تاريكاتلار، چوجوك ايوليليگي، دين ايگيتيمي، ميت
يلاهيياتچي دميرجان: تاريكاتلارين يوزده ٨٠’ي إیسلام’ه زارار ورييور
يلاهيياتچي دميرجان: تاريكاتلارين يوزده ٨٠’ي إیسلام’ه زارار ورييور
يلاهيياتچي علی ريزه دميرجان: “تاريكاتلارين يوزده ٨٠’ي إیسلام’ه زارار ورييور، چوگی جاهيلدير، ميت’ين دنتيمينددير. دييانت ندن تاريكاتلاري ده إینلاييپ يانليشلاريني انلاتمييور؟”
يلاهيياتچي علی ريزه دميرجان، چوجوك كلينلردن دييانت’ين اچيكلامالارينه تاريكاتلاردان إیمام هاتيپلره دين كونوسونده تارتيشمه ياراتان كريتيك باشليكلاري كازته هابرتورك’تن كوبره پار’ه دگرلنديردي…
‘كوران چوجوك ياشته ايوليليگه موسااده ايتمز، ايتلري يانليش يوروملويورلار’
چوجوك كلينلر پروبلمي توركيي’ده كانايان يارالاريميزدان بيري. كچن هافته دييانت إیشلري باشقانليگي’نين سيتسيندكي بير يازي تارتيشمه ياراتي. إیسلام، كيز چوجوكلارينين ايولنديريلمسينه إیزين ورير مي؟
يسلام دينينين انه كايناگي كوران-ي كريم’در و بی كايناكله باگلانتيلي اولاراك، پايكامبر’يميزين سوزلري، داورانيشلاري و إیشلريدير. تاریخي دونملرده ياپيلان إیچتيهاتلار اراسينده اوزولە رك إیفاده ايداييم، كيز چوجوكلارينين ايولنديريلمسيني اونايلايان كوروشلر وار. امه بونلار كوران اونايلي دگلدير. ازيز پايكامبر’يميزين اويكولامالارينده ده يوقتور.
پكي، ندن بيرتاكيم دين آطەملاري چيكيپ بازي ايتلره داياناراك “كيز چوجوكلاري بولوگ چاگينه كلدييسه ٩ ياشيندان إیتيبارن ايولنديريلبيلير” دييور؟
يسلام بيلكينلريميزين بير بولومی كوران-ي كريم’ده بير ايت بولويور، او ايت اوزرينده ساذي بير دگرلنديرمه ياپاراك هوكوم ورييور. اويساكي كوران-ي كريم’ده هيچبير كونی تك بير ايتله إیفاده ايديلمز. كونويله إیلكيلي بوتون ايتلر توپلانير، اورتايه كونولور و اوندان سونره كونی اوزرينده هوكوم وريلير.
كوران-ي كريم’د، ٥ ايري ايتلر كومسييل، ايوليليك إیچين يالنيزجه ايركنليگين دگل ايريجه روهسال اولكونلق اولان “روشد”ون ارانماسي ايمرديلير. ورنگين “يونتيمينيز آلتونداكي يتيملري ايركنليك چاگينه ايريشينيه كادار دنايين. ايگر اونلارده كنديلري و مالاريني يونتبيلە جك بير اولكونلق كورورسنيز كجیكتيرمكسيزين مالاريني اونلاره تسليم ايدين…” در. مالين تسليم الينماسي إیچين كركلي اولان ايركنليگي إیچرن روشدون، مهير اليپ ورمايي و جینسل إیليشكييي إیچرن ايوليليك إیچين داهه چوك كركگي اچيكتير. امه بوتون بی ايت كوملري ديكاته الينمييور، تالاك سورسي’نين ٤. ايتينه كيديلييور. بو، كوران كولتوروندن يوقسونلوگون تزاهورودور.
تالاك سورسي’نين ٤. ايتيند، راب’يميز ايرينتيلاره إینە رك بوشانمه كونوسونی اچيكلييور. ايت، “âدتن كسيلميش اولان كادينلار وايه هيچ âدت كورمميش اولان كادينلار بوشانماسي هالينده نه كادار إیدت بكلر؟” سوروسونه واپ ورييور.
كوران’ده “لم” ايداتي اولومسوزلق ايداتيدير. كوران، “âدت كورمميشلرين إیدتي ده ٣ ايدير” دييور. “هنوز âدت كورمميشلرين…” دمييور. بونی يانليش يوروملويورلار. ايريجه ٤-٥ ايت كومسي داهه واركن بير تك بورايه دايانييورلار.
بحثتيگينيز ايته داياناراك نورتين ييلديز كيبي بيرتاكيم هوجالار چيكيپ “يشته بی يوزدن، كوران چوجوك ياشته ايوليليكلره موسااده ايدييور” دييور.
نورتين كاردشيميزين نه دیدیگيني بيلمييوروم. امه سويلننلر يانليش. يانليش ياپانلارين باشينده سولايمان اتش هوجاميز وار. سولايمان اتش، بوتون ميلجیلرين كايناگيدير، او ده يانليش يوروملويور. جمهورييت دونمينده و ونسيند، بيزده يتيشميش ڭ بويوك كوران موفسيرلريندن بير تانسي ايلماليلي هامدي ايفندي’دير. ايلماليلي هامدي يازير، “âدت كورماينلرين” دييور، اونون تفسيريني سادلشتيرن إیلاهيياتچيلار “هنوز” ايكلاييپ ترجومه ايدييور. بييولوژيك ندنلرله بازي كادينلار âدت كورمز. ايته اونلار كاستديلييور.
امه هز. عائشة’يي داياناك كوسترە رك ده چوجوك ايوليليكلرينه إیزين وريلديگي تارتيشمالاري ياپيلييور.
وريلن ورنك يانليش و كاسيتلي. هز.ايشه ايركن و روشد ساهيبي اولاراك ايولندي.
سيز توركيي’ده ايورنسل بير دينين ولچولرينه جمهورييت توركيي’سينين ٢٠١٧ ييليندان باكييورسونوز. بوندان ٥٠ سنه ايوول انادولو’يه چيكتيگينيزده ١٤-١٥ ياشينده بير تانه ايولنمميش كيز بولامازدينيز. توپلومسال احتیاجلار بونی كركتيرييوردو. امه بير دوگرويی انلاتماك إیچين ده يانليش انلامالاره سببييت ورممليييز.
كوران’ه كوره ايركنليك و روشد شارتلاري وار. ياني كادين كندي لهينه و الايهينه اولابيلە جك كليشملري يه ده انليگين كركليگيني و كركتيرديكلريني فارك ايدبيلك، ايوليليگين كتيرديگي پروبلملري چوزوملايە جك بير دورومده اولمالي. توركييه جمهورييتي’نين إیلكيلي موضوعاتينداكي ايوليليك ياشي ١٨’دير. ندن ١٧ وايه ١٩ دگل. بونلار دوگال دگل كورلي ياكلاشيملاردير. بن ده كيز چوجوگی و تورون ساهيبيييم. بوندان ١٠٠ سنه ايوول تورك توپلومونده ١١-١٢ ياشينداكي كيز چوجوكلاري يترسيز بولونوردو: “داهه كيواميني بولمادي. ووجوت كليشمدي، اقلن تكامول ايتمدي. شيمديليك ايوليليگين يوكونی تاشيياماز” دنيردي. شيمدييسه انلر، ١٨ ياشينداكي كيز چوجوكلارينين اركاسيندان إیچ چاماشيرلاري و چوراپلاريني توپلويور. بونلار فاركلي اولكولاردير. إیسلام ايورنسلدير، يارادان’ه ايت بير ياپيدر و ايورن دوزنينين ييكيلاجاگي كييامت اولكوسونه كادار يورورلوكتدير. او دوگال سينيرلار كويار و گنل ولچولر ورير.
‘دييانت، مودرنيزم إیله كلنگين اراسينده سيكيشيپ كالدي’
دييانت كوروليلرينين ورديگي كيمي فتوالار چوك تارتيشمه ياراتييور. دييانت’تكي هركسين يتكين اولدیگونی دوشونويور موسونوز؟
دييانت إیشلري باشقانليگي’نين مركز تشكيلاتينده دينيميزين كوران’ه و ازيز پايكامبر’يميزه دايانان هوكوملرييل، تاریخي ايسرلردكي إیچتيهاتلاريني بيربيريندن اييراجاك كادرولاري يترسيزدير.
دييانت، مودرنيزم إیله كلنگين اراسينده سيكيشيپ كالميشتير. دييانت كرچگي بولوپ ديله كتيرسه بيله توركيي’دكي تاريكاتلار و مااتلر اياكلانييور. بی سفر سيياست كورومی دورايه كيرييور. دييانت إیشلري باشقانليگي، جمهورييت دونميندن بري وزكور بير كوروم دگلدير، سيياستين ايمرينددير. بی يوزدن ده جیدي كونولاره ايلاتاماز هاله كلميشتير.
‘تاريكاتلار ميت’ين دنتيمينددير’
اسلامبول موفتوسی بی هافته “تاريكاتلاري دنتلايە جك بير ياپينين كورولماسي لازيم” دیدی. تاريكاتلاري دنتلايە جك بير ياپي كورولمالي مي سيز؟
اسلامبول موفتوسی چوك دگرلي بير كاردشيميزدير، امه اولايلار كوروندوگی كيبي دگلدير. بنيم كانااتيمه كور، توركيي’دكي بوتون تاريكاتلار ميت’ين كونترولونددير. ميت تاريكاتلري اولوشتورماز امه كونترول ايدر. ميت’ين كوزلملمديگي كليشمه اولماز.
بونی بير بيلكي اولاراك مي يوقسه تاهمين اولاراك مي سويلويورسونوز؟
هم بيلكي هم تاهمين. مسله اورتاده بير تاريكات وار، بی تاريكاتين بينلرجه موريدي وار، بير تارافتان هولدينكلشييورلار و ميت’ين بوندان هابري يوق، ويلمي؟ بويله شاي اولور مو؟ او زمان ميت نيچين وار؟
يانيلميش اولابيليريم امه بانه كوره تاريكاتلارين يوزده ٨٠’ي إیسلام’ه زارار ورييور. دولته زارار وريپ ورمديگيني سويلايمم امه إیسلام’ه زارار ورييور. چونكی إیسلام ديشي بير ياپيلاري وار.
بيزيم تاريكاتلاريميزده كوران يوقتور. تاريكاتلاريميزده ازيز پايكامبر’يميزين سوزلري، داورانيشلاري و إیشلري ولچی دگلدير; تاريكاتلاريميزده شايه ونمليدير. تاريكاتلاره باگلي اولان چوك دگرلي إینسانلار ده وار امه بويوك بولومی جاهيلدير. نه كوران بيلير نه ازيز پايكامبر’يميزين سونتيني بيلير نه ده فيكيه/هوكوك بيلير. اونلار إیچين دين، شايه ايفندينين سويلديگيدير.
بو، مولويليك’ته ده بكتاشيليلكته ده ناكشيليكته ده فييلن بويلدير. شی ان توركيي’ده ياشايان تاريكاتلارين هپسي شاهيس مركزليدير. اونلاره إیتيراز ايتيگينيز زمان، “سن كوران’ين زاهيرينه تاكيليپ كالميشسين، كوران’ين وزونه إینمك لازيم” درلر. او وز ده كنديلرينه وزكودور.
‘شيركتير، پوتپرستليگه اديمدير!’
ازيز پايكامبر’يميز إیلك موسلومانلاري ويلسينه يتيشتيردي كي پايكامبر’يميز بير ايمير ورديگي زمان، ايگر ساهابلردن بير كيسمي بی ايمري إیچينه سينديرمزس، “بيزه اولان بی ايمرينيز يارادان’ين ايمري ميدير، يوقسه سيزين كيشيسل دگرلنديرمنيز ميدير؟” دييه سوراردي. ايگر پايكامبريميز “كيشيسل دگرلنديرمم” درس، ساهابه اچيكچه “يه رسولولاه، بی كوروش دوگری دگلدير” دردي. داهه اچيك بير انلاتيمله سويلرسك اورتاده پايكامبريميزي ده باگلايان هاكم كوران’دي.
گر بی تاريكاتلار كوران’ين چيزكيسيندن ساپار، پايكامبر’يميزين هاكمليگيندن چيكاريليرسه بونلار شاهيسلارين ايكمنليگينه كيرر، كيرميشتير د.
وستليك تام بير زولومله تاريكات شايهينه اهيرتي كارانتيلاين شفااتچي كوزويله باكارلار. كوتوب وايه كاوس درلر. كيتاپلارينده و سويلملرينده بی إیفادلري بولابيليرسينيز. ورنگين دوگو’داكي تاريكاتلاردان بيرينين يايينلاديگي تاكويمد، “كاوس-ي ساني شويله دیدی” دييور. كاوس، “چاگيرديگينيز زمان، دونيانين نرسينده اولورسه اولسون يارديمه كلن آطەم” دمكتير. بی تور يارديمه كليش الل’ه وزكودور.
بويلسي بير إینانچ و سويلم شيركتير، پوتپرستليگه اديمدير! كوتوب ده يالان، كاوس ده يالان، بونلارين انلاديگي مانه ده ايولييالق ده يالان.
بونلارين باگيمسيز كورولوشلار تارافيندان دنتلنمسي كركير. بويلسي باگيمسيز بير كوروم اولوشتورولابيلير مي؟ او ده ايري بير مسل. هپتن ياساكلايامازسينيز، ياساكلارسانيز إیسلام إیله دگل امه دموكراسييله چليشيرسينيز. إیسلام اچيسينده ڭ آز تاريكاتلر كادار زارارلي بير تاكيم اينتل دانتل كوروملاره سربستييت وريركن بونلاره ياساك كتيرمزسينيز. دولت، هرهانكي بير سيويل وركوتی ناسيل دنتلمك زوروندايسه بونلاري ده سيويل وركوت اولاراك دنتلملي.
‘دييانت ندن فتو’يی إینلديگي كيبي ياشايان تاريكاتلاري ده إینلاييپ ايسرلريندكي يانليشلاري انلاتمييور؟’
سون دونمده “فتو’دن بوشالان يرلره بلي باشلي تاريكاتلار يرلشمايه چاليشييور” إیدياسي گوندمه كلييور. سيز بونه داير بير شاي كوزلملييور موسونوز؟
تاريكاتلارين يوزده ٨٠’ي إیسلام’ه زارارليدير. “يسلام’ه زارار ورن دولته ده زارار ورير مي؟” تارتيشماسي بنيم الانيمين ديشيندا. زارار ورمك شويله دورسون لايكليگي تاهكيمده فايداسي ده كورولبيلير. ژاكوبن لايكليگيميز دييانت إیشلري باشقانليگيني رسمن تاريكاتلري ده كاير-ي رسمي اولاراك اونايلييور كيبي.
فذولاه كولن’ين كونوشمالاريني دينلميش، كيتاپلاريني، ماكاللريني إینلميش و “يسلام ديشي كوروشلري” دييه بير كيتاپ يايينلادي. ايدينديگيم بير هابره كور، ٦ ديلده فتو تانيتيلاجاكميش. بورادان اچيك چاگري ياپييوروم:
دييانت ندن ياشايان تاريكاتلاري إینلاييپ اونلارين ايسرلري و سويلملريندكي يانليشلاري تسبيت ايديپ اچيكلامييور.
يسلام اچيسيندان باكيلديگينده دييانت ده إینلنملي يا. كچليم.
توپلومی ده جاهيلشتيرييورلار مي؟
يسلام ادينه اورتاده كورونورده يانليش ورنكلر وريلير و ده كونوشولورسه تابيي كي جاهيلشتيرميش اولورلار. إیچلرينده إیسلام ادينه سوركولامه ياپاجاك آطەم ده كلنك ده يوق. تاریخ بويونجه كوچلی هوجالاردان، إیسلام âليملريندن موريت اولماميش. سببي سوركولامه ياپيلماسيدير.
“تاريكاتلارين يوزده ٨٠’ي زارار ورير” دیدینيز. شيمدي هپسي كنديني يوزده ٢٠’نين إیچينده كورك.
كورملري ونملي دگل. ولچی كور’âن و سونت’تير.
بن شاحسن دولتي ده دييانت’ي ده ساميمي بولمويوروم. دولتين ترت سي وار. وزل سكتوره ايت بويوك كانالار وار. بونلارين ديشينده ڭ آز ٥٠٠ تانه ده ماهالي كانال وار. بير إیكي جيليز إیستيسنه ديشينده بی كانالارين بير تانسينده دوگری بير دين انلاتيلمييور. پكي، بی ميلته دينيني كيم وگرتك؟ بندنيز هابرتورك’، ا هابر و ترت يه تكليف ايتيم پروكرام ياپمايي. كابول كورمدي.
ندن سيزي كونوشتورمويورلار؟
بني راديكال بولويورلار. انلايابيلديگيم كادارييله بن دولتين، ژاكوبن لايكلرين إیستديگي كيبي كونوشمويوروم. سيراسي كلير، توركيي’ده كي ايكونوميك سومورويی ده گوندمه تاشيريم. كيمسلر دويماسين امه إیكتيدار بيله بانه اوناي ورمييور. يانيلديگيمي كانيتلار كليشملر اولماسيني ديلريم.
‘پايكامبر’يميزين دونمينده كادينلار و ايرككلر ايني الانده ناماز كيلاردي’
كادينلارين نازه نامازي كيلماسي مسلسي ده هپ گوندمددير.
پايكامبر’يميزين دونميند، ايمزيكلي كادينلار داهي ٥ واكيت ماات نامازينه كلييوردو. بی كونولاري چوكچه گوندمه كتيرديم.
برابر مي كيلييورلاردي؟
پك تابيكي برابر كيلييورلاردي. امه يان يانا; كادينلار اركاده ايرككلر ونده اولويوردو.
امه ايني الاندالاردي، بوكونكی كيبي ايريلمييوردو، دگل مي؟
تابيي ايني الاندالاردي. كادينلار اركاده ايرككلر ونده اولويوردو. زاتن پايكامبريميزين ياپتيرديگي إیلك مسجیت باسيت و بين متركارايدي.
پكي، كاب’ده كادين-ركك يان يانه إیبادت ايدركن، ندن بوكون هم اراپ دونياسينده هم توركيي’ده كادينلاره ميناجيك بير الان ايريلييور، جامينين ڭ كوركملي يرلري إیسه ايرككلره كالييور؟
جمعە و بايراملارده ميناجيك الانلار ده ايريلمييور. بنيم انم ٥٤ ياشينده وفات ايتي. بير تك جمعە نامازي كيلمادي، جاميده بير تك ماات نامازينه كاتيلمادي. راهمتلي نينم كوجاسينين، اوگلونون نازه نامازيني كيلامادي. بی تور كريجی اويكولامالار ورفتور، إیسلام دگلدير. كادينلاري بويله ديشلاديلار. اوندان سونره انادولو’ده موسلومان كچيننلر كادينلاره ميراس ده ورمديلر. كادينلاري سوموری ده بويله باشلادي.
“بونلارين هيچبيرينين إیسلام’ين وزويله الاكاسي يوق” می دييورسونوز؟
الاكاسي يوق. مسله هانفي مزهبي بيلكينلري، “واكيت نامازلاري ماات إیله كيلينيركن، بير ايركگين ساگينده سولونده ونونده كادين وارسه نامازي بوزولور” در. در ده “بوزولور هوكمو” كور’âن و نبوي سونت’ه دايانماز. ديگر مزهبلر سونت’ه ايكيري بولور ده “ناماز بوزولور” دمزلر. هانفي مزهبي موچتهيتلري ده دونيه ولچگينده ازينليگي تشكيل ايدر. بی تور ياكلاشيملار إیچتيهاتير. امه هانفيلر بيله إیزديهام هالينده نازه نامازلارينين إیچ إیچه كارماشيك بير شكيلده كيلينماسيني اونايلارلار.
‘ايدين بويسان’ين ايلسينه باشساگليگي ديلييوروم امه نازه نامازي كيلينمامالييدي’
ايدين بويسان’ه نازه نامازي كيلينماسيني يانليش بولدوگونوزی يازميشسينيز. ندن كارشي چيكييورسونوز؟
“يانليش بولموشسونوز” دييه بير شاي يوق. دوگرويی تسپيت ايتيم. باكين ازيز نسين، آطەم كيبي آطەم، كافير كيبي كافيردير. بوراداكي كافير سوزجوگونو، اشاگيلاماك إیچين دگل كوراني بير كاورامله بير كرچگي إیفادلنديرمك إیچين كولانييوروم. سايكي دويويوروم. “بن الل’ه إینانمييوروم” يه ده “الل’ه إینانييوروم امه اهيرت هاياتينه إینانمييوروم. هز. محمد’ين الل’ين سون ايلچيسي اولدیگونه اونه إینديريلن كوران’ه إیمان ايتمييوروم. بنيم جامييله إیشيم يوق، بنيم نامازله الاكام يوق. بني كوتورون بير يره كومون” دييوردو. ويله ياپتيلار. نه ا’له كوران’ده “الل’ه و ولوم وتسينه إینانمايان كيشيلرين نامازي كيلينماز” دييه اچيك بير هوكوم واردير. بی ١٤ اسيردر بويلدير. بير آطەم، الل’ه و اهيرت هاياتينه إینانماديگيني بيلديگي بير آطەمين نازه نامازيني كيلارسه گوناهكاردير. ايدين بويسان “مزاريمي راكييله سولايين” دييوردو، بی تك باشينه إینكارين دليلي اولماز. امه ايدين بويسان بيرچوكلاري كيبي داورانماميش، اهيرت هاياتينه إینانماديگيني اچيگه وورموش بير إینساندي.
پكي، دييليم كي ياكينلاري اونون بی شكيلده كومولمسيني اويكون كوردولر.
ونونله ايني إینانجي تاشيسين وايه تاشيماسين واريسلرينين و سونلرينين اونه سايكي دويماسي كركمز مييدي؟
پايكامبر’يميز بير نازه إیچين اياگه كوكار. “يه رسوللاه، بی آطەم الل’ه إینانمايان بير پوتپرستي” ديينلره وابن، “سيز، كيشي إیچين اياگه كوكمييورسونوز; ولومی و هاياتي ياراتان الل’ي يولتمك إیچين اياگه كوكييورسونوز. اياگه كوكين” در.
بی هاديسه داياناراك، بن ده بويسان’ين نازسي إیچين اياگه كوكييور، ايلسينه باشساگليگي ديلييوروم. بيزيم ماهالده ده بويلسي ياكلاشيملار سركيلنمز، اياگه كوكيلماز.
‘يمام هاتيپلرده دين ایی وگرتيلمييور’
يمام هاتيپلرده وريلن دين ايگيتيميني ناسيل بولويورسونوز؟
توركيي’ده إیمام هاتيپلر، إیلاهييات فاكولتلري جیدي إیسلام âليمي يتيشتيرمز. چونكی بويلسي بير اماچ يوقدر امه دموكراتيك، لايك إینسان تيپيني يتيشتيرير. توركيي’ده دموكراسينين كلگي إیمام هاتيپ نسليدير. بی بويله بيلين. إیمام هاتيپ نسلينين إیسلام وايه إینسان دوگاسي ادينه دوريم إیچين كركلي إیسلامي دونانيمي يوقتور. إیشلاين دونيه دوزنيني كرگينجه ده بيلمز. دونانيملي و بيلن كماليست/سوسياليست بير نسيل وار مي؟
امه إیمام هاتيپ نسلي سوركولاياجاك دوزايده دگلسه ده وزكورلوگونه ده دوشكوندور.
بونی ايلشتيرييور موسونوز، تاكدر مي ايدييورسونوز؟
داهه چوك ايلشتيرييوروم، موجوت ياپييي ده ايكسيك بولويوروم.
نايي ايكسيك بولويورسونوز؟
يمام هاتيپ نسلي إیسلام’ي بير هايات دوزني اولاراك بيلمييور. چونكی دينيميز ایی وگرتيلمييور. إیلاهييات فاكولتلرينده ٤ ييل دين ايگيتيمي وريلييور. كوران-ي كريم’ين ميلينين بيله باشتان سونه اوكونماديگي بير فاكولتده دين ايگيتيمي اولور مو؟ بن إیمام هاتيپ اوكولونی بيرينجیليكله بيتيرميش، مارماره إیلاهييات’ه بيرينجیليكله كيرميش و بيرينجیليكله بيتيرميش آطەميم. إیشين إیچينداييم.
سيزه كوران-ي كريم’ين ميليني اوكوتماديلار مي؟
وكوتماديلار، اوكوتمويورلار دا. دولت بويلسيني إیستييور. دولت دوزني سوركولاياجاك آطەم إیستمييور. بونون إیچيندر كي چوك يونلی باگيمسيزلق ساگلانامييور. إیمام نسلي إیكتيدار اولدی ده سوموروجی كاپيتاليست دوزن دگيشتي مي؟
tags:
يلاهيياتچي دميرجان: تاريكاتلارين يوزده ٨٠’ي إیسلام’ه زارار ورييور
يلاهيياتچي دميرجان: تاريكاتلارين يوزده ٨٠’ي إیسلام’ه زارار ورييور
يلاهيياتچي علی ريزه دميرجان: “تاريكاتلارين يوزده ٨٠’ي إیسلام’ه زارار ورييور، چوگی جاهيلدير، ميت’ين دنتيمينددير. دييانت ندن تاريكاتلاري ده إینلاييپ يانليشلاريني انلاتمييور؟”
يلاهيياتچي علی ريزه دميرجان، چوجوك كلينلردن دييانت’ين اچيكلامالارينه تاريكاتلاردان إیمام هاتيپلره دين كونوسونده تارتيشمه ياراتان كريتيك باشليكلاري كازته هابرتورك’تن كوبره پار’ه دگرلنديردي…
‘كوران چوجوك ياشته ايوليليگه موسااده ايتمز، ايتلري يانليش يوروملويورلار’
چوجوك كلينلر پروبلمي توركيي’ده كانايان يارالاريميزدان بيري. كچن هافته دييانت إیشلري باشقانليگي’نين سيتسيندكي بير يازي تارتيشمه ياراتي. إیسلام، كيز چوجوكلارينين ايولنديريلمسينه إیزين ورير مي؟
يسلام دينينين انه كايناگي كوران-ي كريم’در و بی كايناكله باگلانتيلي اولاراك، پايكامبر’يميزين سوزلري، داورانيشلاري و إیشلريدير. تاریخي دونملرده ياپيلان إیچتيهاتلار اراسينده اوزولە رك إیفاده ايداييم، كيز چوجوكلارينين ايولنديريلمسيني اونايلايان كوروشلر وار. امه بونلار كوران اونايلي دگلدير. ازيز پايكامبر’يميزين اويكولامالارينده ده يوقتور.
پكي، ندن بيرتاكيم دين آطەملاري چيكيپ بازي ايتلره داياناراك “كيز چوجوكلاري بولوگ چاگينه كلدييسه ٩ ياشيندان إیتيبارن ايولنديريلبيلير” دييور؟
يسلام بيلكينلريميزين بير بولومی كوران-ي كريم’ده بير ايت بولويور، او ايت اوزرينده ساذي بير دگرلنديرمه ياپاراك هوكوم ورييور. اويساكي كوران-ي كريم’ده هيچبير كونی تك بير ايتله إیفاده ايديلمز. كونويله إیلكيلي بوتون ايتلر توپلانير، اورتايه كونولور و اوندان سونره كونی اوزرينده هوكوم وريلير.
كوران-ي كريم’د، ٥ ايري ايتلر كومسييل، ايوليليك إیچين يالنيزجه ايركنليگين دگل ايريجه روهسال اولكونلق اولان “روشد”ون ارانماسي ايمرديلير. ورنگين “يونتيمينيز آلتونداكي يتيملري ايركنليك چاگينه ايريشينيه كادار دنايين. ايگر اونلارده كنديلري و مالاريني يونتبيلە جك بير اولكونلق كورورسنيز كجیكتيرمكسيزين مالاريني اونلاره تسليم ايدين…” در. مالين تسليم الينماسي إیچين كركلي اولان ايركنليگي إیچرن روشدون، مهير اليپ ورمايي و جینسل إیليشكييي إیچرن ايوليليك إیچين داهه چوك كركگي اچيكتير. امه بوتون بی ايت كوملري ديكاته الينمييور، تالاك سورسي’نين ٤. ايتينه كيديلييور. بو، كوران كولتوروندن يوقسونلوگون تزاهورودور.
تالاك سورسي’نين ٤. ايتيند، راب’يميز ايرينتيلاره إینە رك بوشانمه كونوسونی اچيكلييور. ايت، “âدتن كسيلميش اولان كادينلار وايه هيچ âدت كورمميش اولان كادينلار بوشانماسي هالينده نه كادار إیدت بكلر؟” سوروسونه واپ ورييور.
كوران’ده “لم” ايداتي اولومسوزلق ايداتيدير. كوران، “âدت كورمميشلرين إیدتي ده ٣ ايدير” دييور. “هنوز âدت كورمميشلرين…” دمييور. بونی يانليش يوروملويورلار. ايريجه ٤-٥ ايت كومسي داهه واركن بير تك بورايه دايانييورلار.
بحثتيگينيز ايته داياناراك نورتين ييلديز كيبي بيرتاكيم هوجالار چيكيپ “يشته بی يوزدن، كوران چوجوك ياشته ايوليليكلره موسااده ايدييور” دييور.
نورتين كاردشيميزين نه دیدیگيني بيلمييوروم. امه سويلننلر يانليش. يانليش ياپانلارين باشينده سولايمان اتش هوجاميز وار. سولايمان اتش، بوتون ميلجیلرين كايناگيدير، او ده يانليش يوروملويور. جمهورييت دونمينده و ونسيند، بيزده يتيشميش ڭ بويوك كوران موفسيرلريندن بير تانسي ايلماليلي هامدي ايفندي’دير. ايلماليلي هامدي يازير، “âدت كورماينلرين” دييور، اونون تفسيريني سادلشتيرن إیلاهيياتچيلار “هنوز” ايكلاييپ ترجومه ايدييور. بييولوژيك ندنلرله بازي كادينلار âدت كورمز. ايته اونلار كاستديلييور.
امه هز. عائشة’يي داياناك كوسترە رك ده چوجوك ايوليليكلرينه إیزين وريلديگي تارتيشمالاري ياپيلييور.
وريلن ورنك يانليش و كاسيتلي. هز.ايشه ايركن و روشد ساهيبي اولاراك ايولندي.
سيز توركيي’ده ايورنسل بير دينين ولچولرينه جمهورييت توركيي’سينين ٢٠١٧ ييليندان باكييورسونوز. بوندان ٥٠ سنه ايوول انادولو’يه چيكتيگينيزده ١٤-١٥ ياشينده بير تانه ايولنمميش كيز بولامازدينيز. توپلومسال احتیاجلار بونی كركتيرييوردو. امه بير دوگرويی انلاتماك إیچين ده يانليش انلامالاره سببييت ورممليييز.
كوران’ه كوره ايركنليك و روشد شارتلاري وار. ياني كادين كندي لهينه و الايهينه اولابيلە جك كليشملري يه ده انليگين كركليگيني و كركتيرديكلريني فارك ايدبيلك، ايوليليگين كتيرديگي پروبلملري چوزوملايە جك بير دورومده اولمالي. توركييه جمهورييتي’نين إیلكيلي موضوعاتينداكي ايوليليك ياشي ١٨’دير. ندن ١٧ وايه ١٩ دگل. بونلار دوگال دگل كورلي ياكلاشيملاردير. بن ده كيز چوجوگی و تورون ساهيبيييم. بوندان ١٠٠ سنه ايوول تورك توپلومونده ١١-١٢ ياشينداكي كيز چوجوكلاري يترسيز بولونوردو: “داهه كيواميني بولمادي. ووجوت كليشمدي، اقلن تكامول ايتمدي. شيمديليك ايوليليگين يوكونی تاشيياماز” دنيردي. شيمدييسه انلر، ١٨ ياشينداكي كيز چوجوكلارينين اركاسيندان إیچ چاماشيرلاري و چوراپلاريني توپلويور. بونلار فاركلي اولكولاردير. إیسلام ايورنسلدير، يارادان’ه ايت بير ياپيدر و ايورن دوزنينين ييكيلاجاگي كييامت اولكوسونه كادار يورورلوكتدير. او دوگال سينيرلار كويار و گنل ولچولر ورير.
‘دييانت، مودرنيزم إیله كلنگين اراسينده سيكيشيپ كالدي’
دييانت كوروليلرينين ورديگي كيمي فتوالار چوك تارتيشمه ياراتييور. دييانت’تكي هركسين يتكين اولدیگونی دوشونويور موسونوز؟
دييانت إیشلري باشقانليگي’نين مركز تشكيلاتينده دينيميزين كوران’ه و ازيز پايكامبر’يميزه دايانان هوكوملرييل، تاریخي ايسرلردكي إیچتيهاتلاريني بيربيريندن اييراجاك كادرولاري يترسيزدير.
دييانت، مودرنيزم إیله كلنگين اراسينده سيكيشيپ كالميشتير. دييانت كرچگي بولوپ ديله كتيرسه بيله توركيي’دكي تاريكاتلار و مااتلر اياكلانييور. بی سفر سيياست كورومی دورايه كيرييور. دييانت إیشلري باشقانليگي، جمهورييت دونميندن بري وزكور بير كوروم دگلدير، سيياستين ايمرينددير. بی يوزدن ده جیدي كونولاره ايلاتاماز هاله كلميشتير.
‘تاريكاتلار ميت’ين دنتيمينددير’
اسلامبول موفتوسی بی هافته “تاريكاتلاري دنتلايە جك بير ياپينين كورولماسي لازيم” دیدی. تاريكاتلاري دنتلايە جك بير ياپي كورولمالي مي سيز؟
اسلامبول موفتوسی چوك دگرلي بير كاردشيميزدير، امه اولايلار كوروندوگی كيبي دگلدير. بنيم كانااتيمه كور، توركيي’دكي بوتون تاريكاتلار ميت’ين كونترولونددير. ميت تاريكاتلري اولوشتورماز امه كونترول ايدر. ميت’ين كوزلملمديگي كليشمه اولماز.
بونی بير بيلكي اولاراك مي يوقسه تاهمين اولاراك مي سويلويورسونوز؟
هم بيلكي هم تاهمين. مسله اورتاده بير تاريكات وار، بی تاريكاتين بينلرجه موريدي وار، بير تارافتان هولدينكلشييورلار و ميت’ين بوندان هابري يوق، ويلمي؟ بويله شاي اولور مو؟ او زمان ميت نيچين وار؟
يانيلميش اولابيليريم امه بانه كوره تاريكاتلارين يوزده ٨٠’ي إیسلام’ه زارار ورييور. دولته زارار وريپ ورمديگيني سويلايمم امه إیسلام’ه زارار ورييور. چونكی إیسلام ديشي بير ياپيلاري وار.
بيزيم تاريكاتلاريميزده كوران يوقتور. تاريكاتلاريميزده ازيز پايكامبر’يميزين سوزلري، داورانيشلاري و إیشلري ولچی دگلدير; تاريكاتلاريميزده شايه ونمليدير. تاريكاتلاره باگلي اولان چوك دگرلي إینسانلار ده وار امه بويوك بولومی جاهيلدير. نه كوران بيلير نه ازيز پايكامبر’يميزين سونتيني بيلير نه ده فيكيه/هوكوك بيلير. اونلار إیچين دين، شايه ايفندينين سويلديگيدير.
بو، مولويليك’ته ده بكتاشيليلكته ده ناكشيليكته ده فييلن بويلدير. شی ان توركيي’ده ياشايان تاريكاتلارين هپسي شاهيس مركزليدير. اونلاره إیتيراز ايتيگينيز زمان، “سن كوران’ين زاهيرينه تاكيليپ كالميشسين، كوران’ين وزونه إینمك لازيم” درلر. او وز ده كنديلرينه وزكودور.
‘شيركتير، پوتپرستليگه اديمدير!’
ازيز پايكامبر’يميز إیلك موسلومانلاري ويلسينه يتيشتيردي كي پايكامبر’يميز بير ايمير ورديگي زمان، ايگر ساهابلردن بير كيسمي بی ايمري إیچينه سينديرمزس، “بيزه اولان بی ايمرينيز يارادان’ين ايمري ميدير، يوقسه سيزين كيشيسل دگرلنديرمنيز ميدير؟” دييه سوراردي. ايگر پايكامبريميز “كيشيسل دگرلنديرمم” درس، ساهابه اچيكچه “يه رسولولاه، بی كوروش دوگری دگلدير” دردي. داهه اچيك بير انلاتيمله سويلرسك اورتاده پايكامبريميزي ده باگلايان هاكم كوران’دي.
گر بی تاريكاتلار كوران’ين چيزكيسيندن ساپار، پايكامبر’يميزين هاكمليگيندن چيكاريليرسه بونلار شاهيسلارين ايكمنليگينه كيرر، كيرميشتير د.
وستليك تام بير زولومله تاريكات شايهينه اهيرتي كارانتيلاين شفااتچي كوزويله باكارلار. كوتوب وايه كاوس درلر. كيتاپلارينده و سويلملرينده بی إیفادلري بولابيليرسينيز. ورنگين دوگو’داكي تاريكاتلاردان بيرينين يايينلاديگي تاكويمد، “كاوس-ي ساني شويله دیدی” دييور. كاوس، “چاگيرديگينيز زمان، دونيانين نرسينده اولورسه اولسون يارديمه كلن آطەم” دمكتير. بی تور يارديمه كليش الل’ه وزكودور.
بويلسي بير إینانچ و سويلم شيركتير، پوتپرستليگه اديمدير! كوتوب ده يالان، كاوس ده يالان، بونلارين انلاديگي مانه ده ايولييالق ده يالان.
بونلارين باگيمسيز كورولوشلار تارافيندان دنتلنمسي كركير. بويلسي باگيمسيز بير كوروم اولوشتورولابيلير مي؟ او ده ايري بير مسل. هپتن ياساكلايامازسينيز، ياساكلارسانيز إیسلام إیله دگل امه دموكراسييله چليشيرسينيز. إیسلام اچيسينده ڭ آز تاريكاتلر كادار زارارلي بير تاكيم اينتل دانتل كوروملاره سربستييت وريركن بونلاره ياساك كتيرمزسينيز. دولت، هرهانكي بير سيويل وركوتی ناسيل دنتلمك زوروندايسه بونلاري ده سيويل وركوت اولاراك دنتلملي.
‘دييانت ندن فتو’يی إینلديگي كيبي ياشايان تاريكاتلاري ده إینلاييپ ايسرلريندكي يانليشلاري انلاتمييور؟’
سون دونمده “فتو’دن بوشالان يرلره بلي باشلي تاريكاتلار يرلشمايه چاليشييور” إیدياسي گوندمه كلييور. سيز بونه داير بير شاي كوزلملييور موسونوز؟
تاريكاتلارين يوزده ٨٠’ي إیسلام’ه زارارليدير. “يسلام’ه زارار ورن دولته ده زارار ورير مي؟” تارتيشماسي بنيم الانيمين ديشيندا. زارار ورمك شويله دورسون لايكليگي تاهكيمده فايداسي ده كورولبيلير. ژاكوبن لايكليگيميز دييانت إیشلري باشقانليگيني رسمن تاريكاتلري ده كاير-ي رسمي اولاراك اونايلييور كيبي.
فذولاه كولن’ين كونوشمالاريني دينلميش، كيتاپلاريني، ماكاللريني إینلميش و “يسلام ديشي كوروشلري” دييه بير كيتاپ يايينلادي. ايدينديگيم بير هابره كور، ٦ ديلده فتو تانيتيلاجاكميش. بورادان اچيك چاگري ياپييوروم:
دييانت ندن ياشايان تاريكاتلاري إینلاييپ اونلارين ايسرلري و سويلملريندكي يانليشلاري تسبيت ايديپ اچيكلامييور.
يسلام اچيسيندان باكيلديگينده دييانت ده إینلنملي يا. كچليم.
توپلومی ده جاهيلشتيرييورلار مي؟
يسلام ادينه اورتاده كورونورده يانليش ورنكلر وريلير و ده كونوشولورسه تابيي كي جاهيلشتيرميش اولورلار. إیچلرينده إیسلام ادينه سوركولامه ياپاجاك آطەم ده كلنك ده يوق. تاریخ بويونجه كوچلی هوجالاردان، إیسلام âليملريندن موريت اولماميش. سببي سوركولامه ياپيلماسيدير.
“تاريكاتلارين يوزده ٨٠’ي زارار ورير” دیدینيز. شيمدي هپسي كنديني يوزده ٢٠’نين إیچينده كورك.
كورملري ونملي دگل. ولچی كور’âن و سونت’تير.
بن شاحسن دولتي ده دييانت’ي ده ساميمي بولمويوروم. دولتين ترت سي وار. وزل سكتوره ايت بويوك كانالار وار. بونلارين ديشينده ڭ آز ٥٠٠ تانه ده ماهالي كانال وار. بير إیكي جيليز إیستيسنه ديشينده بی كانالارين بير تانسينده دوگری بير دين انلاتيلمييور. پكي، بی ميلته دينيني كيم وگرتك؟ بندنيز هابرتورك’، ا هابر و ترت يه تكليف ايتيم پروكرام ياپمايي. كابول كورمدي.
ندن سيزي كونوشتورمويورلار؟
بني راديكال بولويورلار. انلايابيلديگيم كادارييله بن دولتين، ژاكوبن لايكلرين إیستديگي كيبي كونوشمويوروم. سيراسي كلير، توركيي’ده كي ايكونوميك سومورويی ده گوندمه تاشيريم. كيمسلر دويماسين امه إیكتيدار بيله بانه اوناي ورمييور. يانيلديگيمي كانيتلار كليشملر اولماسيني ديلريم.
‘پايكامبر’يميزين دونمينده كادينلار و ايرككلر ايني الانده ناماز كيلاردي’
كادينلارين نازه نامازي كيلماسي مسلسي ده هپ گوندمددير.
پايكامبر’يميزين دونميند، ايمزيكلي كادينلار داهي ٥ واكيت ماات نامازينه كلييوردو. بی كونولاري چوكچه گوندمه كتيرديم.
برابر مي كيلييورلاردي؟
پك تابيكي برابر كيلييورلاردي. امه يان يانا; كادينلار اركاده ايرككلر ونده اولويوردو.
امه ايني الاندالاردي، بوكونكی كيبي ايريلمييوردو، دگل مي؟
تابيي ايني الاندالاردي. كادينلار اركاده ايرككلر ونده اولويوردو. زاتن پايكامبريميزين ياپتيرديگي إیلك مسجیت باسيت و بين متركارايدي.
پكي، كاب’ده كادين-ركك يان يانه إیبادت ايدركن، ندن بوكون هم اراپ دونياسينده هم توركيي’ده كادينلاره ميناجيك بير الان ايريلييور، جامينين ڭ كوركملي يرلري إیسه ايرككلره كالييور؟
جمعە و بايراملارده ميناجيك الانلار ده ايريلمييور. بنيم انم ٥٤ ياشينده وفات ايتي. بير تك جمعە نامازي كيلمادي، جاميده بير تك ماات نامازينه كاتيلمادي. راهمتلي نينم كوجاسينين، اوگلونون نازه نامازيني كيلامادي. بی تور كريجی اويكولامالار ورفتور، إیسلام دگلدير. كادينلاري بويله ديشلاديلار. اوندان سونره انادولو’ده موسلومان كچيننلر كادينلاره ميراس ده ورمديلر. كادينلاري سوموری ده بويله باشلادي.
“بونلارين هيچبيرينين إیسلام’ين وزويله الاكاسي يوق” می دييورسونوز؟
الاكاسي يوق. مسله هانفي مزهبي بيلكينلري، “واكيت نامازلاري ماات إیله كيلينيركن، بير ايركگين ساگينده سولونده ونونده كادين وارسه نامازي بوزولور” در. در ده “بوزولور هوكمو” كور’âن و نبوي سونت’ه دايانماز. ديگر مزهبلر سونت’ه ايكيري بولور ده “ناماز بوزولور” دمزلر. هانفي مزهبي موچتهيتلري ده دونيه ولچگينده ازينليگي تشكيل ايدر. بی تور ياكلاشيملار إیچتيهاتير. امه هانفيلر بيله إیزديهام هالينده نازه نامازلارينين إیچ إیچه كارماشيك بير شكيلده كيلينماسيني اونايلارلار.
‘ايدين بويسان’ين ايلسينه باشساگليگي ديلييوروم امه نازه نامازي كيلينمامالييدي’
ايدين بويسان’ه نازه نامازي كيلينماسيني يانليش بولدوگونوزی يازميشسينيز. ندن كارشي چيكييورسونوز؟
“يانليش بولموشسونوز” دييه بير شاي يوق. دوگرويی تسپيت ايتيم. باكين ازيز نسين، آطەم كيبي آطەم، كافير كيبي كافيردير. بوراداكي كافير سوزجوگونو، اشاگيلاماك إیچين دگل كوراني بير كاورامله بير كرچگي إیفادلنديرمك إیچين كولانييوروم. سايكي دويويوروم. “بن الل’ه إینانمييوروم” يه ده “الل’ه إینانييوروم امه اهيرت هاياتينه إینانمييوروم. هز. محمد’ين الل’ين سون ايلچيسي اولدیگونه اونه إینديريلن كوران’ه إیمان ايتمييوروم. بنيم جامييله إیشيم يوق، بنيم نامازله الاكام يوق. بني كوتورون بير يره كومون” دييوردو. ويله ياپتيلار. نه ا’له كوران’ده “الل’ه و ولوم وتسينه إینانمايان كيشيلرين نامازي كيلينماز” دييه اچيك بير هوكوم واردير. بی ١٤ اسيردر بويلدير. بير آطەم، الل’ه و اهيرت هاياتينه إینانماديگيني بيلديگي بير آطەمين نازه نامازيني كيلارسه گوناهكاردير. ايدين بويسان “مزاريمي راكييله سولايين” دييوردو، بی تك باشينه إینكارين دليلي اولماز. امه ايدين بويسان بيرچوكلاري كيبي داورانماميش، اهيرت هاياتينه إینانماديگيني اچيگه وورموش بير إینساندي.
پكي، دييليم كي ياكينلاري اونون بی شكيلده كومولمسيني اويكون كوردولر.
ونونله ايني إینانجي تاشيسين وايه تاشيماسين واريسلرينين و سونلرينين اونه سايكي دويماسي كركمز مييدي؟
پايكامبر’يميز بير نازه إیچين اياگه كوكار. “يه رسوللاه، بی آطەم الل’ه إینانمايان بير پوتپرستي” ديينلره وابن، “سيز، كيشي إیچين اياگه كوكمييورسونوز; ولومی و هاياتي ياراتان الل’ي يولتمك إیچين اياگه كوكييورسونوز. اياگه كوكين” در.
بی هاديسه داياناراك، بن ده بويسان’ين نازسي إیچين اياگه كوكييور، ايلسينه باشساگليگي ديلييوروم. بيزيم ماهالده ده بويلسي ياكلاشيملار سركيلنمز، اياگه كوكيلماز.
‘يمام هاتيپلرده دين ایی وگرتيلمييور’
يمام هاتيپلرده وريلن دين ايگيتيميني ناسيل بولويورسونوز؟
توركيي’ده إیمام هاتيپلر، إیلاهييات فاكولتلري جیدي إیسلام âليمي يتيشتيرمز. چونكی بويلسي بير اماچ يوقدر امه دموكراتيك، لايك إینسان تيپيني يتيشتيرير. توركيي’ده دموكراسينين كلگي إیمام هاتيپ نسليدير. بی بويله بيلين. إیمام هاتيپ نسلينين إیسلام وايه إینسان دوگاسي ادينه دوريم إیچين كركلي إیسلامي دونانيمي يوقتور. إیشلاين دونيه دوزنيني كرگينجه ده بيلمز. دونانيملي و بيلن كماليست/سوسياليست بير نسيل وار مي؟
امه إیمام هاتيپ نسلي سوركولاياجاك دوزايده دگلسه ده وزكورلوگونه ده دوشكوندور.
بونی ايلشتيرييور موسونوز، تاكدر مي ايدييورسونوز؟
داهه چوك ايلشتيرييوروم، موجوت ياپييي ده ايكسيك بولويوروم.
نايي ايكسيك بولويورسونوز؟
يمام هاتيپ نسلي إیسلام’ي بير هايات دوزني اولاراك بيلمييور. چونكی دينيميز ایی وگرتيلمييور. إیلاهييات فاكولتلرينده ٤ ييل دين ايگيتيمي وريلييور. كوران-ي كريم’ين ميلينين بيله باشتان سونه اوكونماديگي بير فاكولتده دين ايگيتيمي اولور مو؟ بن إیمام هاتيپ اوكولونی بيرينجیليكله بيتيرميش، مارماره إیلاهييات’ه بيرينجیليكله كيرميش و بيرينجیليكله بيتيرميش آطەميم. إیشين إیچينداييم.
سيزه كوران-ي كريم’ين ميليني اوكوتماديلار مي؟
وكوتماديلار، اوكوتمويورلار دا. دولت بويلسيني إیستييور. دولت دوزني سوركولاياجاك آطەم إیستمييور. بونون إیچيندر كي چوك يونلی باگيمسيزلق ساگلانامييور. إیمام نسلي إیكتيدار اولدی ده سوموروجی كاپيتاليست دوزن دگيشتي مي؟
tags:
یورم یاپ