گونجل عثمانلی توركجسی خبرلر

فيزيكته دوريم نيتليگينده توري: كوتلنين كايناگي هيغس اولمايابيلير

الصورة الرمزية لـ مسعود

ز و و بوزونلاري كيبي تمل پارچاجيكلارين كوتللرينين كوكنينه داير يني بير توريك ماكال، بی كوتللرين كيزلي بويوتلارين بوكولموش كومتريسيندن كايناكلانابيلگيني اورتايه كويدو. ياپيلان چاليشمه پارچاجيك كوتللرينين كايناگي اولاراك كابول ايديلن هيغس الانيني دوره ديشي بيراكاراك، هيغس الانينين كنديسينين ناسيل اورتايه چيكميش اولابيلگيني انلاماك إیچين يني بير اراچ سونويور. ايريجه بی توري، پارچاجيك فيزيگينين ستاندارت مودلي’ندكي كاليجي بوشلوكلاردان بازيلاريني ايله الماك إیچين اولاسي بير يول ونرييور. سلوواك بيليملر اقادميسي’ندن توريك فيزيكچي ريتشارد پينčáك، “بيزيم رسميميزده ماد، ديشسال بير الاندان دگل، كومترينين كندي ديرنجیندن اورتايه چيكييور” إیفادلريني كولاندي.

هيغس الاني، إیلك كز ١٩٦٠’لارده تمل پارچاجيكلارين ندن كوتلايه ساهيپ ‏اولدیگونی اچيكلاماك اماجييله ونه سورولموشتو. بی دوروم، او دونمده توتارلي بير پارچاجيك فيزيگي مودلي اولوشتورمه چابالاريني اينكلاين بويوك بير پروبلمدي. فيزيكچيلرين بوكون كوونديگي ستاندارت مودل’ي إینشه ايتملري، كيسمن هيغس الاني سايسينده مومكون ‏اولدی.

سيستمين إیشلاييشي شی شكيلده تاسوير ايديلييور: ايورنين كورونمز، ياپيشكان بير مادايله دولی ‏اولدیگونی هايال ايدين. ايورن بويونجه هاركت ايدن هرهانكي بير پارچاجيك بی مادنين إیچيندن كچييور و هر پارچاجيك بی مادايله فاركلي شكيلرده ايتكيلشيمه كيرييور. چامورده يورويورموش كيبي بی مادايله كوچلی بير شكيلده ايتكيلشيمه كيرن پارچاجيكلار، و و ز بوزونلاري كيبي “اگير” داورانييور. ايلكترونلار كيبي مادايله چوك آز ايتكيلشيمه كيرنلر إیسه “هافيف” داورانييور. فوتونلار إیسه بی مادايله هيچ ايتكيلشيمه كيرمييور. هيغس مكانيزماسي اولاراك بيلينن بی ايتكيلشيم، پارچاجيك كوتللريني ‏اولدقجه نت بير شكيلده اچيكلييور. هيغس الانينين كرچك ‏اولدیگونی بيلييوروز چونكی اونون كوانتوم دالكالانماسي اولان هيغس بوزونو، نيهايت ٢٠١٢ ييلينده بويوك هادرون چارپيشتيريجيسي’نده كشفديلدي. انجاك بو، هيغس مكانيزماسينين هيكاينين تامامي ‏اولدیگی انلامينه كلمييور.

ورنگين، هيغس الانينين ندن ساهيپ ‏اولدیگی وزليكلره ساهيپ ‏اولدیگونی هاله بيلمييوروز. ايريجه هيغس چوزومو، قرەنلق مادايي، قرەنلق اينرژييي وايه هيغس الانينين ڭ باشته ندن وار ‏اولدیگونی اچيكلامييور. بير يرلرده بازي بيلكيلرين ايكسيك ‏اولدیگی دوشونولويور. پينčáك و مسلكتاشلاري، ك٢ مانيفولدی ادي وريلن يدي بويوتلی بير اوزاي اوزرينه ياپتيكلاري چاليشمايه داياناراك، بازي إیپوچلارينين كيزلي كومتريده ياتابيلگينه إینانييور.

كومتري و كيزلي بويوتلار

مانيفولد، ايگريلري، كيوريملاري وايه بوكولملري اولابيلن هرهانكي بير ‘شكيل’ إیچين كولانيلان گنل بير ماتماتيكسل اوزاي تريميدير. فيزيكچيلر مانيفولدلاري گنلليكله اوزاي-زمانين كومتريسيني وايه سيجیم توريسي كيبي توريلرده ونريلن كيزلي ايكستره بويوتلاري تانيملاماك إیچين كولانيرلار. بی اوزايلار، ‏گونلوك هاياته اليشكين ‏اولدیگوموز يوكاري-اشاگي، سول-ساگ و إیلري-كري يونلريندن داهه فازله يونه ساهيپ اولابيلير. بازي مانيفولدلار تام يدي باگيمسيز يون كركتيرير. چوك سيكي بير شكيلده سينيرلانديريلميش بليرلي بير يدي بويوتلی ياپييه ساهيپ مانيفولد، ك٢ مانيفولدی اولاراك بيلينير.

اراشتيرماجيلار، بير ك٢ مانيفولدونون زمان إیچينده ناسيل دگيشتيگيني مودلملرينه اولاناك تانييان “ك٢-ريكي اقيشي” اديني ورديكلري يني بير دنكلم كليشتيرديلر. پينčáك، “دنا’نين بوكولمسي وايه امينو اسيتلرين ايليليگي كيبي اوركانيك سيستملرده ‏اولدیگی كيبي، بی ايكستره بويوتلی ياپيلار ده بير تور إیچسل بوكولمه اولان بورولمايه ساهيپ اولابيلير” اچيكلاماسيني ياپتي. پينčáك، “زمان إیچينده ايوريملشملرينه إیزين ورديگيميزد، سوليتون ادي وريلن قرەرلي كونفيكوراسيونلاره يرلشبيلديكلريني كورويوروز. بی سوليتونلار، كنديليگيندن سيمتري كيريلماسي كيبي فنومنلرين تامامن كومتريك بير اچيكلاماسيني ساگلايابيلير” دیدی.

سوليتونلار و تورستونه پارچاجيگي

سوليتون، شكليني سونسوزه كادار كورويابيلن، كندي كنديني سوردورن تك بير دالكه كيبيدير. اراشتيرماجيلار، ك٢ مانيفولدلارينين تام ده بويله قرەرلي بير كونفيكوراسيونه كوشديگيني كشفتي. بی كونفيكوراسيون، و و ز بوزونلارينه دامكاسيني ووران بير بوكولمه وايه بورولمايه ساهيپتي و بی دوروم، هيغس مكانيزماسييله تامامن ايني كوتله كازانديرمه ايتكيسيني اورتييوردو.

سونوچلار ايريجه ايورنين إیوملنە رك كنيشلمسينين، بير ك٢ مانيفولدونون وربيلگي توردن بير بورولمه تارافيندان اقتاريلان ايگريليكله باگلانتيلي اولابيلگيني ده كچيجی اولاراك ونه سورويور. ايگر بی بورولمه بير الان كيبي داورانيرسه هيغس الانينين هيغس بوزونونی اورتايه چيكارماسي كيبي پارچاجيكلار تزاهور ايتيرمليدير. اراشتيرماجيلار بی وارساييمسال پارچاجيگه “تورستون” اديني ورديلر و بويله بير پارچاجيگين ناسيل داورانماسي كركتيگيني تانيملاديلار.

گر وارسه تورستونه پارچاجيگي چارپيشتيريجي انوماليلريند، كوزميك ميكرودالكه اركه پلان إیشيماسينداكي كاريپ هاتالارده و هاته كوتلچكيمسل دالكه هاتالارينده تسپيت ايديلبيلير. وارليگي كانيتلانماكتان هنوز اوزاك اولسه ده ايگر بورولمه الاني وارسه آرتيق نرايه باكيلماسي كركتيگي بيلينييور. بی توري ‏اولدقجه چيلكين و كافه كاريشتيريجي كورونبيلير انجاك هيغس الاني ده زمانينده ويلايدي و كانيتلانماسي نردايسه ٥٠ ييل سوردو. ك٢ مانيفولدلاري هاكينداكي واپلار إیچين او كادار بكلمك كركمايگي اومولويور، انجاك شی انه كادار بی ياكلاشيم بازي ياكيجي سورولاره چوزوم يولاري واات ايدييور.

دوگانين گنلليكله باسيت چوزوملري ترجیه ايتيگيني بليرتن پينčáك، “بلكي ده و و ز بوزونلارينين كوتللري اونلی هيغس الانيندان دگل، دوگرودان يدي بويوتلی اوزايين كومتريسيندن كلييوردور” دیدی. سوز كونوسی اراشتيرمه نوجلير فيسيجس ب دركيسينده ياييملاندي.

یورم یاپ

الكترونیك پوستە یایینلانماز كركلی یرلر *

اره
قاتكورلر