.
٧١. إیبن سا’د، إیي، ١٩٥.
٧٢. موسليم، إیي، ١٨٠٥-١٨٠٦.
٧٣. نيسا سûرسي ٦; فوركان سûرسي ٦٧.
٧٤. âل-ي إیمران سûرسي ١٨٠.
٧٥. نيسا سûرسي ٣٦-٣٧; هاديد سûرسي ٢٣-٢٤.
٧٦. محمد سûرسي ٣٨.
٧٧. تگâبون سûرسي ١٦.
٧٨. لايل سûرسي ٨-١١.
٧٩. بوهاري، إیيي، ٢٢٤.
٨٠. إیبن هانبل، إیي، ٣٢٠.
٨١. إیبن هانبل، إیي، ٢٥٦، ٣٤٠.
٨٢. بوهاري، إیيي، ٢٣١; ويي، ٣٧; موسليم، إی،٧٠٨-٧٠٩.
٨٣. موسليم، إیيي، ١٩٩٦.
٨٤. بوهاري، إی، ٣٣; إیبن ما، إیي، ١١٩٢.
٨٥. إیبن ما، إی، ١٤٧.
٨٦. تيرميزي، إیو، ٦١٢.
٨٧. دتايلي بيلكي إیچين ايريجه بك. موستافه چاگريجي، “جیمريليك”، ديه وييي، ٤-٥; ا. ملف.، “جومرتليك”، ديه وييي، ٧٢-٧٣; نكيز كالك، “يسراف”، ديه كسكسييي، ١٧٨-١٨٠.







یورم یاپ