گونجل عثمانلی توركجسی خبرلر

موشريكلرين اوزلاشمه تكليفلري

الصورة الرمزية لـ مسعود

كورايش موشريكلري هز. محمد (س.ا.س.)’ين ازيم و سباتله إینسانلاري إیسلام’ه داوت ايتيگيني كورون، اونه اينكل اولماسي وايه هيمايدن وازكچمسي إیچين امجاسي ايبû تاليب’ه موراجاات ايتمايه قرەر ورديلر. إیبن هيشام، كورايشليلرين ايبû تاليب’ه بی ماكساتله اوچ دفه باشووردوكلاريني كايدتمكته و إیلك موراجااتي ياپان اون كيشيليك هايتين إیسيملريني ورمكتدير. بی هايت ايبû تاليب’ه كيدە رك شونلاري سويلميشتير: “بû تاليب! يگنين تانريلاريميزه هاكارت ايتي. دينيميزي كوتولدي. بيزيم اقيلسيز ‏اولدیگوموزی بابالاريميزين، ددلريميزين ايگري يولده كيتميش ‏اولدیكلاريني سويلدي. شيمدي سن يه اونی بونلاري ياپماكتان وازكچير; ياهوت هيمايدن وازكچ…”. ايبû تاليب بی هايتي تاتلي ديله باشيندان ساودي. إیلك موراجااتلاريندان إیستديكلري سونوجی ايلده ايدماين موشريكلر ايبû تاليب’ه إیكينجی دفه باشووراراك آرتيق يگنينين سوزلرينه كاتلاناماياجاكلاريني، يه داواسيندان وازكچيرمسيني وايه اونی هيمايدن وازكچمسيني، اقسي تاكديرده كنديسينه كارشي ده فه الاجاكلاريني تهديت ايدرسينه سويلديلر. ايبû تاليب بی دفه هز. محمد (س.ا.س.)’ي چاگيراراك كورايشليلرين كنديلرينه سويلديكلريني بيلديردي. داواسيندان وازكچمسيني، آرتيق مسلنين كنديسينين ده آلتوندان كوكاماياجاگي نوكتايه كلديگيني إیفاده ايتي. بونی دويان هز. پايكامبر امجاسينين كنديني كورومه هوسوسونده فيكير دگيشتيرديگيني ساناراك “بی إیشتن وازكچمم إیچين ‏گونشي ساگ ايليم، ايي ده سول ايليمه ورسلر داهي الل بی ديني اوستون كيلينجايه كادار وايه بن ولونيه كادار وازكچمايگيم” داييپ اياگه كوكتي و يورودو. بونه اوزولن ايبû تاليب “يگنيم! كيت، إیستديگيني سويل. الل’ه اندولسون كي سني اسله اونلاره تسليم ايتمم” دیدی.٣٨

موشريكلر، ايبû تاليب’ين رسûلولاه’ه يارديم ايتيگيني و اونی هيمايدن وازكچمايگيني، كنديلرينه اونی تسليم ايتمايگيني; هاته كركيرسه اونلاردان ايريلاجاگيني انلاديكلاري زمان، وليد ب. موگîر’نين اوگلی اومار’يي يانلارينه الاراك ايبû تاليب’ه كوتوردولر. كنچ و ياكيشيكلي اولان اومار’يي هز. پايكامبر’له دگيشتيرمك إیستديلر و ايبû تاليب’ه شی اجايپ تكليفته بولوندولار: “بû تاليب! إیشته كورايش كابيلسينين ڭ كوووتلي و ڭ ياكيشيكلي كنجی اولان اوماره ب. وليد. اونی ال، زكاسيندان و كوجوندن إیستيفاده ايت، اونی ايولات ايدين، سنين اولسون. بونه كارشيليك، سنين و ددلرينين دينينه كارشي كلن و كاومينين بيرليگيني بوزان، شی يگنيني بيزه تسليم ايت، اونی ولدورليم. إیشته سانه آطەم يرينه بير آطەم ورييوروز”. اونلارين بی كولونچ و الداتيجي تكليفلرينه ايبû تاليب شی سرت وابي وردي: “الل’ه يمين ايدريم كي سيز بانه چوك كوتو بير تكليفته بولونويورسونوز! ناسيل اولور؟ سيز اوگلونوزو، سيزين إیچين بسلمم كارشيليگينده بانه ورييورسونوز; بنيمكيني إیسه ولدورمك إیچين إیستييورسونوز، ويله مي؟ بی اسله اولماز”.٣٩

موشريكلر بيززات هز. پايكامبر’ين كنديسينه باشووراراك ده بازي تكليفلرده بولوندولار. بير دفاسينده اوتبه ب. ربيه تك باشينه بير باشكه زمان ده هايت هالينده اونه باشووراراك، بی هاركتييله مال إیستييورسه مال ورمايي، سالتانات إیستييورسه كنديسيني باشقان ياپمايي، هاسته إیسه تداوي ايتيرمايي ونرديلر. فاكات هز. محمد (س.ا.س.)، كايسينين بونلار اولماديگيني، الل تارافيندان كنديسينه وريلن پايكامبرليك كورويني يرينه كتيرديگيني و بی اوگورده هر شايه كاتلاناجاگيني بيلديردي.٤٠ بوندان بير سونوچ الامايان موشريكلر، “بيز سنين إیبادت ايتيگينه إیبادت ايدليم، سن ده بيزيم تاپتيكلاريميزه تاپ” شكلينده بير تكليف داهه كوتوردولر.٤١ بونون اوزرينه كافيرûن سûرسي نازيل ‏اولدی. بی سûرنين مالي شويلدير: “ده كي: ايي كافيرلر! بن سيزين تاپماكته ‏اولدیكلارينيزه تاپمام. سيز ده بنيم تاپتيگيمه تاپمييورسونوز. بن ده سيزين تاپتيكلارينيزه اسله تاپاجاك دگليم. اوت، سيز ده بنيم تاپتيگيمه تاپييور دگلسينيز. سيزين دينينيز سيز، بنيم دينيم ده بانادير.”٤٢

موهالفت سبپلري

كور’âن-ي كريم، إینسانلاري الل’ين بيرليگينه إینانمايه و سادجه اونه إیبادت ايتمايه چاگيرييور، پوتلاري و پوتپرستليگي كوتولويور، اونلارين نه فايده و نه ده زارار ورديگيني اچيكلييوردو. بی âيتلردن بازيلاري شونلاردير: “سيز، الل’ي بيراكيپ بيرتاكيم پوتلاره تاپييورسونوز، اسيلسيز سوزلر اويدورويورسونوز.” ٤٣ “ونلار الل’ي بيراكيپ كنديلرينه نه زارار و نه ده فايده وربيلە جك شايلره تاپييورلار.”٤٤ يينه كور’ان-ي كريم، پوتلارين و پوتپرستلرين هنمه ياكيت اولاجقلاريني بيلديرييوردو: “سيز و الل’ين ديشينده تاپتيگينيز شايلر هنم ياكيتيسينيز….”٤٥ ايني زمانده ملكلره و جینلره تاپانلاري ايلشتيرييور، إینسانلارين و جینلرين الل’ه إیبادت ايتمك إیچين ياراتيلديكلاريني اچيكلييوردو. كيساجاسي، موشريكلرين توم باتيل إینانچ و إیبادتلرينه كارشي چيكييور، كنديلريني توهيده داوت ايدييوردو. اونلار إیس، اتالاريندان ميراس اولاراك دورالديكلاري إینانچ، تاپينمه و كلنكلري ترك ایتمك إیستمييورلاردي.

كاب، توم اراپلار تارافيندان كوتسال مكان اولاراك كابول و زييارت ايديلديگي إیچين، مكه موشريكلري، بوراده بوتون اراپلارين هاكي ‏اولدیگونی دوشونويورلاردي. اونلار، كور’âن’ين إیفادسييل، هز. پايكامبر’ه “بيز سنينله برابر دوگری يوله اويارساك، يوردوموزدان اتيليريز”٤٦ دييرك، إیسلام’ي كابول ايتيكلري تاكديرده مك’دن سورولمه تهليكسييله كارشي كارشييه كالابيلكلريني، باهانه اولاراك، ديله كتيرييورلاردي. فاكات الل تالا، اونلارين بی إیدياسيني، “بيز اونلاري، كندي كاتيميزدان بير ريزيك اولاراك هر شايين اورونلرينين توپلانيپ كتيريلديگي، كوونلي، دوكونولماز بير يره يرلشتيرمديك مي؟ فاكات اونلارين چوگی بيلمزلر”٤٧ بويوراراك ايلشتيرمكتدير.

كورايش موشريكلري پوتپرستليگين ييكيلماسييله بوتون اراپ كابيللري نزدينده ايلده ايتميش ‏اولدیكلاري ديني اوستونلوگون و تيجاري منفااتلرين ايلريندن كيتمسيندن اينديشه دويويورلاردي. ايريجه پوت إیمال ايديپ كاب’يه كلنلره ساتانلار واردي. إیسلام’ين بونی هارام كيلماسينه پوت تيجارتي ياپانلار فنه هالده كيزييورلاردي.

اراپلار، كولتورل كلنگين تاشيييجيسي اولاراك كابول ايتيكلري ‘اتالار’دان إینتيكال ايدن ورف، ادت و كلنكلره بويوك ونم ورييورلاردي. كورايشليلر إیچين ده پوتپرستليك، كورونماسي كركن بير دگردي. بابالاريني بلي بير دينه إینانميش اولاراك بولدوكلاريني و كنديلري إیچين ده ڭ اقيليجه يولون بابالارينين كلنگيني سوردورمك ‏اولدیگونی سيك سيك سويلويورلار، كندي توتوجی داورانيشلاريني هاكلي چيكارماك إیچين بابالارينين كلنكلريني إیلري سورويورلاردي. دولاييسييله اتالاري تاكليت، كە رك إینانچ و كركسه إیبادت و ياشامه تارزلارينده موشريكلر إیچين وازكچيلمز بير ايساستي. موهاليفلر، إیسلام’ي اتالارينين يولونه ياني كلنكسل داورانيش و إینانچلاره سالديري اولاراك كورويورلاردي. كور’ان-ي كريم’ده اونلارين بی توتوملاري ايلشتيريلمكتدير: “ونلاره ‘الل’ين إینديرديگينه و رسûل’ه كلين’ دنيلديگي واكيت، “بابالاريميزي اوزرينده بولدوگوموز يول بيزه يتر” درلر. اتالاري هيچبير شاي بيلمييور و دوگری يول اوزرينده بولونمويور إیسلر ده مي”؟٤٨

كور’ان-ي كريم، اراپلارين اهلاكسيزليگيني، زولوم و هاكسيزليكلاريني، كوتو و چيركين ياشاييشلاريني اچيكچه ايلشتيرييور، فناليكلاريني سايييور و ياپتيكلاريني يوزلرينه وورويوردو. كور’ان-ي كريم’ين كتيرديگي اهلاكين اراپ توپلومونون كلنكسل اهلاك انلاييشيندان كوكلی بير شكيلده كوپتوگی اورتادادير.٤٩ اونلارين اهلاكي، كور’ان-ي كريم’ين ونكوردوگی اهلاك إیله چليشكي تشكيل ايدييوردو. كور’ان-ي كريم إینسانلاري كوزل اهلاكه و فازيلته داوت ايدييوردو.

مكه موشريكلري ولومدن سونراكي ايبدي هاياته ياپتيكلاريندان هسابه چكيلكلرينه إینانمييورلار وايه إینانماك إیستمييورلاردي. كور’ان-ي كريم’ين كوتولوك إیشلاينلرين زايه چارپتيريلاجاگيندان ‏بحثتمسيندن ممنون اولمويورلاردي. كوتو اليشكانليكلاريندان، هاكسيز كازانچلارله إینسانلاري ايزملريندن، إیچكي، فوهوش… كيبي إیسلام’ين ياساكلاديگي ‏گوناهلاردان دولايي هساپ ورمايي دوشونمك بيله إیستمييورلاردي. “هايات انجاك بی دونياده ياشاديگيميزدير، ولوروز و ياشاريز. بيزي انجاك زمان هلاك ايدر”٥٠ دييورلار و اهيرتي إینكار ايدييورلاردي.

كابيله ياپيسينده سوسيال تاباكالاره ونم وريلييوردو. مكليلر، كوللرين، ايفنديسينين دينيندن باشكه بير دينه كيرمسينه تاهامول ايدمييورلار، اونلارين موسلومان اولمالاريني كنديلرينه كارشي إیسيان كابول ايدييورلاردي. هالبوكي هز. پايكامبر ايشيتليگي ايمردييور، إینسانلار اراسينده سينيف فاركي كوزتمييور، منسوپلاريني إیستر كول، إیستر ايفندي، إیستر زنكين، إیسترسه فاكير اولسون، ايني سوييده كابول ايديپ اوستونلوك ولچوسونون تاكوا ‏اولدیگونی بليرتييور، مو’مينلري كاردش إیلان ايدييوردو. ايفنديلر، كنديلريني كوللرله ايشيت توتان بير دينه كيرمك إیستمديكلري كيبي اونه فه ده الييورلاردي.

مكليلرين إیسلام’ه موهالفتينده كابيله ركابتلري ده ونملي ير توتماكتايدي. ايبû هيل’ين اشاگيداكي سوزلري اونون ابدومنافوگولارينه ركابتي يوزوندن هز. محمد (س.ا.س.)’ه إینان­ماديگيني كوسترمكتدير. او، شويله دييوردو: “بيز ابدومنافوگولارييله شرف هوسوسونده ‏آڭلاشمازليگه دوشتوك. اونلار هوكه يمك يديرديلر، بيز ده يديرديك. اونلار يايه كالميش كيمسلره بينك ورديلر، بيز ده ورديك. اونلار هوكه باگيشته بولوندولار، بيز ده بولوندوك. سونونده ايني دريه اولاشيپ بورون بورونه كيدن إیكي ياريش اتي دورومونه كلديگيميزده اونلار “يشته بيزدن، سمادان كنديسينه واهيي كلن بير پايكامبر چيكتي” دیدیلر. بيز بونه نه زمان اولاشاجاگيز؟ الل’ه اندولسون كي اونه اسله إینانماييز”.٥١ ايبû هيل، پايكامبرليگي مكه شهرينين إیدارسي و هاج إیبادتي إیله إیلكيلي كورولردن بيريسي كيبي تلاكي ايدييور و بی كوروين ابدومنافوگولاري إیچيندن بيريسينه وريلمسينه تاهامول ايدمييوردو. اونون بی هوسوستاكي دوشونسيني ديله كتيرديگي بير سوزی شويلدير: “سيكاي، ريفاده و مشوره كورولري ابدومنافوگولارينين ايلينده بولونماكتادير. شيمدي ده پايكامبر اونلاردان چيكتي. پكي بيزه نه كالدي”؟٥٢

كيمي موهاليفلر كور’ان’ين هز. محمد (س.ا.س.)’دن داهه اسيل بيريسينه وريلمسي كركتيگيني دوشونويورلاردي. وليد ب. موگîر، هز. محمد (س.ا.س.)’ين پايكامبر اولماسيني بير تورلی كابول ايدمميشتير. او، شويله دردي: “ناسيل اولور؟ بن كورايش كابيلسينين بويوگی و باشقاني اولاييم ده بير كناره بيراكيلاييم. محمد’ه واهيي كلسين؟ ناسيل اولور ايبû مس’ود امر ب. اوماير ايس-ساكافي، ساكيف كابيلسينين باشقاني اولسون ده او ده بير كناره بيراكيلسين؟ إیكيميز بی إیكي شهرين (مكه و تايف) باشقانلاريييز”. اونون كوروش و إیديالارينه وابن يوجه الل شويله بويورور: “ونلار دیدیلر كي: بی كور’ان إیكي شهيردن بير بويوك آطەمه إینديريلسه اولماز مييدي؟ راب’ينين نيمتيني اونلار مي پايلاشييورلار”؟٥٣

كايناكچا:

٣٨. إیبن هيشâم، إی، ٢٦٥-٢٦٦; ايريجه بك. تابري، إیي، ٣٢٣ ود.

٣٩. إیبن هيشâم، إی، ٢٦٦-٢٧٧; إیبن سا’د، إی، ٢٠١-٢٠٣; تابري، إیي، ٣٢٦-٣٢٧.

٤٠. إیبن هيشâم، إی، ٢٩٣-٢٩٥.

٤١. إیبن هيشâم، إی، ٣٦٢; تابري، إیي، ٣٣٧.

٤٢. كافيرûن سûرسي ١-٦.

٤٣. انكبûت سûرسي ١٧.

٤٤. يûنوس سûرسي ١٨; فوركان سûرسي ٥٥.

٤٥. اينبييا سûرسي ٩٨.

٤٦. كاساس سûرسي ٥٧.

٤٧. كاساس سûرسي، ٥٧.

٤٨. مايده سûرسي ١٠٤.

٤٩.ماكسيمه رودينسون، حضرتي محمد، چو. اتيله توكاتلي، ‏اسلامبول ١٩٩٤، س. ٩٠. فرانسيز شاقيياتچي ماكسيمه رودينسون’ون، يتيشتيگي كولتوردن و ساهيپ ‏اولدیگی دوشونجه سيستميندن كايناكلانان ونياركيلاري ندنييله اولايلاري ترسينه يوروملاديگي، إیسلام موهاليفلرينين سوزلرينه داهه چوك ير و دگر ورديگي، اونلاره إیتيبار ايتيگي، موهاليفلري هاكلي چيكارمه و ماسوم كوسترمه كايرتي إیچينده بولوندوگی و ير ير هز. پايكامبر’ين فاالييتلري اوزرينه الايلي إیفادلر كولانديگي كورولمكتدير. بوتون بونلارله بيرليكت، هز. پايكامبر’ين زكاسيني، ساكين، كوونلي و دنكلي توتومونو، مسلكتاشلارينين سايكيسيني كازانميش بير كيشي ‏اولدیگونو، هاياتي بويونجه بير قرەره وارمادان ونجه اينينه بويونه دوشوندوگونو، كاموسال و وزل إیشلريني اوستاجه يوروتوگونو، كركتيگينده بكلمسيني و كركتيگينده ده كري چكيلمسيني بيلديگيني، ايشسيز بير ديپلومات ‏اولدیگونو، إیشلري مانتيكلي بير شكيلده اچيك و اوزاك كوروشلولوكله ياركيلاديگيني ديله كتيرمسي كيبي شاهسييله و هاته مساژييله إیلكيلي پك چوك هوسوسی إیتيراف ايتيگي، تاكديريني ديله كتيرديگي موشاهده ايديلمكتدير. كيتابينين سون كيسمينده هز. محمد’ين اويكولامالارينين اون دورت اسيرلق ايتكيسيني وزت بير شكيلده كوزلر ونونه سرمكتدير.

٥٠. جاسييه سûرسي ٢٤.

٥١. إیبن هيشâم، إی، ٣١٦.

٥٢. ماكريزي، س. ٧٢.

٥٣. زوهروف سûرسي ٣١-٣٢.

یورم یاپ

الكترونیك پوستە یایینلانماز كركلی یرلر *

اره
قاتكورلر