گونجل عثمانلی توركجسی خبرلر

فواتيهو’س-سوور نه دمكتير؟

الصورة الرمزية لـ مسعود
فواتيهو’س-سوور نه انلامه كلمكتدير؟ “بير شايين ايوولي; اچيش، كيريش، باشلانكيچ” انلامينداكي فاتيهانين چوگولی اولان فواتيه إیله سûرنين چوگولی اولان سوور كلمەسينين بيرلشمسيندن مايدانه كلميشتير. سûرلرين باشلانكيچلاري دمكتير. “ل-هامدو’ليلاه” (هر تورلی ووكی الل’ه ايتير) و “سوبهانلاه” (الل’ي نوكسان سيفاتلاردان تنزيه ايدريم) كيبي ١٤ سûره الل’ي وومه إیل; ٢٩ سûره “ساد” و “نûن” كيبي هجه هارفي إیل; ١١ سûر، “يا ايييوها’ناسو” (اي إینسانلار!) كيبي نيده إیل; “كاد ايفلاها’ل-مو’مينûن” (مو’مينلر كورتولوشه ايرميشتير) كيبي ٢١ سûره هابر جوملسييل; “و’ل-اسري” (اسره اندولسون) كيبي ١٧ سûره يمينل; “يزاجاه ناسرولاهي” (الل’ين يارديمي كلديگي زمان) كيبي ٧ سûره شارت جوملسييل; “كولهووالاهی ايهاد” (ده كي الل تكتير) كيبي ٦ سûره ايمير يل; “’امه يتسالûن” (ندن سورويورلار) كيبي ٦ سûره سوری إیل، “تبت يدا ايبي لهب” (بû لهب’ين ايلي كوروسون) كيبي ٣ سûره ديلك إیله و كورايش سûرسي إیلت بيلديرمه إیله باشلاماكتادير. ينسانلاره هيتاپ ايدركن سوزه اونلارين إیلكيسيني چكە جك بير إیفاده إیله باشلاماك ايدبي ساناتلاردان بيري اولاراك كابول ايديلير. اوستون ايدبي وزليكلره ساهيپ بولونان كور’âن-ي كريم’ين سûرلرينين باشلانكيچلاري بی اچيدان إینلنميش، كە رك موستاكيل كيتاپلارده كركسه تفسير، تفسير اوسولی و كور’ان إیليملرينه داير ايسرلرده كونی اوزرينده ايترافليجه دورولموشدر (مسلا بك. زركشî، إی، ١٦٤-١٨١; تاشكوپريزاد، إیي، ٥٢٠-٥٢١; سويûتي، إیي، ٩٦٧-٩٧٥). بی كونويه إیلمي و ايدبي اچيدان باكيش ياپان âليملر، هر بير سûرنين هم إیفاده شكلي هم ده مانه إیتيبارييله موهاتابين إیلكيسيني چكك، âدته اونی دينلمايه زورلاياجاك چارپيجي بير إیفاده إیله باشلاديگيني تسبيت ايتميشلردير. سûره باشلانكيچلارينين بی وزليكلري اون ماده هالينده وزتلنميشتير. ١. كور’ان-ي كريم’ده ووكی إیله باشلايان سûرلر بی نوي سûرلر، الل’ي اجز و ايكسيكليك نيتليگي تاشييان سيفاتلاردان تنزيه ايدن (سبهه تبارك) وايه او’نی كمال سيفاتلارييله نيتلنديرن (هامد) بير إیفاده إیله باشلاماكتادير. بويلجه الل’ه كارشي دويارلي اولان إینسان فيتراتي بی اوسلûپله هاركته كچيريلە رك سوزون دوامينين دينلنمسي ساگلانماكتادير. “هامد âلملرين رابي الل’ه ماهسوستور” (ل-فاتيهه ١); “كوكلرده و يرده بولونان هر شاي الل’ي تسبيه ايتمكتدير” (ل-هاديد ٥٧); “موتلاك هوكومرانلق ايلينده بولونان الل يولر يوسيدير” (ل-مولك ٦٧) كيبي. بی كروبه كيرن اون دورت سûره شونلاردير: فاتيهه اين‘âم، كهف، إیسرا، فوركāن، سب’، فاتير، هاديد، هاشر، ساف، جوم‘ه تكāبون، مولك، ا‘لا. ٢. كور’ان-ي كريم’ده هجا هارفلرييله باشلايان سûرلر یگرمی دوكوز سûرنين باشينده “ليف-لام-ميم”، “يا-سين”، “كāف” كيبي مانالاري بيلينماين و “هورûف-ي موكاتاا” دنيلن هارفلر بولونماكتادير. باكاره âل-ي إیمران، ا‘راف، يûنوس، هûد، يûسوف، را‘د، إیبراهيم، هيجر، مريم، تاها، شوارا، نمل، كاساس، انكبûت، رûم، لوكمان، سجد، ياسين، ساد، مو’مين، فوسيلت، شûرا، زوهروف، دوهان، جاسيي، اهكāف، كāف و كالم سûرلري بی كروبه داهيلدر (بك. هورûف-ي موكاتاا). ٣. كور’ان-ي كريم’ده اونلمله باشلايان سûرلر “اي” ماناسينداكي “يا ايييوها” إیله باشلايان اون سûره واردير. بونلارين بشينده “اي نبي!” (ل-اهزاب ٣٣; ايت-تالاك ٦٥; ايت-تاهريم ٦٦)، “اي ورتونوپ بورونن!” (ل-موززميل ٧٣)، “اي بورونوپ سارينان!” (ل-مودسير ٧٤) شكلينده دوگرودان هز. پايكامبر’; اوچونده “اي إیمان ايدنلر!” (ل-مايده ٥; ايل-هوجورات ٤٩; ايل-مومتهينه ٦٠) دييه مومينلره و ديگر إیكيسينده دهاي إینسانلار!” (ن-نيسا ٤; ايل-هاج ٢٢) إیفادسييله بوتون إینسانلاره سسلنيشله سوزه باشلانماكتادير. ٤. كور’ان-ي كريم’ده هابر جوملسييله باشلايان سûرلر بير هابر وايه بيلكي ورە رك سوزه باشلايان سûرلرين ساييسي یگرمی بيردير. “كييامت ياكلاشتي و اي ياريلدي” (ل-كامر ٥٤); “كرچكتن مومينلر كورتولوشه ايرميشتير” (ل-مومينûن ٢٣); “سانه ساواش كانيمتلريندن سورويورلار. ده كي: كانيمتلر الل’ه و رسولونه ايتير” (ل-نفال ٨) ماليندكي âيتلرده ‏اولدیگی كيبي سûرنين إیلك âيتينده إیلكي چكن اچيكلامالار ياپيلميش، هابر و بيلكي وريلميشتير. توب، ناهل، اينبييا، نûر، زومر، محمد، فذ، راهمان، موجاديل، هاكه ماريج، نûه، ابس، كادر، باييين، كāريه تكاسور، كوسر سûرلري بی كيسمه داهيل ديگر سûرلردير. ٥. كور’ان-ي كريم’ده يمين إیله باشلايان سûرلر ساييلاري اون يدييه اولاشان بی سûرلرين بشينده ونم و وزليكلريندن دولايي بازي زمان ديليملرينه (ل-كييامه ٧٥; ايل-فجر ٨٩; ايل-لايل ٩٢; ايد-دوها ٩٣; ايل-اسر ١٠٣)، التيسينده مكان و جیسيملره (ت-تûر ٥٢; اين-نجم ٥٣; ايل-بورûج ٨٥; ايت-تاريك ٨٦; ايل-بلد ٩٠; ايش-شمس ٩١)، بشينده ملكلره و ساواش اتلاري، روزكار كيبي بازي كوچلره (س-سافات ٣٧; ايز-زارييات ٥١; ايل-مورسلات ٧٧; اين-نازيات ٧٩; ايل-âدييات ١٠٠)، بيرينده ده إینجیر و زايتينه (ت-تين ٩٥) يمين ايديلە رك سوزه باشلانماكتادر (داهه كنيش بيلكي إیچين بك. اقسامو’ل-كور’âن). ٦. كور’ان-ي كريم’ده شارت إیله باشلايان سûرلر يدي سûرده (واكيه مونافيكūن، تكوير، إینفيتار، إینشيكāك، زيلزال، ناسر) سوزه باشلانيركن شارت جوملسي كولانيلميشتير. “كييامت كوپتوگی زمان…” (ل-واكيه ٥٦); “الل’ين يارديمي و زافري كليپ ده إینسانلارين بولوك بولوك الل’ين دينينه كيرمكته ‏اولدیكلاريني كوردوگون واكيت…” (ن-ناسر ١١٠/١-٢) كيبي شارت جومللرييل، بی شارتين كرچكلشمسي هالينده داهه نلر اولاجاگي هوسوسونده موهاتاپلارين مراك دويكولاري هاركته كچيريلمكتدير. ٧. كور’ان-ي كريم’ده ايميرله باشلايان سûرلر تامامي مكي اولان التي سûردن بشينين باشينده “د، سويل” ماناسينه كلن “كول” ايمري ير اليركن (ل-جین ٧٢; ايل-كافيرûن ١٠٩; ايل-يهلاس ١١٢; ايل-فلاك ١١٣; اين-ناس ١١٤) بير سûره ده “وكو” ماناسينداكي “يكرا’” ايمرييله باشلاماكتادر (ل-الاك ٩٦) “ده كي: ايي كافيرلر! بن سيزين تاپماكته ‏اولدیكلارينيزه تاپمام” (ل-كافيرûن ١٠٩/١-٢); “ده كي: او الل بيردير” (ل-يهلاس ١١٢) شكلينده سûرايه ايميرله باشلانماسينده ايمرديلن هوسوسون زيهينلره ‏اییجه يرلشتيريلمسي و سوزون دوامينه إیلكي كوستريلمسينين ساگلانماسي كيبي هيكمتلر ‏اولدیگی سويلنبيلير. ا‘لا سûرسي شكيل باكيميندان ايميرله باشلييورسه ده âليملر اونی ووكی إیله باشلايان كروپ إیچينده موتالاه ايتميشلردير. ٨. كور’ان-ي كريم’ده سوری إیله باشلايان سûرلر موهاتاپله دييالوك كورماك و سويلننلره إیلكيسيني چكمك إیچين فيكيرلرين سوری جومللري هالينده شكيلنديريلمسي ايدبيياته باشوورولان بير يولدور. كور’ان’ده ده شی التي سûرنين فاركلي سوری ايداتلارييله باشلاديگي كورولور: إینسان، نب’، كāشيي، إینشيراه، فيل، ماûن. “ديني يالانلاياني كوردون مو؟” (ل-ماûن ١٠٧) كيبي. ٩. كور’ان-ي كريم’ده كينامه إیله باشلايان سûرلر يكي سûرنين باشينده “یازیقلار اولسون! واي هالين!” كيبي كينامه و ازارلامايي إیفاده ايدن “وايل” لافزي (ل-موتافيفين ٨٣; ايل-هومزه ١٠٤)، بير سûرنين باشينده ده “كوروسون! يوق اولسون!” ماناسي تاشييان “تبت” فييلي (تبت ١١١) بولونماكتادير. ١٠. كور’ان-ي كريم’ده سبپ بيلديرمه إیله باشلايان سûرلر كوران-ي كريم’ده سادجه كورايش سûرسينه إیلت و سبپ كوسترمه (تا‘ليل) ايداتي اولان “لام” هارفييله باشلانماكتادير. سûرنين إیلك âيتيند، الل’ين كورايش كابيلسينه إینكار ايدمايكلري لوتوفلارده بولوندوگی كركچه كوستريلە رك بی كابيله إینساف و إیمانه داوت ايديلمكتدير. فواتيهو’س-سوور كونوسو، اولûمو’ل-كور’âن’ه داير كيتاپلارده ايري بير باشلق آلتونده ايله الينيپ إینلنديگي كيبي بی الانده تليف ايديلميش موستاكيل ايسرلر ده واردير. كاززالي’يه نيسبت ايديلن فواتيḥو’س-سوور (سرارو’ل-فواتيḥ; دييانت إیشلري باشقانليگي كتپ.، نر. ٢١٧، ١٨٩ واراك)، إیبن ايبو’ل-يسبا‘ه ايت ايل-ḫاواṭيرو’س-سوانيḥ في ايسراري’ل-فواتيḥ (كشفو’ẓ-ẓونûن، إی، ٧٢٧) و إیبنو’د-دورايهيم’ين كنزو’د-دورر في ḥورûفي ايواʾيلي’س-سوور’ي (ا.ك..، إیي، ١٥١٤) بی تور ايسرلردن بازيلاريدير. بيبلييوكرافيا راكيب ايل-يسفاهاني، ايل-موفردات، “فتḥ”، “ويل”، “تب” مد.لري. تابري، جاميʿو’ل-بايان (شâكير)، إی، ٢٠٥-٢٢٤. زركشî، ايل-بورهان، إی، ١٦٤-١٨١. تاشكوپريزاد، ميفتاḥو’س-ساʿâد، إیي، ٥٢٠-٥٢١. سويûتي، ايل-يتḳāن (بوكā)، إیي، ٩٦٧-٩٧٥. كشفو’ẓ-ẓونûن، إی، ٧٢٧; إیي، ١٥١٤. جا‘فر شا‘‘âر، “پزûهشî در بار-ي فواتيḥ-ي سوور”، يادنام-ي اوستاد ḥâج ميرزا يûسûف شاʿʿâر، تاهران ١٩٧٣، س. ٥-١٠. يبراهيم علی ومر، ايل-ḳورʾâنو’ل-كريم: تاريḫوه و âدابوه، كووايت ١٤٠٤/١٩٨٤، س. ٩٩-١٠١. محمد ايل-هاسناوي، ايل-فاṣيله في’ل-ḳورʾâن، بايروت ١٤٠٦/١٩٨٦، س. ١٩٨-٢٠٥. محمد اهمد إیبراهيم، ḥورûفو’ل-موʿمه في فواتيḥو’س-سوور، كووايت ١٤١٣/١٩٩٢، س. ٢٣-٤٦. âيشه ابدوراهمان، ايل-يʿجازو’ل-باياني لي’ل-ḳورʾâن و مساʾيلی إیبني’ل-زراḳ، كاهير، تس. (دارو’ل-مااريف)، س. ١٤٠-٢٠٥. ابدولوههاب هامûد، “رʾيون في تʾويلي فواتيḥي’س-سوور”، ريسالتو’ل-يسلام، كسيي/١، كاهيره ١٩٦٠، س. ٧٤-٧٨. يياده ب. ايييûب ايل-كوبايسي، “يمʿâنو’ن-ناẓار في فواتيḥي’س-سوور”، ايد-ديراساتو’ل-يسلامييي، كسكسو/٢، إیسلاماباد ١٩٩٠، س. ٥-٤٢.

یورم یاپ

الكترونیك پوستە یایینلانماز كركلی یرلر *

اره
قاتكورلر