گونجل عثمانلی توركجسی خبرلر

سييونيزم! فيليستين’ده بير ياهودي دولتي كورمه كيريشيمي

الصورة الرمزية لـ مسعود
سييونيزم نه دمكتير؟ فيليستين’ده بير ياهودي دولتي كورمه اماجييله اورتايه چيكان سيياسي هاركتير. سييون نه انلامه كلمكتدير؟ سييون، اهد-ي اتيك’ته كرال داوûد تارافيندان فذديليپ كراليگين مركزي ياپيلان كودوس شهري إیچين كولانيلميش بير إیسيمدر (يي. سامول، ٥/٧). زمانله كاپسامي بوتون إیسرايل توپراكلاريني إیفاده ايدە جك شكيلده كنيشلميشتير. سييون كلمەسينه دايانان سييونيزم إیسه ياهودي هوكينين “تاریخî يورتلارينه دونوشو” ماناسينده فيليستين’ده ياهودي دولتي كورمايي هدفلاين سيياسي هاركتي بليرتير. كسيكس. يوزييل سونلارينده دوگی آوروپە ياهوديلري إیچينده اورتايه چيكان، ارديندان بوتون دونيه ياهوديلري اراسينده ياييلان سييونيزمين سيياسي، سوسياليست، كولتورل، رويزيونيست و ديني-مسيهي اولماك اوزره چشيتلي اچيليملاري اورتايه چيكميش، ايني زمانده كارشيتلاري اراسينده ‏گونوموزه كادار اوزانان سورچته انتيسييونيست، ا-سييونيست و پوستسييونيست دييه إیسيملنديريلن كروپلاشمالار دوگموشتور. سييونيزم هاركتين دوگوش سورجی باتي آوروپە’ده فرانسيز إیهتيلالي سونراسينده فاركلي ديندن اولانلارين ياسه ونونده ايشيتليگي فيكري ياييلمايه باشلايينجه بی جوگرافياداكي ياهوديلر سيياسي-يداري-كولتورل هاكلار ايلده ايدە رك بولوندوكلاري توپلوملاره اينتكره ‏اولدیلار. دوگی آوروپە’ده و وزليكله چارلق روسياسي’نداكي ياهوديلر إیچينسه كە رك دولت تملي باسكيلار كركسه هيريستييان توپلوم تملي چاتيشمالار ارتيش كوستردي; بی سبپله بولكدكي ياهوديلرده تاریختكي إیلك تملي كوچ دوشونسي و تشكيلاتلانماسي فيليزلندي. بی باگلامده اورتايه چيكان هوووي (هيبات) سييون (سييون سورلر) ادلي كروپ، ارتان روس باسكيسي كارشيسينده ياهوديلرين فيليستين’ه كوچ ايديپ يرلشمسي فيكريني سسلنديرمكله كالماييپ سييونيزمين دوگوشوندان ونجه فيليستين’ه إیلك ونملي ياهودي كوچونی كرچكلشتيرە رك دالكالار هالينده دوام ايدە جك اولان سيستملي كوچ (علیياه) إیچين ورنك اولوشتوردو. بی دونمده ياهوديلر اراسينده اگيرليكلي كوچ هاركتي باتي’يه و امريكا’يه يونلسه ده سييون سورلر هاركتينين سيياسي سييونيزمين دوگوشونه ونجولوك ايتمدكي رولی ونمليدير. سييونيزمين كوروجوسی كيمدير؟ سيستملي بير سيياسي هاركت اولاراك سييونيزمين كوروجوسی بيلينن ذودور هرزل’ين تاریخ ساهنسينه چيكتيگي ١٨٩٠’لارده آوروپە’ده و ديگر يرلرده هيبات سييون هيزله شوبلر اچاراك ياهوديلر اراسينده ياييلدي; هاركتين اووستوريالي وندرلريندن ناذان بيرنباوم إیلك دفه سييونيزم تريميني اورتايه اتي. دولاييسييله هرزل، سييونيزمين توريسيني كوروپ تشكيلاتلانديريركن كندي هاركتيني اوزرينه كوراجاگي بير ونجی هاركتي و بلي ولچوده سيياسي بيلينچلنمايه اولاشميش بير كيتلايي حاضر بولدو. ذودور هرزل’ين در ژودنستاات (١٨٩٦) إیسيملي كيتابيني يازمه سببي ندير؟ هرزل’ي ياهودي داواسينه ايگيلمايه و ياهوديلره ايت بير دولت فيكريني إیشلديگي در ژودنستاات (١٨٩٦) إیسيملي كيتابيني يازمايه سوكدن اولاي پاريس’ته تانينميش بير كازتنين موهابيري سيفاتييله إیزلديگي، بير ياهودي يوزباشينين جاسوسلق سوچلاماسييله ياركيلانيپ ماهكûم ايديلديگي درايفوسس داواسي’دير. بی داواده او ‏گونلرين آوروپە’سينده كيتيكچه ياييلان ياهودي الايهتارليگيني كوزلملاين هرزل، ياهوديلرين گنلليكله ديشلانميش ازينليكلار اولاراك ياشاديكلاري اولكلرين توپلوملارييله كايناشاماياجاگي دوشونسيندن هاركتله سوز كونوسی كيتابيني كالمه الدي. كيتاپ، ياهوديلر اراسينده فاركلي تپكيلرله كارشيلانسه ده چوك كچمدن ياهوديلرين باشته آوروپە اولماك اوزره ديياسپورادان “كوتسال توپراكلار”ه دونوشی و فيليستين’ده بير ياهودي يوردی كورمه هدفييله كورومسالاشاجاك اولان سييونيست هاركت إیچين بير إیشارت تاشي ‏اولدی. ٩ آغستوس ١٨٩٧’ده باسل’ده إیلك دونيه سييونيست كونكرسي سوز كونوسی كورومسالاشمه كاپسامينده دونيه سييونيست تشكيلاتي، هرزل’ين چابالاري و وندرليگينده ٢٩ آغستوس ١٨٩٧’ده باسل’ده توپلانان إیلك دونيه سييونيست كونكرسي إیله كورولدو. تارتيشمالار سونونده قرەرلاشتيريلان باسل پروكرامي هاركتين رسمي چرچوسيني شويله چيزدي: سييونيزم، ياهودي هوكي إیچين فيليستين’ده كامی هوكوكونون كوونسي آلتونده بير يورت كورولماسيني اماچلاماكتادير. بونون إیچين كونكره فيليستين’ده ياهودي چيفتچي، ايسناف و توكارينين انلاملي بير شكيلده يرلشتيريلمسين، هر اولكنين يورسل ياسالارينه اويكون بيچيمده مûسويلر’ين بيرلشتيريلمسي و وركوتلنمسين، ياهودي اولوسال دويكولارينين و بيلينجینين كوووتلنديريلمسين، سييونيزمين اماجينه ايريشبيلمه يولونده إیلكيلي هوكومتلرين اوناييني الماك إیچين حاضرلق چاليشمالارينه كيريشيلمسينه قرەر ورميشتير (وك، س. ٣٨). هرزل’ين هاتيراتينده بی كونكرايله إیلكيلي سويلديكلري ونمليدير: “بن باسل’ده ياهودي دولتيني تسيس ايتيم. بونی بوكون يوكسك سسله سويلسم بوتون دونياده بير كاهكاهه تûفاني كوپار. فاكات بوندان بش سن، بلكي ايلي سنه سونره موهاكاك هركس بونون بويله ‏اولدیگونی انلاياجاكتير” (ويتال، ذه اوريكينس اوف زيونيسم، س. ٣٩٦). دونيه سييونيست تشكيلاتي، كاپساييجي كورومسال ياپيسي و دوزنلي كونكرلري يولويله پروكراميني چيزديگي سييونيست هاركتي وزكون هدفينه كوتورە جك اولان فيليستين’ه سوركلي كوچی دوزنلمه و سيياسي، إیكتيسادي، يرلشيمجی فاالييتلري يوروتمه يولونده ڭ تمل اوركان اولمه نيتليگيني او ‏گوندن إیتيبارن كورودو. علیياه نه دمكتير؟ سييونيزمين فيليستين’ده بير ياهودي يوردی اولوشتورمه هدفي، فيليستين’ده يرلشيك اراپ نوفوسی بولوندوگوندان “علیياه”يه سييونيزمين چكي تاشي نيتليگي كازانديردي. كلمە انلامي “يوكسلم” اولان علیياه، دين ايتكيسييله كچيجی كوچلردن فاركلي بيچيمده ياهوديلرين يورتسوز و داگينيك ياشاديكلاري يرلردن اته يورتلاري اولان فيليستين توپراكلارينه (رتز ييسرال) سيياسي بيلينچله و كاليجي اولاراك يرلشمك اوزره كوچ ايتمسيدير. فيليستين’ه ياهودي كوچی نه زمان باشلاميشتير؟ ١٨٨٠’لردن إیي. دونيه ساواشي سونونه كادار سورن بش ايري كوچ دالكاسيندان ‏بحثديلبيلير. بونه كوره ١٨٨٢-١٩٠٣ ييلاري اراسينده اگيرليكلي اولاراك روسيه رومانيه و كاليچيا’دان ٢٠-٣٠.٠٠٠ كيشي، ١٩٠٤-١٩١٤ اراسينده چوگونلوكله روسيا’دان ٣٥-٤٠.٠٠٠ كيشي، ١٩١٩-١٩٢٣ اراسينده روسيه پولونيه و رومانيا’دان ارالارينده إیسرايل’ين كلكتكي سيياسي وندرلرينين ده بولوندوگی ٣٥.٠٠٠ كيشي، ١٩٢٤-١٩٣١ اراسينده وزليكله پولونيا’دان ٨٨.٠٠٠ كيشي، ١٩٣٢-١٩٣٨ اراسينده نازيزم’ين يوكسليشييله بيلهاسه اورته آوروپە’دان ٢١٥.٠٠٠ كيشي كوچ ايتي. فيليستين’ه سيستملي سييونيست كوچ و يرلشيمي كرچكلشتيرمك اوزره سييونيست تشكيلاته پارالل بير ديزي باشكه كورولوش هاياته كچيريلدي. باسل’ده توپلانان (١٨٩٨) إیكينجی كونكره ياهودي سوموركه ايمنييت سانديگي شيركتي’ني كوردو، ايني ييل كولونيلشتيرمه كوميسيونی فاالييته كچتي. ١٩٠١’ده سييونيست دولت هدفينه كيدن يولده ونملي رول اويناياجاك ياهودي ميلي فونی اولوشتورولدی و او تاریختن إیتيبارن تمل ماكسادي ياهودي هوكينين إینكار ايديلمز مولكييتي شكلينده دايمه ايلينده توتماك اوزره توپراك كازانيمي ‏اولدی (جولير’س اينسيجلوپديه كسييي، ٣٣١-٣٣٢). ١٩٢٠’يه كلينديگينده فونون يان اونسوری اولاراك فيليستين توپراك كليشتيرمه شيركتي تسيس ايديلدي. بی تور كورومسال چابالارله ياهودي هوكي ادينه سيستملي توپراك ايدينيمي دولتين اولوشومونه كادار اراليكسيز دوام ايتي. يي. ابدولهامي’ين سييونيستلره كارشي توتومی نه اولموشتور؟ سييونيزم تاریخ ساهنسينه چيكاركن فيليستين بير اوسمانلي توپراگي إیدي و اوسمانليلار بورايي الديگيندان بی يانه ياهودي وارليگيني تانيدي، زمان زمان كوچلرينه إیزين وردي. اوسمانلي تابييتينده بولونان فيليستين’دكي بی كوچوك ياهودي توپلولوگی (ييشوو)، يرلشيك و يرلي توپلومله كايناشميش سفاراد ياهوديلرييله داهه سونره إیزين وريلن كوچلرله كلن ايشكناز ياهوديلريندن اولوشان و پك ازي تيجارتل، چوگونلوگی دونيه ياهوديلرينين كلنكلشميش باگيشلارييله كچينن بير توپلولوكتو. فاكات سييونيزم و اونونله باگلانتيلي كليشن علیياه هاركتييله بيرليكته فيليستين’ه كوچ ايدن ياهوديلرين قرەكتري دگيشتي; بونلار ديني اولماكتان زيياده سيياسي سايكله بير ياهودي يوردونه كيدن يولده كاليجي نيتليكته بورايه يرلشتيلر. بی نوكتاده روكر كاراودي’نين ياپتيگي اييريم ونمليدير. كاراودي، داهه ونكي ياهوديلرين تامامن مسيه إینانجي دوگرولتوسونده مانوي بير هايات ياشامه اماجييله فيليستين’ه يرلشميش اولمالاريني ديني (مانوي) سييونيزم اولاراك تانيملاماكته بونون هرزل إیله باشلايان و فيليستين’ده كاليجي بير ياهودي دولتيني هدفلاين سيياسي سييونيزمدن اييرت ايديلمسي كركتيگيني ونه سورمكتدر (ذه جاسه اوف إیسرال، س. ٦-٧). بی سيياسي هاركت دوگدوگونده فيليستين’ين اوسمانلي يونتيمينده بولونوشو، سييونيستلرين ديپلوماتيك چابالاريني ونليكله اوسمانليلار اوزرينده يوگونلاشتيرماسيني كركتيردي. كيريشتيكلري موزاكرلرله ونجه بليرلي بير مبلاگ كارشيليگينده فيليستين’ي ساتين المايي، داهه سونره اوسمانلي بورچلارينين كونسوليداسيونونی اوستلنمايي ونرديلر. سييونيستلر بی إیكي تكليفله هرزل وندرليگينده إیكي دفه إیي. ابدولهاميد نزدينده كيريشيمده بولوندولار. فاكات سلطانين پوليتيكاسي، زولومدن كاچان ياهوديلره فيليستين ديشينداكي اوسمانلي توپراكلارينده يرلشمه إیزني ورمكله بيرليكته فيليستين’ده ياهودي يوردی تاساريسينه (ياهوديلرين توپراك ساتين الماسيني ياساكلامه هاج ماكسادييله كودوس’ی زييارت ايدكلره “كيرميزي تزكر” إیسمييله كچيجی إیزين ورمه كيبي اويكولامالارلا) كچيت ورمدي. فيليستين’ده ياهوديلرين توپراك ساتين اليمي نه زمان باشلاميشتير؟ فيليستين’ده ياهوديلرين إیسكاني إیچين توپراك اليمينه يونليك ‏بڭزر بير تكليف إینكيليز كولونيلشتيرمه پروژسينه دايالي اولاراك إینكيليز هيريستييان ديپلوماتي لاورنجه اوليفانت تارافيندان ١٨٧٩’ده سلطانه سونولدی و يينه ردديلدي (بوزپينار، سي. ٣٠ [١٩٩٤]، س. ٥٩-٦١). بونونله برابر ١٩٠٨ مشروتييتي باشلارده ياهوديلره بير اوميت وردي. إیتيهات و تراكي إیكتيداري يني بير هورييت انلاييشييله ونلري اولوملی بير ياكلاشيم إیچينه كيردي. كيرميزي تزكره كالديريلديگي كيبي فيليستين’ده توپراك ساتين اليمي سربست بيراكيلدي. فاكات وزليكله اوتوزبير مارت واك‘اسي’ندان سونره ازينليكلارين باگيمسيزلق و ايريلمه يونونده فاالييتلريني ارتيرماسي و سييونيست چابالارين فيليستين’ده كولونيلشتيرمه يونونده پلانلي بير شكيلده سورمسي إیمپاراتورلوگون بوتونلوگی نوكتاسينده إیتيهاتچيلار’ي اويانديردي و ينيدن چشيتلي كيسيتلامالار يورورلوگه كوندو. بی مركزي پوليتيكايه راگمن إیكينجی و سييونيست هاركت اچيسيندان داهه ونملي علیياه تام ده بی دونملرده كرچكلشتي. دولته كيدن يولده داهه حاضرليكلي و سيستملي چاليشان بی كروپ، اراپ نوفوسله هر تورلی تماستان اوزاك و تامامييله ياهودي ايمگينه داياناراك، ايكونومي و تاريم الانينده كوروملاشمالار اولوشتوردو. بی كوچلر سونوجونده وزليكله هايفا’دان كازز’يه اوزانان كييي بولكسينده توپراگه سيستملي بيچيمده يرلشيلدي. ١٩٠٩ ييلينه كلينديگينده يافا’نين كوزايينده يپيني بير ياهودي شهري اولاراك تل اويو اورتايه چيكتي. ١٩١٤’ته فيليستين’ه يرلشن ياهودي نوفوسی ٦٠.٠٠٠’ه ياكلاشميش بولونويوردی (مكارذي، س. ١٩-٢٠). كوچ ارتيشينه ايشليك ايدن ديگر بير كليشم، ياهودي ميلي فونی باشته اولماك اوزره چشيتلي سييونيست كورولوشلارين فيليستين’ه اقيتيكلاري پارالار و بونون جازيبسييله بازي اراپ مولك ساهيپلرينين توپراكلاريني ساتمالاري، بازان ده إیداري إیهمالر يولويله ياهودي توپراك كازانيمينين ارتيشييدي. ياساكلامايه راگمن سييونيست هاركتين باشاريسينده تمل رول اويناياجاك اولان بی يرلشيم و توپراك اليمي سورجی يوردكي اوسمانلي يونتيجیلرينين راپورلاريندان ده إیزلنبيلير. مسلا نابلوس موتاساريفي سولايمان فذي باي، ١٩١١ تاریخلي لاييهاسينده يورده موسلومان نوفوس ازاليركن ياهوديلرين توپراك ساتين المايه و يرلشمايه دوام ايتيگينه ديكات چكمكتدير. مركزي إیدارنين بی كليشمنين ونونی الاماماسييله ياكلاشان دونيه ساواشينه دوگری ياهوديلره توپراك ساتيشي مسلسي، سييونيزمه و ياهودي يرلشيمينه كارشي اراپ ميلي هاركتيني سفربر ايتمنين باشليجه واسيتالاريندان بيري ‏اولدی (ارماوگلو، س. ٢٧). بی چرچوده كاچينيلماز بيچيمده اراپ و ياهودي ميلييتچيلرينين چاتيشاجاگي فيليستين’دكي كارماشايي ارتيران بير ديگر ونملي اونسور، بی ستراتژيك بولكه اوزرينده سوموركجیليك دوگرولتوسونده چيكارلاري بولونان آوروپەلي كوچلرين دورايه كيرمسيدير. سييونيستلرين بيلينچلي شكيلده كنديسينه ياكلاشتيگي إینكيلتره باشته كلمك اوزره باتي دولتلري، اراپ ميلييتچيليگييله سييونيزمين إیلريده كارشي كارشييه كلگيني دوشونمكسيزين بی إیكي اقيمي دستكلمكتن، اوسمانلي اورتادوگوسو’نی سوموربيلمك إیچين إیمپاراتورلوكتاكي ايتنيك كروپلاري اماچلارينه الت ايتمكتن چكينمديلر (وك، س. ٤٢١، ٤٢٢). سوموركجی دولت چاتيشمالارييله ورولی اولوسلاراراسي دوزن، إی. دونيه ساواشي اريفسينده بی دوزنده يپيني بير اونسور اولاراك اورتايه چيكان سييونيست هاركتين ساواش دونمينده داهه ده كوكلشمسي إیچين يني فيرساتلار ساگلادي. بی هاركت ساواش باشلاركن تشكيلاتلي و سيياسي بير نيتليگه بورونموش اولاراك هدفلديگي ياهودي ميلي يوردی إیچين (آرتيق هاياته اولمايان و إیلك زمانلار فيليستين ديشينده بازي يرلري ده كابولنديگي بيلينن هرزل’ين اقسين) فيليستين’ه اوداكلانميش وازييتايدي. بی نوكتاده دونيه ياهوديلري اراسينده او ييلارده كوروش فاركلاري اولماسينه راگمن هرزل’ين سييونيزم تاریخيندكي يري كابول ايديلمليدير. باشلانكيچته نه كادار كوچوك، زاييف و بليرسيز اولورسه اولسون كرچك بير سيياسال هاركت و اولوسلاراراسي كوچ بيچيمينده سييونيزم بوتون نييت و ماكساتلارييله اونون إیجادي و ايسريدر (ويتال، ذه اوريكينس اوف زيونيسم، س. ٢٣٣-٢٣٤); سورجی و سونوچلارييله إی. دونيه ساواشي هاركتين كليشيمي و كوكلشمسي باكيميندان باشلي باشينه ونمليدير. بالفر بيلديركسي. ساواش سيراسينده هدفلري دوگرولتوسونده پلانلي چاليشمايه دوام ايدن سييونيستلر كوچلی كوردوكلري إینكيلتر’يه دستك ورمكتن اوزاك دورمادي. وزليكله كنچليگيندن إیتيبارن سييونيست داوايه كنديني آطەميش و باشتان بري هاركتين دولت هدفي اولاراك “يلك، سون و دايمه فيليستين”ي ساوونان (توتشمان، س. ٣١٣)، هرزل’ين ولوموندن سونره دولته كيدن يولده وندرليگه يوكسلە رك كنديسيندن ياهوديلرين كرالي دييه سوز ايتيرن، ١٩٤٨’ده دولت إیلان ايديليركن اونی امريكه بيرلشيك دولتلري’نين رسمن تانيماسي يولونده باشقان ترومان’ي بيرينجی درده ايتكيلميش و دولتين إیلك باشقانليگيني ياپميش اولان تشايم ويزمان’ين ساواش تكنيگينه إیليشكين بولوشلاري إینكيلتر’يي ياهوديلره داهه ده ياكينلاشتيردي. بی ياكينلاشمانين سييونيزم اچيسيندان تاریخî سونوجی بالفر بيلديركسي’دير. ينكيليز كابينسيندكي موزاكرلردن سونره امريكه بيرلشيك دولتلري باشقانينين ده مووافاكاتي اليناراك ديشيشلري باكاني بالفر’ون ٢ كاسيم ١٩١٧’ده فيليستين’ده يورت ايدينمك إیستاين سييونيست درنكلري فدراسيونی ادينه لورد روتستشيلد’ه يازديگي مكتوپ شكليندكي بی بلكد، ماژستلرينين هوكومتينين ياهودي هوكي إیچين بير ميلي يوردون فيليستين’ده كورولماسيني اولوملی كارشيلاديگي و فيليستين’ده موجوت ياهودي اولمايان توپلولوكلارين مدني و ديني هاكلارينه بير زارار كتيريلمايگي اچيكچه ‏آڭلاشيلاجاك شكيلده بی هدفين تاهاكوكونی كولايلاشتيرماك إیچين ايليندن كلن كايرتي ايسيركمايگي بليرتيلييوردی (ستين، س. ٥٤٨). بير يازارين چارپيجي تانيملاماسييله بير اولوسون إیكينجی بير اولوسه اوچونجی بير اولوسون اولكسيني جیدي بيچيمده وااد ايتمسي دمك اولان (كوستلر، س. ٤) بی بلكه اولوشتورولوركن إینكيلتر، كنديسينه فيليستين’ده ياهوديلر لهينه هاك تانييابيلمه يتكيسيني ورە جك نه ايكمنليك وايه سوموركجیليك نه ده هرهانكي ديگر تاساروف هاكينه ساهيپ اولوپ (جاتان، س. ١٢-١٣) فيليستين، نوفوسونون % ٩٠’ي اراپ و توپراگينين انجاك % ٢’سي ياهودي مولكونده اولان بير اولكايدي (زوريك، س. ٤٧). سييونيزم’ده إینكيلتر’نين رولو بی نوكتاده سييونيزمين نوفوس و توپراك باكيميندان ياهوديلره اوزاك بير اولكده إیكي دونيه ساواشي سورجینده ناسيل اولوپ ده دولت كورمه نوكتاسينه كادار اولاشابيلديگيني انلاماك إیچين إینكيلتر’نين رولونون التي چيزيلمليدير. شويله كي “لوندرا’نين سييونيزمي دستكلمه قرەري ايمپرياليستلر اراسي موجادلده بليرسيز اولمايان بير هساپلامانين سونوجی ‏اولدیگی كيبي ايريجه اركاسينده پروتستان كولتورونده ياهوديلرين كوتسال توپراكلاره كري دونوشونی تاسويپ ايدن، اوزون كچميشه ساهيپ بير إیدولوژيك انلاييش ده ياتماكتايدي. بی هيريستييان سييونيزمي، فيليستين’ده ياهودي يرلشيملرينين اولوشومی دوگرولتوسونده إینكيليز ايمپريال ايليتينجه ساگلانان كوكان إیچين ايساسلي بير داياناك تشكيل ايتي … إینكيليز سوموركجی كوجی ياهودي كولونيلشمسينين موتلاك شارتي ‏اولدی … سييونيزم كندي بويومسي إیچين تامامييله إینكيليز ايمپريال دولتينين ايليندكي شيدته داياندي … بويلجه إیي. دونيه ساواشي’نه كادار إینكيليز ايمپرياليزمي فيليستينلي سيياسال توپلومون بل كميگيني كيرميش، سييونيزمين او ساواش سونراسينداكي زافرينه كيدن يولی اچميش بولونويوردو” (اندرسون، سي. ١٠ [٢٠٠١]، س. ٧-٩). ينكيلتر، داهه ونجه ده اراپلار’ي اوسمانليلار’ه كارشي كولانماك اوزره كيزلي يازيشمالارله بير كيسيم اراپ توپراكلارينين باگيمسيزليگيني وااد ايتميش بولوندوگوندان اورتايه چيكان چارپيكلق دولاييسييله بيلديركه اراپلار’ده تپكي ياراتيركن سييونيستلرجه فيليستين’ده بير ياهودي يوردونون تملرينين اتيلماسي شكلينده يوروملاندي (مير، س. ٤٦-٤٧). بی يوزدن او دونمده فيليستين’ه يرلشميش ياهوديلردن بير كيسمينين ساواشته إینكيلتره يانينده كونولی اولاراك ساواشتيگي، چاناكاله فلرينده ساواشاجاك سييون كادر بيرليكلري’نين اولوشتورولدوگو، سييونيست هاركتين باشكه بولكلردن ياهودي كونولولري تشويك ايديپ تشكيلاتلانديرديگي، بی كونولی ساواشچيلارين چوگونون ١٩٢٠’ده اولوشتورولان ياهودي سيلاهلي كوجی هاكاناه’يه كاتيلماسينين ده كوسترديگي كيبي ساواش بويونجه سورن كونولی فاالييتلرين فيليستين’ه يونليك سييونيست هدفه ياكلاشمالارينده ونملي رولی واردير. ١٩١٧ سونلارينه كلينديگينده فيليستين’ين سيمكسي كودوس’ون دوشوشی اوسمانليلار إیچين بی توپراكلارده نيهاي سونون باشلانكيجي ‏اولدی. ایلول ١٩١٨’ه كادار إینكيليزلر فيليستين توپراكلارينين تاماميني ايله كچيرديلر. سييونيزمين إیلرلاييشييله سونراكي ييلارده دوگاجاك چارپيكليكلارين ‏آڭلاشيلماسي باكيميندان بولكنين او تاریختكي نوفوس كومپوزيسيونونه كوز اتماك كركيرسه ٧٤٨.١٢٨’ليك توپلام نوفوس إیچينده ٦١٨.٥٢٨ موسلومان (١٦٢’سي شيي، ٧٢٦٨’ي دورزي)، ٥٨.٧٢٨ ياهودي، ٧٠.٤٢٩ هيريستييان و ٤٤٣ ديگر دين منسوپلاري بولونويوردی (مكارذي، س. ٢٦). ١٩١٨ ييلينه ايت بی إیستاتيستيكله بيرليكته إیسلام دونمينين باشلارينده فيليستين’دكي ياهودي نوفوسون انجاك % ٥’ي بولدوگی ده هاتيرلانيرسه بولكه هوكينين يوزييلار بويونجه اراپ تملي كالديگي اورتايه چيكماكتادير. ساواش سونراسي مودرن دونيه و اولوسلاراراسي هوكوك شكيلنيركن ونملي بير إیلكه اولاراك اورتايه چيكان كندي كلكلريني بليرلمه هاكي دوگرولتوسونداكي اراپ بكلنتيلرينين اقسينه ١٩٢٠’ده سان رمو كونفرانسي، فيليستين’ي شريه نهرينين دوگوسونداكي توپراكلارله بيرليكته إینكيليز مانداسينه ورييوردی (سوزی ايديلن دوگی بولكسي إینكيلتره تارافيندان چوك كچمدن ايريلاراك ترانسژوردان ايميرليگي اولوشتورولموشتور). يني دوزنين اولوسلاراراسي اوركاني اولان ميلتلر مييتي بی مانده إیدارسيني ٢٤ تموز ١٩٢٢’ده اونايلادي. إینكيلتره مانده هوكوكونی اولوشتوران ١٩٢٢’دكي متن، “ياهودي هوكينين فيليستين’له تاریخî باگلاري و بی اولكده ينيدن اولوسال يورت ايدينملرينه هاكلاري ‏اولدیگونی تانيما” شكليندكي إیفادلري (هالم، س. ١٨٧) ايكلمكله كالمادي، مانداتر دولتين بی هاكين كرچكلشمسي إیچين شارتلاري اولوشتورمه و كوچله كليپ توپراك ايدينمه إیمكاني ساگلامه سوروملولوگی ده باشكه مادلرله متنه داهيل ايديلدي. بی إیسه هوكوك ديشيليگي و كارماشايي ارتيردي. زيره يني اولوشتورولان اولوسلاراراسي هوكوكه كوره فيليستين “ه سينيفي” مانده اولكلر اراسينده كابول ايديلمكت، مييتين ميساكينه كوره بی سينيفتاكيلر كنديلريني اياكته توتاجاك تشكيلاتلانمالاريني تاماملايينجايه كادار مانداتر دولتين انجاك إیداري تاوسييه و يارديملارينه تابي اولوپ سونونده إیچلريندكي هوك چوگونلوگونون كندي كلگيني بليرلمه هاكي دوگرولتوسونده باگيمسيزلق كازاناجاكلاردي. بونه راگمن إینكيلتر’نين ياهوديلره ورديگي تااههودی مانده متني إیچينه سوكماسي و إیداري تاوسيينين وتسينده بير يونتيم كوروپ يوروتمايه باشلاماسييله فيليستين’ده هوكوك ديشي بير كليشمنين ونی اچيلميش اولويوردو. بونون نتيسي إیسه إینكيلتر’نين إیدارايي ايله اليشييله راحتلق كازانيپ (داهه ١٩١٩’ده باشلايان اوچونجی علیياه إیل) هيزلانان ياهودي كوچلري و ١٩٢٣’ه كادار هيزي كسيلممك اوزره فيليستين’ه داهه سيستملي يرلشيم ‏اولدی. دونيه سييونيست تشكيلاتي’ني تاماملاييجي بير سونراكي ياپيلانمه اولان ياهودي اژانسي’نين كوكني ده يينه فيليستين’ده إینكيليز مانده يونتيمي كوران بی اولوسلاراراسي متينده بولونور. متنين ٤. مادسينه كوره مييت بير ياهودي ميلي يوردی كورولماسي يولونداكي ايكونوميك، سوسيال وب. چابه و مسللرله إیلكيلي اولاراك مانده يونتيمييله ييشوو اراسينداكي ايشكودومی ساگلاماك اوزر، إیلكين سييونيست تشكيلاتي اويكون ياهودي كورومی دييه تانيدي. تشكيلاتين إیجره كورولونجه ١٩٢٩ ييلينه كادار بی تانيمله سوردوردوگی إیشلولر او تاریختن سونره داهه اچيك بيچيمده دونيانين بلي باشلي ياهودي توپلولوكلاري إیچيندن سييونيست إیدولوژييه باگلي اولانلاردان باشكه سييونيست اولمايان تمسيلجیلري ده كاپساياجاك شكيلده ينيدن ياپيلانديريلميش دورومداكي ياهودي اژانسي’نه دورديلدي. إینكيلتر’دن سونره سييونيست هاركتين هدفيني كرچكلشتيرمسي و ارديندان دولت اولاراك وارليگيني سوردورمسينده كسكس. يوزييل بويونجه ڭ تمل رولی اويناياجاك اولان امريكه بيرلشيك دولتلري’نين ده ٢١ ایلول ١٩٢٢ تاریخلي كونكره قرەرييله بالفر بيلديركسي متنينه ‏بڭزر إیفادلرله فيليستين’ده بير ياهودي يوردونون كورولماسيني اويكون بولدوگی بی نوكتاده كايدديلمليدير. مانده دونمينين ڭ بليركين وزليگي نوفوس اچيسيندان چارپيكليگي اچيك اولان بی مانده دوزنلمسي فيليستينلي (موسلومان/هيريستييان) اراپلار’ين تپكيسيني دوگوردو. بی تاریختن إیتيبارن مانده دونمي بويونجه ياهوديلر فيليستين’ه مومكون ‏اولدیگی كادار فازله ياهودي كوچونی ساگلامايه چاليشيركن اراپلار ده بير ياندان بی كوچلرين اينكلنمسي، وته ياندان فيليستين’ده باگيمسيز بير اراپ دولتينين كورولماسي إیچين چابه هارجاديلار (ارماوگلو، س. ٣٨). بونه باگلي اولاراك مانده دونمينين ڭ بليركين وزليگي، سوزی ايديلن اراپ تپكيسينين داهه ١٩٢٠’لرده باشلاييپ كيتكيده شيدتلنمك اوزره اياكلانمالاره و اراپ-ياهودي چاتيشمالارينه دونوشمسيدير. بی باگلامده ليدرليك كونومونده اراپ تارافينده ڭ فازله ونه چيكان كيشي كودوس موفتوسی هاجي ايمين ايل-هوسايني’دير. انجاك فيليستين اراپ ليدرليگينين ڭ بويوك هاستاليگي بويوك ايللر اراسينداكي ركابتلر و فيليستين داواسينده بی ركابتلردن دوگان كوروش ايريليكلاري إیدي. اراپلار’ين بی داگينيكليگينه كارشيلق دونيه سييونيست تشكيلاتي إیله فيليستين’دكي ياهودي اژانسي سيكي إیش بيرليگي إیچينده كايت سيستملي و توتارلي بير پوليتيكه تاكيپ ايتي. بی پوليتيكانين نتيسي اولاراك فيليستين’ده هم ياهودي نوفوسونی هم ياهودي توپراك مولكييتيني كنيشلتي (ا.ك..، س. ٤١، ٤٢). مانده إیدارسي آلتونده ياهوديلرين بی إیلرلمسينده تمل ايتكن سييونيستلرين سوزی ايديلن سيستملي، پلانلي و توتارلي هاركتلري اولماكله بيرليكته مانده إیدارسينين پايينه دوشن رول ده اونوتولماماليدير. فيليستين اراپ نوفوسونون بی دونمده اگيرليگيني هالا كويلولر اولوشتوردوگی هالده إینكيليز يونتيمينين تاريمي و ساناييلشمايي تشويك ايديجی يني وركي سيستمي و بی سايده ارتان سيناي و تكنيك كليشم، داهه حاضرليكلي دورومداكي ياهوديلرين تيجارت و سانايي الانينده ونونون اچيلماسيني ساگلادي. يونتيمين سييونيست موتشبيسلره بازي پروژلرده تانيديگي إیمتييازلار و ياهودي إیشلتملرينين بيلينچلي اولاراك اراپ إیشچيلردن اوزاك دورمالاري تارافلار اراسينداكي كليشمه اوچورومونی داهه ده بويوتو. سونوچته مانداجي كوجون بی رولی ياهودي كوچ و يرلشيملرينه هر كچن ييل ارتان بير إیومه كازانديردي. المانيا’ده نازيزم’ين إیكتيدارينين سييونيزمه ايتكيسي يلرلاين ييلارده وزليكله ١٩٣٣’تن إیتيبارن المانيا’ده نازيزم’ين إیكتيداري و انتي-سميتيزمين يوكسليشي فيليستين’دكي كليشملر باكيميندان يني بير دونمچ اولوشتوردو. بی دوروم، ياهوديلر لهينه بير دونيه كاموويونون اولوشماسينين ياني سيره پراك’ده توپلانان سييونيست كونكرنين نازي زولمی كارشيسينده سينيرسيز كوچی ونكورن قرەري دوگرولتوسونده ياسال و ياسه ديشي كوچون بويوك ارتيشيني كتيردي. بويلجه اوچ ييل إیچينده اولكدكي ياهودي نوفوسی اراپلار’ين نردايسه اوچته بيرينه اولاشتي. بی كليشملرين تابيي سونوجی إیسه بير ياندان فيليستينلي اراپ، ديگر ياندان سييونيست ياهودي سيلاهلي موجادله و تشكيلاتلانمالارينين بيربيري اردينجه دوگوپ كارشيليكلي چاتيشمالاره كيريشمسيدير. بی دونمده -١٩٢٠’لرده باشلايان چاتيشمالاره كارشي ييشوو’ی ساوونمه إیدياسييله كورولان- هاكاناه سيلاهلي كوجی بوتون فيليستين’ه ياييلديگي كيبي كيزلي ترور وركوتلري ده اولوشتو. سييونيست هاركتين كليشيمينده اورتايه چيكان تمل إیدولوژيك ايريشمايه ده إیشيك توتماسي باكيميندان بونلاردان ڭ كايده دگر اولاني، هاركتين چوگونلق اقيمي اولان سوسياليست سييونيزمين هاكيمييتيندكي هاكاناه’دان ١٩٣١’ده ايريلاراك ير التي فاالييتي إیچين كورولان إیركون’دور. هاركتين ازينليكته كالان رويزيونيست سييونيزم اقيمينه و بی اقيمين ميماري اولان ويلاديمير ژابوتينسكي’نين وگرتيسينه باگلي اولان إیركون، اييلملريني سيلاهلي بير ياهودي كوجونون ياهودي دولتيني كرچكلشتيرمك إیچين ون شارت ‏اولدیگی إینانجينه دايانديردي. بی كوكتنجی تاوير مانده دونمينده اونی سوسياليست اقيمين هاكيمييتيندكي ييشوو ليدرلرييله چاتيشمايه يونلتيركن إیركون بی دونم بويونجه ونجه يرلي اراپلار’ه داهه سونره ياهودي دولتي هدفينه اينكل كوردوگی مانده يتكيليلرينه يونليك شيدت اييلملرينه كيريشتي. انجاك ١٩٤٠’ه كلينديگينده اونون بی اييلملريني داهي تاتمين ايديجی بولمايان اوراهام سترن وندرليگيندكي داهه كوكتنجی بير كروپ إیركون’دان كوپاراك سترن’ي كوردو. إیي. دونيه ساواشي’نه كادار فيليستين توپراكلارينده ياشانان دوروم كارشيليكلي سيلاهلانمه بونون دوگوردوگی شيدت هاركتلري و اياكلانمالار سارمالينده ارتان هوزورسوزلق و جان كايبي، إینكيلتر’نين سييونيست إیلرلمايه كارشيلق اراپلار’ي ياتيشتيريجي چوزوم اراييشلارينه كيريشمسي، فاكات بی چابالارين ارتان چاتيشمه و كارماشايي اورتادان كالديرماده باشاريلي اولاماييشي شكلينده وزتلنبيلير. ١٩٣٩’ده پاتلاك ورن إیي. دونيه ساواشي سييونيزم إیچين يني دونمچلري اورتايه چيكاردي. بی باگلامده إیلريدكي سونوچلاري باكيميندان ڭ كايده دگر كليشم، ساواش سيراسينده ارتان هيتلر’ين زولموندن دولايي دونيه كاموويونده دستگيني ارتيران سييونيستلرين يوگون چابالارييله امريكه بيرلشيك دولتلري’نين بيلتموره شهرينده توپلانان سييونيست كونفرانسيدير. ١١ مایس ١٩٤٢’دكي بی اولاگان اوستی توپلانتي و قرەرلاشتيريلان بيلتموره پروكرامي بير ياندان سييونيزمين دولت تالبيني داهه ده رسميلشتيردي، ديگر ياندان إینكيلتره إیله بوزولان إیليشكيلرين ارديندان سييونيست هاركتين ستراتژيك باگيمليلق إیبرسينين ‏گونوموزه كادار سورە جك شكيلده امريكه بيرلشيك دولتلري’نه كايماسينين إیشارتي ‏اولدی. ساواش رسمن بيتيگينده يني بير اولوسلاراراسي دوزن و باگلاييجي اوركاني اولاراك بيرلشميش ميلتلر تشكيلاتي’نين ياني سيره كوچ پوليتيكاسينده امريكه بيرلشيك دولتلري دونيه ساهنسينه چيكتي. فيليستين اوزرينده چاقيشان چيكارلار و سييونيست ليدرلرين بيلينچلي چابالاري امريكه بيرلشيك دولتلري’نين ‏اییدن ‏اییيه ياهودي مسلسينه ايگيلمسي سونوجونی كتيردي. زيره بير باكيمه بيرلشميش ميلتلر دمك امريكه بيرلشيك دولتلري دمكتي. نو يورك’تاكي تشكيلاتله إیلكيلي امريكان دنتيمي فيليستين’ه داير موزاكرلرين سونوجونی بليرلمده فازلاسييله يترلي إیدي. واشينكتون’ده إینانميش بير هيريستييان سييونيست اولاراك ترومان باشتايدي (اندرسون، سي. ١٠ [٢٠٠١]، س. ١٠). سوز كونوسی چابالارين ده اورونی اولاراك ترومان’ين ١٩٤٥’ته فيليستين’ه آوروپە’دان ١٠٠.٠٠٠ ياهودينين داهه كوچ ايتمسي تالبي اوزرينه كورولان إینكيليز-امريكان اورتاك سوروشتورمه كوميسيونی ١٩٤٦’داكي راپورونده تالپ ايديلن كوچی اويكون كورمكله بيرليكته هاياته كچمايە جك اولان بير “يكي ميلييتلي تك دولت” تاوسييسينده بولوندو. كليشملر بی اراده اراپ-ياهودي چاتيشمالاريني و ياهودي ترور فاالييتلريني ‏اییجه هيزلانديردي. بی سبپله ١٩٤٦’ده سيكييونتيم و إیلكيلي ساوونمه كانونلاريني فيليستين’ده اويكولامايه باشلايان إینكيلتره نيهايت سورونی بيرلشميش ميلتلر’ه دورتي. گنل كورولون بی كونوده اراشتيرمه إیچين اولوشتوردوگی وزل كوميتنين ١٩٤٧’دكي سونوچ راپورونده انجاك بير چوگونلق پلاني اولاراك بير ايكونوميك بيرليك آلتونده بولكنين إیكي هوكه تاكسيمي ونريلدي. هر إیكي تارافتان إیتيرازلاره راگمن بی قرەر ٢٩ كاسيم ١٩٤٧’ده اويلانماك اوزره گنل كورول ونونه كلديگينده كركلي اوچته إیكي اوي چوكلوگونی ساگلاماك إیچين كورول اويسي كوچوك دولتلرده موجوت پلانه كارشي يايكين ديرنچ امريكان شانتاژ و روشوت كوجونون آلتونده كالدي (ا.ك..، ا.ي.) و كورول تاریخî تاكسيم قرەريني وردي. بونه كور فيليستين، ونكورولن بير ميلتلراراسي ستاتی إیله كودوس و چورسي هاريچ توتولاراك يدي كيسمه ايريلدي; اوچر بولكه اراپلار’ه و ياهوديلر، يافه إیسه ياهودي بولكسينده كالميش ايري بير پارچه اولاراك يينه اراپلار’ه تاكسيم ايديلدي. اورانلامايه باكيلديگينده بو، فيليستين توپراكلارينين ياريدان فازلاسينين (% ٥٦،٤) % ٣١’ليك نوفوسه ساهيپ ياهوديلره وريلمسي دمكتي. سييونيست هاركتين باشلانكيجيندان او ‏گونه و هاته إیسرايل’ين دوگوشونه كادار اوزانان سورچته اورتايه چيكان كرچگه ايدوارد سايد شويله ديكات چكمكتدير: “١٨٨٢’دن إیتيبارن ياهودي سوموركجیلري فيليستين’ه دوزنلي بير شكيلده كلديكلري هالده إیسرايل دولتي’نين ١٩٤٨ ييلي باهارينده كورولماسيندان همن إیكي هافته سونراسينه كادار اوراده بويوك بير اراپ چوگونلوگوندان باشكه بير شاي اولماديگينين إیدراكي إیچينده اولماميز ونمليدير” (فيليستين سورونو، س. ٣٦). يسرايل دولتي’نين إیلاني نوفوس كرچگي ديكاته الينديگينده اراپ فسينده كابولنيلمسي مومكون كورونماين تاكسيم قرەريني سييونيستلر كاييتلي ده اولسه بنيمسدي. سوردوردوكلري تروری شيدتلنديرە رك كنديلرينه وريلە جك بولكلردكي اراپلار’ي يرلريندن ايتمايه دوام ايدن سييونيستلر إیچين (٩ نیسان ١٩٤٨’دكي ٢٥٠’دن فازله سيويلين ولدورولدوگی دير ياسين كاتليامي ڭ ‏ایی بيلينن ورنكتير) قرەرين ارديندان إینكيلتر’نين مانده إیدارسيني ١٥ مایس ١٩٤٨’ده بوتونويله سونه ايرديرگيني اچيكلاماسي بولونماز بير فيرسات دوگوردو. ١٤ مایس ‏گونی إینكيلتر’نين فيليستين’دكي سون اسكرلري چكيليركن تل اويو’ده توپلانان بير كروپ سييونيست وندر إیسرايل اديني ورديكلري دولتلرينين كورولدوگونی دونيايه إیلان ايتيلر. بی إیلان بيلديريسينده دولتين ياهودي هوكينين تابيي و تاریخî هاكلارينه دايانيلاراك كورولدوگی إیدياسي موجوتو. بی تاریخî هاكلار كاورامي سييونيست پروپاكانداده ونملي اولوپ كيتاب-ي موكادس كايناكلي “وااد ايديلميش توپراكلار” كاورامينه دايانماكتادر (بك. ارز-ي مو‘ûد). امريكه بيرلشيك دولتلري’نين همن تانيديگي بی دولت إیلانينين ارديندان باشلايان إیلك اراپ-يسرايل ساواشي سونونده ١٩٤٩ تموزونده اولاشيلان ديگر بير تاریخî نوكته إیسرايل’ين كودوس’ون باتيسي داهيل اولماك اوزره تاكسيم قرەرينين اييرديگي سينيرلاري اشان توپراكلاره ساهيپ اولماسي، فيليستين’دن كرييه كالان كاززه و باتي شريا’نين إیسه ميسير و اوردون’ون ايلينه كچمسييدي. فيليستين’ين ياكلاشيك % ٧٨’ينين إیسرايل’ين ايلينه كچمسي دمك اولان بی يني فييلي دوروم، اتشكس ‏آڭلاشمالارييله هوكوكيلشمكله كالماييپ ايني ييل سييونيزم اچيسيندان بير إیلري باشارييه داهه إیشارت ايتمك اوزره بی يني سينيرلارييله إیسرايل بيرلشميش ميلتلر’ه اويه كابول ايديلە رك اولوسلاراراسي دوزنين رسمي بير پارچاسي ‏اولدی. إیسرايل’ين بی يني سينيرلارينه اولاشماسيني كولايلاشتيران ونملي بير هوسوس ده سييونيست إیدولوژينين بيرينجیل هدفي و ونرمسي اولاراك كوراجاكلاري دولتين سالت ياهودي قرەكترلي اولماسي دوگرولتوسونده (رودينسون، س. ٢٢٨) چشيتلي ياهودي كوچلرينين پلانلي تدهيش اييلملرييله فيليستينلي يرلشيك نوفوسون ١٩٤٩’ده توپلامي ٧٥٠.٠٠٠’ي بولاجاك شكيلده إیسرايل’ين ايله كچيرديگي توپراكلاردان سيستملي بيچيمده سورولوشودور. ١٩٣٠’لارين اورتالاريندان إیتيبارن سييونيزمين ورتولی وارساييمي زاتن كنديسينه دولت إیچين سچتيگي توپراكلاردان زورله ديشاري اتمه يولويله اراپلار’ين تميزلنمسي إیدي، چونكی اونلارين وارليگي تمل الديگي توردش ميلي دولت هدفييله اويوشمازلق إیچينده اولاجقتي. دولاييسييله ياهودي باگيمسيزلق ساواشي، بير دولت اولاراك إیسرايل’ين او ‏گوندن بی يانه داياناك الاجاگي كيتلسل بير ايتنيك تميزلمه املييسينين ونونی اچميش ‏اولدی (اندرسون، سي. ١٠ [٢٠٠١]، س. ١١-١٢). دولت سونراسي سورچ يسرايل’ين بير دولت اولاراك إیلاني و دوگوشی سييونيست هاركتين وزكون سيياسي هدفينين كرچكلشمسي انلامينه كلمكت، بونونله برابر بير إیدولوژي، هاته كورومسال ياپي اولاراك سونه ايرمسيني إیفاده ايتممكتدير. زيره سييونيزمين بير إیدولوژي اولاراك وارليگيني سوردورمسي، بی دفه إیسرايل’ه ياهودي كوچونون دواميني دستكلمه و يني دولتله دونيه ياهوديلري اراسينده كولتورل باگلاري إیلرلتمه دوگرولتوسونده فاالييت كوسترمكته ياتييوردو. دونيانين بيرچوك اولكسينده دالاري بولونمايه و اورالاردان سچيلميش دلكلرييله ١٩٤٨’دن سونره دوزنلي كونكرلره دوام ايدن سييونيست تشكيلات آرتيق چاليشمالاريني يني دولتين كليشمسيني ساگلاياجاك بير فونكسييون إیجراسينه اوداكلادي. بی چرچوده إیسرايل پارلامنتوسی ١٩٥٢’ده إیسرايل إیچين دونيه سييونيست تشكيلاتي-ياهودي اژانسي ستاتی كانونو’نی كابول ايتي; ١٩٥٤’ته إیسرايل هوكومتييله سييونيست إیجره كورولی اراسينده تشكيلاتين تمل سوروملولوكلاريني بليرلاين بير سوزلشمه إیمزالاندي. بويلجه تشكيلاتين بوندان سونراكي تمل فونكسييونی دولتين تمسيلجیلرييله اورتاك اولاراك إیسرايل’ه ياهودي كوچونون دوامي، يرلشتيريلمسي و وزليكله تاريمسال كوكينمانين پلانلانمه و إیجراسينين يوروتولمسي اولاكلميشتير. بی نوكتاده ياهودي اژانسي ده إیكي تمل مالي اونسوری اولان فيليستين كورولوش فونی و ياهودي ميلي فونی اراجيليگييله إیسرايل’ه يني كوچمنلرين اولاشتيريلماسيني دوزنلمه و اونلارين إیلك يرلشيم ماسرافلارييله كونوت ايدينملريني و توپلومله بوتونلشملريني ساگلامه سوروملولوگونی اوستلندي. ١٩٦٧ ساواشي و دوگوردوگی إیشكالر ده بی كوروملارله إیليشكيلر باكيميندان ونمليدير. اولكنين كنيشلاين سينيرلاريني كوروماك إیچين داهه فازله كوچمنه احتیاج ‏اولدیگی إینانجي دوگرولتوسونده ١٩٧٠ ييلينه كلينديگينده يني بير دوزنلمه إیله تشكيلات آرتيق كليشميش اولكلردن إیسرايل’ه ياهودي كوچونی دوزنلمه سوروملولوگونی اليركن اژانس داهه زيياده ياهوديلرين زولوم كوردوگی اولكلردن كوچلرينه يارديمجي اولمايه دوام ايتي. بی نوكتاده دولت سونراسي سييونيست انلاييش باگلامينده إیسرايلي سوزجولرله ونده كلن ديياسپوره سييونيستلري اراسينده سوركلن بير تارتيشمه كايده دگردير. إیسرايل’دكيلر بوتون سييونيستلرين ياهودي دولتينه كليپ يرلشمسي كركتيگيني ونه سورركن ديشاريداكيلر إیسه چوگی ياهودينين دولتين ديشينده ياشامايي سوردورگيني و سييونيزمين اماجينين آرتيق اونلارين إیچينده إیسرايل’ه دونوك جانلي بير كولتورل و بشري إیلكينين دواميني ساگلاماك ‏اولدیگونی ساوونماكتادر (كرولير اونيورسال اينسيجلوپديه كسكس، ٣١٦). بی تارتيشمالاردان ده ‏آڭلاشيلاجاگي كيبي سييونيزمين انه هدفينه يونليك چكي تاشي نيتليگيندكي علیياه إیسرايل’ين كورولماسييله سونه ايرميش اولماييپ كوچون تشويكي âدته اوي بيرليگييله رسمي پوليتيكه هالينه كلدي; بی باگلامده ١٩٥٠’ده چيكاريلان كوچ كانونی و ١٩٥٢’ده كابول ايديلن واتانداشلق كانونو، إیسرايل’ه ياهودي كوچونه سينيرسيز هاك و بی يوله كوچ ايدن هر ياهودييه واتانداشلق تانييان موهتوالارييله “علیياه”نين سوردورولمسينده ونملي پاي ساهيبي ‏اولدی. بويلجه ١٩٤٨-١٩٨٦ ييلاري اراسينده ١.٨٠٠.٠٠٠ جیوارينده ياهودي إیسرايل’ه كوچ ايدە رك واتانداشليگه كچتي. بيلينن سون ونملي دالكه اولاراك سوويتلر بيرليگي’نين داگيلماسيندان إیتيبارن ١ ميليونه ياكين ياهودي داهه كوچ ايديپ إیسرايل’ه كاتيلدي. بويلجه ١٩٩٩ ييلي إیتيبارييله دولت إیلانيندان بی يانه إیسرايل’ه كابول ايديلن كوچمن ساييسي ٢.٧٩٠.٠٠٠’ي كچميش بولونماكتادير. بی اراده ١٩٤٧’يه كادار كوچمنلرين % ٨٠’ي كنيش انلامده آوروپە’دان كلميشكن دولت سونراسي اگيرلق % ٦٠ اورانينده اسيه و افريكا’يه كايميش دورومدادير. يسرايل دولتي’نين إیچ سيياسي ياپيلانماسي سوز كونوسی ‏اولدیگونده ده سييونيزم بير شكيلده وارليگيني سوردورمكتدير. بی ياپيلانمه بويوك ولچوده سيستملي كوچ دالكالارييله كلنلرين كومپوزيسيونونو، سوسيال و سيياسال إیديلريني يانسيتماكتادير. وزليكله إیلك اوچ دالكه إیله كلن ونجولر ايمك كوجو، تاريمسال يرلشيم و اورتاكلاشه ياشام بيچيمي إیديلرييله فيليستين’ه يرلشن ياهودي توپلومونون دولت كوروجی وندرلري اولاراك سوسياليست كانادين إیسرايل’ين ايركن ييلارينده ونه چيكماسيني ساگلادي. إیلرلاين ييلارده اولكدكي سوسيال تاباكالاشمه و سيياسال هاركتلر دگيشيم كوسترمكله بيرليكته إیشچي پارتيلري إیسرايل توپلومونده اگيرليگيني كورومايه دوام ايتي. بی كانادي تمسيلن و مانده دونمي بويونجه ده وارلق سورن ماپاي، دولت سونراسي -يشچي پارتيسي ادييلا- سيياسال هاياتين ون سيرالارينده بولوندو. دولته اوزانان سورچته إیلك سيستملي تاريمسال يرلشيملري كرچكلشتيرە رك گنل إیشچي فدراسيونی هيستادروت’ی كوروملاشتيردي و وزليكله مانده دونمينده رسمي اولمايان ياهودي اوردوسی هاكاناه’يي كوروپ يونتميش اولماك إیتيبارييل، ماپاي’ين إیسرايل توپلومونده كايده دگر بير سيياسال-توپلومسال اگيرليگي ‏اولدی. دولتين إیلك باشباكاني داويد بن كوريون إیله تك كادين باشباكاني كولده مير بی پارتييه منسوپتو. ماپاي’ين يانينده كايده دگر بير ديگر ورنك، ماركسيست إیدولوژييه ياكين اولوپ سوسياليست اولكلر و پروكراملارله باگ كورمايي ساوونان ماپام’در (بيرلشيك إیشچي پارتيسي). سييونيزم إیچينده داهه اوچ ساگده بولونان رويزيونيست سييونيزمين تمسيلجیسي تنوات ها-هروت إیسه كوكنيني بی كانادين كوروجوسی ژابوتينسكي’نين وگرتيلري و إیركون كيبي دولت ونسي سيلاهلي هاركتلردن الماكتادير. نيتكيم ١٩٧٠’لره كيرركن ليكود ادييله ساگ كاناتان ‏بڭزر چيزكيده باشكه اولوشوملارين بير بلوكونه دونوشن هروت’ون ليدرليگينه كلن مناهم بكين ايني زمانده إیركون’ون ده ليدرييدي. شريه نهرينين سادجه باتي ياكاسيني دگل دوگی ياكاسيني ده (وردون) تاریخî هاكلاري بولونان فيليستين توپراكلارينين پارچاسي كابول ايدن انلاييش إیسرايل ساگي إیچينده ڭ ‏ایی تمسيليني ليكود’ده بولدو. مركز ساگ چيزكيده ايريجه ١٩٦١’ده بيرلشە رك ليبرال پارتي’يه دونوشن گنل سييونيست تشكيلات إیله إیلريجی پارتي موجوتو; اوي تاباني اورته سينيف ايسناف و ساناييجیلردن اولوشان بی كانات داهه زيياده امريكه بيرلشيك دولتلري’ندكي سييونيستلردن دستك الدي. بير ده إیليملي و ديگر پارتيلرله إیش بيرليگينه ياتكين ميلي ديني فه (مافدال) سوز كونوسودور. اورتودوكس سييونيست ياهوديلرين تمسيلجیسي ميزراهي’نين اگيرليكته ‏اولدیگی بی فه ياهودي دين و كلنگينين ‏گونلوك هاياته جانلي توتولماسي و يني دولتين بوتون كوروملارينده يانسيمه بولماسيني هدفلميشتير. وته ياندان اشيري اورتودوكس و باشلانكيچته سييونيست كارشيتي، ‏گونوموزده إیسه نوتر چيزكيده بولونان اكودات ييسرال’ين اگيرليكته ‏اولدیگی تورات ديني فسي و سونراكي إیسمييله بيرلشيك تورات ياهوديليگي كيبي مارژينال پارتيلر ده موجوتور. إیسرايل دولتي’نين وارلق سببيني فاركلي يونلردن سوركولايان تامامن انتي سييونيست قرەكترلي ازينلق اولوشوملار إیسه هاسيدي كسيمدن چيكان نتوري كارته إیله آرتيق وارليگيني سوردورماين اشيري سول كوروشلی مازپن’دير. اراپلار’ين سييونيزم الكيسي سييونيزمين اراپلار تارافيندان الكيلانيشينه كلين، إیسرايل’ين كورولوشونی تاكيپ ايدن و اراپ-يسرايل ساواشلارينين سوردوگی ييلار بويونجه چوره اراپ اولكلرينين راديولارينده إیسرايل سييونيست دوشمان اولاراك انيلدي. ١٩٦٤’ته فيليستينليلر’جه âدته بير اناياسه نيتليگينده كابول ايديلن فيليستين (ميلي) سوزلشمسي -وسلو انتلاشمالاري اويارينجه بی توردن مادلرينين ارالق ١٩٩٨ إیتيبارييله هوكومسوز ساييليشينه كادار- سييونيزم إیچين فيليستين’ه يونليك تاریخî بير داياناك اولوشتوران بالفر بيلديركسي’ني و اونه دايالي ياپيلاكلن شايلري بيرر هيله دييه إیلان ايتي. سييونيزمي إیسه سورجی إیتيبارييله سوموركجی، هدفلري اچيسيندان سالديركان و ياييلماجي، اولوشومی باكيميندان إیركچي و اييريمجي، ماكسات و واسيتالاري يونوندن ده فاشيست بير هاركت اولاراك تانيملادي. بی الكينين دولايلي بير نتيسي إیسرايل’ي إیمه ايتيگي بيلينن، بيرلشميش ميلتلر گنل كورولو’نون ١٠ كاسيم ١٩٧٥ تاریخينده الديگي، باگلاييجي اولمايان بوتون إیركچي اييريمجيليكلارين اورتادان كالديريلماسينه يونليك قرەردير. يينه ايني قرەر -١٦ ارالق ١٩٩١’ده يورورلوكتن كالديريلمادان ون- سييونيزمي “يركچيلق و اييريمجيليگين بير بيچيمي” شكلينده تانيملاميشتير. بير ديگر نوكته إیسه سييونيزم إیله بويوك كوچ اراسينده كورولان باگدير. باگيمسيزلق موجادلسي ورن باشكه هوكلارين كوزونده سييونيزمي ميلي كورتولوش هاركتيندن زيياده سوموركجیليگين بير توری كونومونه سوكان بی الكي، إیسرايل’ين كورولوشوندان سونره اونی ايمپرياليزمين بير اوزانتيسي كورمك شكلينده دوام ايتي. بوراده وزليكله امريكه بيرلشيك دولتلري’نين إیسرايل’ي هيمايسي، باشكه بير داييشله امريكه بيرلشيك دولتلري اوزريندكي سييونيست نوفوز ونمله كايدديلمليدير. بونه كوره إیش ورن، هوكومت و باسين-يايين âلمينده كوكلی ير ايدينميش اولاراك امريكان سييونيزمي، انجاك چوك ايندر وسيللرله زاافه اوگراماك اوزره ١٩٦٠’لاردان بی يانه اوراده إیسرايل’ه كارشي رسمي پوليتيكه و كاموويی اولوشومونون مانيولالاريني ايلينده توتاكلميشتير (اندرسون، سي. ١٠ [٢٠٠١]، س. ١٥). دولت سونراسي سييونيزمين كونومی باگلامينده كارشيميزه دولتين سينيرلاري مسلسي چيكماكتادير. سييونيست إیدولوژيده بير ياندان تاریخî هاك إیدياسي، بير ياندان تمل بير إیلكه اولاراك ياهوديليگي بير دينين وتسينده اولوس/دولت شكلينه سوكماك و دونيايه داگيلميش ياهوديلري بی دولتين تابيييتينده كورمك ايملي بولوندوگوندان كە رك ونكي كليشيم سورجی بويونجه كركسه دولت كورولوركن و كورولدوكتان سونره ياهودي هوكينه هايات ساهاسي اچماك اوزره دولتين بليركين سينيرلاريني تانيملاماكتان كاچينماك بيلينچلي بير سيياست اولاراك يوروتولدو. إیسرايل’ين كورولوشوندان سونره بيله “علیياه”نين اركاسينين كسيلممسي بی سببه دايانماكتادير. ايريجه دولتين إیلانيندان إیتيبارن -١٩٤٩’ون âجیل دوروملارده توپراك موسادره كانونو، ١٩٥٠’نين ساهيپسيز مولك كانونو، ١٩٥٣’ون توپراك إیكتيساپ كانونو، ١٩٥٨’ين مورûروزمان كانونی كيبي- بير ديزي ياسال دوزنلمه يولويله إیسرايل’ين كيدە رك توپراك الانيني كنيشلتمه پوليتيكاسي ده بونون ونملي بير كوستركسيدير. بی نوكتاده ١٩٦٧’دكي إیشكالرين يني بير ديني اويانيشله بير تور ديني-مسيهي سييونيزمين يولونی اچاراك ١٩٤٩ سينيرلاريني إیشكال بولكلرينه و وتسينه تاشيران بويوك إیسرايل انلاييشيني بلي چورلرده داهه ده يايكينلاشتيرديگيني، بی باگلامده إیسرايليلر اراسينده سييونيست دوشلرين كرچكلشمسي إیچين إیسرايل ايكمنليگينين كالان فيليستين توپراكلارينه ده ياييلماسيني ساوونان و دولاييسييله ١٩٥٠’لردن بی يانه اورالارده كاليجي يرلشيم مركزلرينين كورولوشونده ونملي رول اوينايان كوش ايمونيم كيبي فوندامنتاليست سييونيست هاركتلرين تارافتارلاريني ارتيرديگيني هاتيرلاماك يرينده اولور. نيهايت ١٩٦٧ سونراسي إیشكال آلتونداكي فيليستين توپراكلارينده يوروتولن اويكولامالار و هم سول هم ساگ إیكتيدار پارتيلرينجه او ‏گوندن بی يانه -١٩٩٣’تن بري ‏گوندمده توتولان اوسلو باريش سورجی بويونجه داهي- تدريجي اولاراك سوردورولدوگی كوزلنن، فيليستينليلر’ين ياشام الانلاريني دارالتيكچه دارالتان و بولوك پورچوك هاله كتيرن سيستملي ياهودي يرلشيم مركزلرينين كورولوشی بی باگلامده وريلبيلە جك ورنكلرين بلكي ده ڭ ونمليسيدير. پلانلي إیسرايل اويكولامالاريندان هاركتله ١٩٩٣’تن إیتيبارن فيليستين سورونونه چوزوم إیچين كيريشيلن باريش سورجینه و بی سورچته إیشكال آلتونداكي توپراكلاردان بير كيسمينين دورديلمسييله فيليستين ميلي اوتوريتسي دوگموش كورونمسينه راگمن سييونيست إیدولوژي و وگرتيلرين هالا إیسرايل سيياسال ايليتينده ياشاديگيني سويلمك يانليش اولماز. زيره ٢٠٠١ ييلي إیتيبارييله دورومون نه ‏اولدیگونی شی ساتيرلار إیفاده ايتمكتدير: “سكيز ييلين ارديندان، إیسرايل ساوونمه كوچلري باتي شريا’نين % ٦٠’يني تامامييله و ديگر % ٢٧’سيني اورتاكلاشه دنتيمينده توتمايه دوام ايتمكتدير; إیستيملاك ايديلميش توپراك اوزرينده سيرف إیسرايل’ه ايت يني بير يول شبكسي كرييه كالان فيليستين اوتوريتسي ايليندكي يرلشيم يرلريني بولمكته و كوشاتماكتادير; إیشكال توپراكلارينداكي بوتون سی كايناگينين % ٨٠’يني تكلينده توتان ياهودي يرلشيمجیلرين ساييسي همن همن إیكييه كاتلانميش دورومدادير. فيليستينلي نوفوسون كيشي باشينه كليري اوسلو انتلاشمالاريني تاكيپ ايدن إیلك بش ييلده دورته بير اورانينده دوشموش و اوندان بی يانه داهه ده فازله چوكونتويه اوگراميش بولونماكتادير” (ا.ك..، س. ١٨). بونه كوره ‏آڭلاشمالاري إیمزالايان تاراف اولاراك إیشچي پارتيسي إیلك باكيشته باريش إیچين توپراك ورميش و ٢٠٠١’دن إیتيبارن اريل شارون’له بيرليكته إیكتيداره كلن ليكود داهه كاتي شكيلده بونون كارشيسينده ير الميش كورونمكتايسه ده سييونيزمين سولونده و ساگينداكي هر إیكي كانات ده فيليستينليلر’ه ميلي ايكمنليك تانيمه نييتينده دگلدير. پوستسييونيزم نه دمكتير؟ يوكاريده انيلان كليشمه و سيياسال دوروشلار دولاييسييلادر كي اوسلو سورجیيله بيرليكته ياهودي ايدينلاري اراسينده يني بير باكيش اولاراك پوستسييونيزم سويلمي اورتايه چيكميشدر (ا.ك..، س. ٢١-٢٢). بني موريس، باروتش كيمرلينك، توم سكو كيبي ايدينلارين چاليشمالارييله تانينان بی انلاييشين تملينده إیسرايل دولتي’نين رسمي سييونيست ميتولوژيسينين ردي بليركينلشمكت، اونلارين اراشتيرمه و دگرلنديرملرييله بی ميتولوژينين ياپي تاشلاري بيرر بيرر سوكولويور كورونمكتدير. بونونله برابر بی اقيمين تمسيلجیلري اراسينده چوك ازينليكته كالان و بيززات سييونيزمين ونجولريني رددن بير كانات اورتايه چيكميش بولونسه ده -بونون تمسيلجیلريندن بازيلاري كنديلري إیچين پوستسييونيزم ادلانديرماسيني داهي كابول ايتماييپ إیلان پابه ورنگينده ‏اولدیگی كيبي “ا-سييونيزم”دن سوز ايتمايي ترجیه ايتمكتدير- اندرسون’ون وارديگي سونوجه كوره پوستسييونيزمين هاكيم كانادينده بير ديزي كوروش إیسرايل’ه إیليشكين هاليهازير دورومون كابول ايديلبيليرليگي ايترافينده دولاشماكتادير. بی چيزكيدن بير يازارين اوسلو سورجینين سييونيزمله إیليشكيسيني كوراركن سويلديكلري مانيداردير. “سييونيزمين ڭ بويوك زافري اوسلو انتلاشمالاري ‏اولدی، زيره بی سايده -بوتون كري چكيلملره راگمن- سييونيست هاركتين بيرينجیل كورباني و هاسمي (ولانلار) آرتيق فيليستين’ده بير ياهودي دولتينين وار اولمه هاكيني كابولندي” (كيمرلينك، س. ٢١٥). بورايه كادار وريلن بيلكيلر إیشيگينده دوندن بوكونه سييونيزمين هالا ياشييور ‏اولدیگونی سويلمك مومكوندور. زيره دونوشموش كورونن “پوست” هالييله ده اولسه سييونيزم تمل سيياسال ونجولی إیتيبارييله اياكتادير. شی هالده سوركلن چوزوم الداتماجاسي يرينه فيليستين توپراكلارينده ڭ اسكاري آطەلت دوزلمينده كرچك باريش إیچين چيكار يول ندير؟ بی سورونون وابي، فيليستينلي مولتجیلرين سورونلاري إیچين كورولان بيرلشميش ميلتلر اژانسي’نده اوزون ييلار كورو ياپان ژوهن داويس’ين شی چارپيجي تسبيتينده بولونماكتادير: دونيه كاموويو، هاته زمان إیچينده موهتملن إیسرايل هوكي سييونيزمي موجوت چاتيشمانين انه سببي اولاراك كورمه نوكتاسينه كلك، بويلجه إیسرايل’ين كرچكلشتيرگي د-سييونيزاسيون باريشين نيهاي تملي اولاجقدر (ذه ايواسيوه پي، س. ١١٢). بی كوندرييي إینستاكرام’ده كور دييانت ديژيتال (@دييانتديژيتال)’ين پايلاشتيگي بير كوندري بيبلييوكرافيا ا. كوستلر، پروميسه اند فولفيلمنت، لوندون ١٩٤٩، س. ٤. ت. هرزل، ذه دياريس اوف ذودور هرزل (ترج. م. لوونذال)، نو يورك ١٩٦٢. ا.ملف.، ذه ژويش ستات، تورونتو ١٩٨٨. م. رودينسون، إیسرال اند ذه ارابس، لوندون ١٩٦٨، س. ٢٢٨. ژ. ه. داويس، ذه ايواسيوه پي: ا ستودي اوف ذه زيونيست-اراب پروبلم، لوندون ١٩٦٨، س. ١١٢. ه. جاتان، پالستين، ذه ارابس اند إیسرال: ذه سيرتش فور ژوستي، لوندون ١٩٧٠، س. ٦-٣٨،١٢٨. ك. مير، مي ليف، لوندون ١٩٧٥، س. ٤٦-٤٧، ١٦٠-١٦١، ١٨٨. د. ويتال، ذه اوريكينس اوف زيونيسم، اوكسفورد ١٩٧٥، س. ٢٣٣-٢٣٤، ٢٦٠، ٣٩٦. ا.ملف.، زيونيسم: ذه فورماتيوه ييرس، اوكسفورد ١٩٨٢، س. ١١-١٢، ١٦٥. ذه اراب-يسرالي جونفليجت: ريدينكس اند دوجومنتس (د. ژ. ن. مور)، پرينتون ١٩٧٧، س. ٨٧٨-٩٠٣. ه. م. ساتشار، ا هيستوري اوف إیسرال: فروم ذه ريسه اوف زيونيسم تو اوور تيم، نو يورك ١٩٧٩. . ت. زوريك، ذه پالستينيانس إین إیسرال: ا ستودي إین إینترنال جولونياليسم، لوندون ١٩٧٩، س. ٤٧. ب. و. توتشمان، بيبله اند سوورد: هوو ذه بريتيش جامه تو پالستين؟، لوندون ١٩٨٢، س. ٢٧٧، ٣١٣. ل. ستين، ذه بالفر دجلاراتيون، ژروسالم-لوندون ١٩٨٣، س. ٥٤٧-٥٤٨. ر. كاراودي، ذه جاسه اوف إیسرال: ا ستودي اوف پوليتيجال زيونيسم، لوندون ١٩٨٣، س. ٦-٧، ٢٩-٣٠، ٦٩، ١٢٣. دوارد سايد، فيليستين سورونی (ترج. الو الاتلي)، ‏اسلامبول ١٩٨٥، س. ٣٦، ١٤٨، ١٥٩. فاهير ارماوگلو، فيليستين مسلسي و اراپ-يسرايل ساواشلاري (١٩٤٨-١٩٨٨)، انكاره تس.، س. ٩-٩٤. ژ. مكارذي، ذه پوپولاتيون اوف پالستين، نو يورك ١٩٩٠، س. ١٩-٢٠، ٢٦. ا. هراني، ا هيستوري اوف ذه اراب پوپلس، جامبريدكه ١٩٩١، س. ٢٨٨-٢٨٩، ٣٢٣، ٣٣١-٣٣٢، ٣٥٨-٣٥٩. م. لوتفولاه قرەمان، اولوسلاراراسي إیليشكيلر چيكمازينده فيليستين سورونو، ‏اسلامبول ١٩٩١. ميم كمال وك، سييونيزمدن اويكارليكلار چاتيشماسينه فيليستين سورونو، ‏اسلامبول ٢٠٠٢، س. ٣٨، ٤٢١، ٤٢٢. ر. هالم، بلكلرله فيليستين: دون، بوكون، يارين، ‏اسلامبول، تس.، س. ١٨٧. ا. و. كاييالي، پالستين: ا مودرن هيستوري، لوندون، تس.، س. ١٣-١٤، ١٦، ١٩، ١٧١. ب. كيمرلينك، پوليتيجید: اريل شارون’س وار اكاينست ذه پالستينيانس، لوندون-نو يورك ٢٠٠٣، س. ٢١٥. پ. ر. كوماراسوامي، هيستوريجال ديجتيوناري اوف ذه اراب-يسرالي جونفليجت، لانهام ٢٠٠٦. ش. توفان بوزپينار، “يي. ابدولهاميد دونمينين إیلك ييلارينده فيليستين’ده ياهودي إیسكاني كيريشيملري”، توركييه ‏گونلوگو، سي. ٣٠، انكاره ١٩٩٤، س. ٥٨-٦٥. پ. اندرسون، “سجوريينك توواردس بذلهم”، نو لفت رويو، سي. ١٠، لوندون ٢٠٠١، س. ٥-٣٠. هاسان قرەكوس، “ياهوديلرين فيليستين’ه يرلشمه كيريشيملري و سولايمان فذي باي’ين لاييهاسي (١٩١١)”، كازي اونيورسيتسي كيرشهير ايگيتيم فاكولتسي دركيسي، و/١، كيرشهير ٢٠٠٤، س. ٤٣-٥٧. ز. ي. هرشلاك، “يسرال”، جولير’س اينسيجلوپديه نو يورك ١٩٦٧، كسييي، ٣٢٤-٣٣٢، ٣٤٤-٣٤٨. و. ايبنستين، “زيونيسم”، كرولير اونيورسال اينسيجلوپديه نو يورك ١٩٦٩، كسكس، ٣١٥-٣١٦. داووت دورسون، “يسرايل”، ديه كسكسييي، ١٨٤-١٨٨. سينان إیلهان، “يسرايل”، ا..، كسكسييي، ١٨٩-١٩١.

یورم یاپ

الكترونیك پوستە یایینلانماز كركلی یرلر *

اره
قاتكورلر