ونكي يازيميزي شی سورويله بيتيرميشتيك: “كوروملاشماده يتكينليگه اولاشميش تاساوووفی ياني إیسلام اهلاكييله تاهكيم ايديلميش ديني كولتوری اقلين ورتولمسينه سوك ايدن، ديگر بير سويلاييشله بيليمين ده او موهتشم كولتوره ايكلنە رك كولتورلشمسينه ماني اولان شاي ندير؟”
بی سورونون وابي ونجه سيياسي، سوسيال و كولتورل، سونره بيليمسل و ساناتسالدير. بونلاره ديني ايريجه ايكلمييوروز چونكو، بيزيم انلاييشيميزده دين و دونيه ايريمي (لايكليك) اولماديگيندان دين هاياتين إیچينددير، هاياتين هاركتي ده دينه داهيلدير.
مادم تاكييودين’ين ييكيلان هايالريندن بورايه كلديك، او هالده شونی بليرتمدن كچمايليم:
اراپ، فارس و تورك-يسلام دولتلرينين –كي، هينت’تن ايندولوس’ه كادار بونلارين چوگونلوگی إیمپاراتورلوكلاردير- ييكيلمالارينداكي بيرينجی سبپ فيتنه ندنييله ياشانان إیچ-پارچالانمادير. بی فيتندكي إیلك ايتكي إیسه دولتين -يكتيدارين- كوجويله إیلكيلي اولوپ، بی كوچته شی يه ده بی ندنله بير زاييفلق هاسيل اولدیگونده اونه كارشي موهالفتين إیلك مانيولاسي هپ دين اولموش و دولت شی يه ده بی ندنله زاافه دوشتوگونده ديني تااسوپ ده اونه پارالل اولاراك يوكسلميشتير.
شريات تانيملي اولماكسيزين توم تااسوپلارين اورتاك واسفي إیس، موجوت كولتورده -ياني ياشامه بيچيميند- ديني -وه چوگونلوكله اقيدوي ده اولمايان- هاساسييتلرين ابارتيلاراك ونه چيكاريلماسي و بيلهاسه بيليم داهيل دونيوي ادديلن ديگر توپلومسال و سيياسال اونسورلارين (آطەلت وب.) كولتورون ديشينه إیتيلمسيدير.
يوكاريده زيكرتيگيميز توپلومسال ديناميكلره ديني ايري بير كاتكوري اولاراك ايكلماييشيميزين ندني بوراده داهه فازله اچيگه چيكماكتادير. زيره دين و دونيه ايريمينه كاپالي اولان بير زيهنييته ياني إیكيسينين موشتە رك بيريكيمي اولان كولتورد، بونلاردان بيري كرييه دوشورولدوگونده يه ده ايكسيك بيراكيلديگينده او زيهنييته بوزولمه كاچينيلماز هاله كلير. كرچكته إیسه بيزيم كولتوروموز إیكيسينين توپلاميندان اولوشور و بی توپلامدان هانكيسي چيكاريليرسه چيكاريلسين كولتورون دنكسي بوزولاجاكتير. بی دنكنين كورولماسي و كورونماسي إیچين دين و دونيانين موشتركليگي ايساسينده ديني كولتورده بيليمين، بيليمده ديني كولتورون واز كچيلمز اولماسي كركير.
بی جوملدن اولاراك، اوسمانلي تاكييودين’ين راساذانسيني ييكماكله موتااسيپلارين تالبييله بيليمي كولتورون ديشينه إیتمه سورجیني و دولاييسييله كندي دوراكلامه دوريني باشلاتميش و تااسوبون كورويوجوسی كاديزادليلر هاركتي’نين او گونون إیكتيدارينه كارشي كازانديگي ديني كوچ و پاسيف مورال -ماهييتيني نردايسه اينن كوروياراك- او گونلردن بوكونلره اولاشميشتير. بوراداكي “بوكون” ووركوموزه سانات ايساسينده تكرار دونگيز إینشالل. چونكی گونوموزدكي سانات تانيملي كولتورل مولما، كيريلماديك بيركاچ دالي كالميش كاديم إیززت اگاجينين اجيلاشميش مايوسيندن إیبارتير.
شيمدي كومتري و سانات إیليشكيسينه تكرار دوندوگوموزد، تاكييودين’ه روه كورولنلرله كومتري كولتورون ديشينه يتيلميشتير انجاك او، بيليم اولماكتان چيكاريلماميشتير; تاكييودين’ين وفاتيندان سونره ده اوسمانلي ميماريسييله موسيكيسينين دوام ايتمسي بونون دليليدير.
كومترينين كولتورون ديشينه إیتيلديگيني سويلديگيميز يرد، بيليمي ده إیچينه الاراك ديني كولتور تارافيندان بليرلنن گنل بير كولتورون وارليگيندان سوز ايدييوروز دمكتير. إیشته بی سوز ايديش ايني زمانده ساناتين ميهوري اولمه منزيلينده بيزي ونجه شی سورونون وابيني بولمايه سوك ايتمكتدير:
يسلام ميماريسينين إیلك پروژلري اولاراك ٦٤١-٤٢’ده امر إیبن ايل-اس جاميي (كاهير)، ٦٧٠’ته كايروان جمعە جاميي (تونوس)، ٦٩١-٦٩٢’ده كوبتوساهره إیله ٧١٠’ده كيبله مسجیدي (كودوس)، ٧١٥’ته ايموييه جاميي (شام)، ٩٨٨’ده كورتوبه اولی جاميي’نين… كورولدوگی ١٠٣٧ ييليندان إیتيبارن بويوك سلچوكلولارين كومترييي سادجه ميماري دگل ايني زمانده مدني -ساناتسال- بير اونسوره دونوشتورمسينين… إیهتيوه ايتيگي مانانين ونمي و بی مانانين إیسلام زيهنييتي إیچيندكي يري ندير؟
بوراده شی فاركه ديكات چكمليييز: بير كومتريجیيل، كومتريك بير المده ياشاديگيني بيلمدن مكانه كاتيلانلارين إیدراك دوزايي ايني دگلدير.
كومتريجی كوبتوساهر’يه باكاركن اونده بير ديزي اريتمتيك و ماتماتيك هساپلارين اوچوشتوگونو، اوچكن، كار، دورتكن و سكيزكنلرين… جیلولشتيگيني كورور. امه كوبتوساهر’يه باكان مومين بونلارين هيچبيريني كورمز، سادجه اونون بوراده اولوشوندان هم بير مانه چيكارير هم ده ساناتسال بير زوك الير.
كومتريجینين مزكûر توتومو، ساناته ايساس اولماسي باكيميندان “كومتري ندير؟” سوروسويله بيراز كنيشچه ايله الماميزي كركتيرديگيندن، شيمدي إیكينجی توتومی بير چرچولايليم.
هايالي باي’ين بير ميسرايني يازيميزه باشلق اولاراك سچتيگيميز كازليني إیلكيلي توتومی اچيك ايدن ڭ كوزل ورنكلردن بيري اولاراك سونمادان ون، كاستون باتشلارد’ه چاتكاپي اوگراياليم:
“هايال كوجونون كاوراديگي مكان، كومتريجینين ولچومونه و دوشونسينه تسليم ايديلميش كاييتسيز بير مكان اولاراك كالاماز. ياشانميش بير مكاندر بو. يالنيزجه پوزيتيفليگييله دگل هايال كوجونون توم تارافليليكلارييله ياشانميشتير.”
tags:
یورم یاپ