گونجل عثمانلی توركجسی خبرلر

هابشيستان’ه إیكينجی هيجرت

الصورة الرمزية لـ مسعود

موشريكلرين باسكيلارينين كيتيكچه ارتماسي اوزرينه بيرينجی هابش هيجرتيندن بير ييل سونره جافر ب. ايبû تاليب’ين باشقانليگينده سكسن إیكي ايركك و اون سكيز كاديندان اولوشان بير كروپ موسلومان داهه هابشيستان’ه هيجرت ايتي. بی موهاجیرلرين إیسيم ليستلري كايناكلاريميزده ير الماكتادير. كورايش موشريكلري هيجرت ايدن موسلومانلاره إیلتيجه هاكي تانينماماسي و اونلاري اولكسيندن چيكارماسي إیچين امر ب. âس و ابدولاه ب. ايبû ربيا’يي بيرتاكيم هدييلرله هابشيستان هوكومداري نجاشî اشام’يه ايلچي اولاراك كوندرديلر. هوكومدار ايلچيلرين تالپلريني دينلديكتن سونره موهاجیرلرين إیفادسينه باشوورمايه قرەر وردي. ساراي ايركاني و هريستييان دين آطەملارينين هوزورونده موهاجیرلري تمسيلن جافر ب. ايبû تاليب كونوشتو. او سيراده ٢٥ ياشلارينده بير كنچ اولان جافر، بويوك بير سارت، ماهارت و اچيكليكله جاهيلييه إینانچ، ورف و ادتلرييله إیسلام’ين كتيرديكلريني موكايسه ايتي. إیسلام’ين إینانچلاريني اورتايه كوياراك يورتلاريني تركتمه سبپلريني اچيكلادي. هز. پايكامبر’ين داهه هنوز إیسلام’ين إیلك ييلارينده كتيرديگي ينيليكلري وجیز و ايدبي بير اوسلوپله ديله كتيرن بی كونوشمايي ونميندن دولايي اشاگييه الييوروز:

“اي هوكومدار! بيز بيلكيسيزليك و باربارلق إیچينده ياشايان جاهيلييه هوكي إیديك. پوتلاره تاپييور، ولی ايتي يييور، اهلاكسيزلق ياپييور، اقرابالق باگلاريني چيگنييور و كومشولق هاكلاريني تانيمييوردوك. كوچلولريميز زاييفلاريميزي ايزييوردو. بيز بويله بير ياشانتي إیچينده إیكن، الل بيز، اراميزدان، سويونو، دوگرولوگونو، كوونيليرليگيني و ناموسلولوگونی بيلديگيميز بير پايكامبر كوندردي. بی پايكامبر بيزي، الل’ي بير بيلمايه و اونه إیبادت ايتماي، بيزيم و بابالاريميزين تاپتيگيميز تاشلاري و پوتلاري بيراكمايه چاگيردي. بيزه دوگری سويلمايي، ايمانتي ساهيبينه ورمايي، اقرابالق باگلارينه سايكي كوسترمايي، كومشولق هاكلاريني تانيمايي، جینايتن و كان دوكمكتن وازكچمايي ايمرتي. اهلاكسيزلق ياپمايي، يالانجي شاهيتليك ايتمايي، وكسوزون ماليني يمايي و ناموسلی كادينلاره إیفتيره ايتمايي ياساكلادي. بوندان باشكه بی پايكامبر بيز، سادجه الل’ه إیبادت ايتمميزي و او’نه هيچبير شايي اورتاك كوشماماميزي ايمرتي. بيزه نامازي، زكاتي و اوروجی ايمرتي.٦٢ بيز ده اونی تاسديك ايتيك و إینانديك. الل تارافيندان كنديسينه بيلديريلنلره اويدوك. يالنيز او’نه إیبادت ايتيك. او’نه هيچبير شايي اورتاك كوشماديك. بيزه ياساكلاديكلاريني بيراكتيك. هلال كيلديكلاريني هلال كابول ايتيك. فاكات كابيلميز بيزه سالديردي. بيزه إیشكنجه ياپتيلار. يوجه الل يرين، پوتلاره تاپمايه دونمك إیچين بيزي دينيميزدن اييرمايه و داهه ونجه سربستچه إیشلديگيميز كوتولوكلري إیشلمايه زورلاديلار. بويلجه بيزه كاهير و زولومله باسكي ياپيپ دينيميزه إینانمايه اينكل ‏اولدیكلاري زمان، سنين اولكنه كوچ ايتيك. سني باشكالارينه ترجیه ايتيك. سنين كورويوجولوگونی إیستديك. يانينده بيزه زولوم ياپيلماياجاگيني اومدوك”.

بونون اوزرينه نجاشî، جافر’ه “الل تارافيندان پايكامبرينيزه إینديريلنلردن سنين يانينده وار مي؟” دييه سورموش، جافر اونه “اوت وار” وابيني ورميش. نجاشî اوكوماسيني إیستايينجه جافر اونه مريم سûرسيني اوكوموشتور. بونون اوزرينه نجاشî موسلومانلاري إیاده ايتممايه قرەر ورميشتير. ايرتسي ‏گون ايلچيلر بی دفه موسلومانلارين هز. إیسه هاكينده كوتو شايلر دوشوندوكلريني سويلايە رك نجاشî’يي تاهريك ايتمايه چاليشميشلاردير. نجاشî ده موسلومانلاري تكرار چاگيراراك هز. إیسا هاكينده نه دوشوندوكلريني سورموشتور. جافر د: “ونون هاكينده بيز پايكامبريميزين بيزه كتيرديكلريني سويلريز. او، الل’ين كولو، ايلچيسي، رûهی و مريم’ه ورديگي اول ايمري (كلمەسي) دير” دميشتير.٦٣

جافر ب. ايبû تاليب’ين انلاتيكلاريندان ايتكيلنن و هاته موسلومان ‏اولدیگی بيله سويلنن نجاشî، موهاجیرلرين، اولكسينده كوونليك إیچينده ياشايابيلكلريني بيلديرميش، اونلاري كورايش موشريكلرينين ايلچيلرينه تسليم ايتمميشتير; كورايش هايتينين هدييلريني ده كري ورميشتير. موشريكلرين ايلچيلري كنديلرينه وريلن كوروي باشارامادان مك’يه ايلري بوش اولاراك كلميشلردير. موهاجیرلردن بازيلاري چشيتلي زمانلارده كندي إیستكلرييله مك’يه و مدين’يه كري دونموشلردير. إیبن سا’د’ين٦٤ ورديگي بيلكييه كوره هز. پايكامبر’ين مدين’يه هيجرت ايتيگيني دويونجه هابشيستان’ه كيدن موهاجیرلردن اوتوز اوچی ايركك و سكيزي كادين اولماك اوزره كيرك بير كيشي كري دونموشتور. بونلاردان إیكيسي مك’ده وفات ايتميش; يدي كيشي ده مك’ده هاپسه اتيلميشتير. یگرمی دوردی بدر ساواشي’نه كاتيلميشتير. إیچلرينده جافر’ين ده بولوندوگی سون كافيل، ٧/٦٢٨ ييلينده هايبر’ين فذي ايسناسينده كلميشتير.

كايناكچا:

٦٢. اوروجون هيجرتين إیكينجی ييلينده فارز كيلينديگي ديكاته الينيرسه بی كونوشماده ير الان اوروچله إیلكيلي إیفادنين داهه سونراكي بير دونمده راويلر تارافيندان إیلاوه ايديلميش اولابيلگي إیهتيمال داهيلينده بولونماكتادير.

٦٣. إیبن إیشاك، س. ١٩٥-١٩٦; إیبن هيشâم، إی، ٣٣٦.

٦٤. إیبن سا’د، إی، ٢٠٧-٢٠٨.

یورم یاپ

الكترونیك پوستە یایینلانماز كركلی یرلر *

اره
قاتكورلر