گونجل عثمانلی توركجسی خبرلر

تبوك سفري (٩/٦٣٠)

الصورة الرمزية لـ مسعود

سوريي’دن كلن بازي توكارلار، بيزانس إیمپاراتورونون، هريستييان اراپ كابيللرينين ده دستگيني الاراك موسلومانلاره كارشي ساواش حاضرليگينه باشلاديگينه داير مدين’يه بازي هابرلر كتيرديلر. بونون اوزرينه پايكامبريميز، ايسلم، كيفار، جوهاين، ايشجا’ و سولايم كيبي ديگر اراپ كابيللرينين ده كاتيلديگي اوتوز بين كيشيليك بير اوردی حاضرلادي. او، گنلليكله سفر إیچين كيدگي يري كيزلي توتوگی هالده بی سفره چيكاركن هدفينين بيزانس اوردوسی ‏اولدیگونی اچيكچه بايان ايتي. چونكی يول اوزون، دوشمان كوچلی و كالاباليك، هاوه ده سيجاكتي. هورمالار اولكونلاشميشتي. هوكين مايولرين آلتونده اگاچلارين كولكسينده اوتورماكتان هوشلانديگي بير زماندي. بی سفرين تسادوف ايتيگي زمانه كور’ان ديلينده كوچلوك زماني (سااتو’ل-وسر)، او ندنله ده بی سفره كوچلوك كازوسي’ (كازوتو’ل-وسر)، اوردويه ده كوچلوك اوردوسی (يشو’ل-وسر) دنيلميشتير.

اشاگيداكي âيتلر سفر ونسينده بازي موسلومانلارين توتوم و داورانيشلاريني يانسيتماكتادير: “اي إینانانلار! سيزه نه ‏اولدی؟ “الل يولونده ساواشه چيكين” دنيلينجه يره ييگيليپ كالدينيز. اهيرت يرينه دونيه هاياتينه مي رازي ‏اولدینوز؟ اويسه دونيه هاياتينين كچيمليگي اهيرته كوره پك ازدير. ايگر ساواشه چيكمازسانيز الل سيزي ايلم وريجی بير ازاپ إیله زالانديرير و يرينيزه سيزدن باشكه بير كاويم كتيرير; سيز ساواشه چيكماماكله اونه هيچبير زارار ورمزسينيز. الل هر شايه كاديردير. ايگر سيز محمد’ه يارديم ايتمزسنيز، بيلين كي، إینكار ايدنلر اونو، إیكي كيشينين إیكينجیسي اولاراك يوردوندان چيكارديكلارينده الل اونه يارديم ايتميشتير. هاني او، ماگاراده اركاداشينه “وزولم; الل بيزيملدير” دييوردو. بونون اوزرينه الل اونه (سوكûنت ساگلايان) ايمنييتيني إینديردي. كورمديگينيز اسكرلرله اونی دستكلدي و إینكار ايدنلرين سوزونی الچالتي. الل’ين سوزی ڭ اوستوندور. الل يودير، بيلكدير. هافيفييل، اگيرييله هپينيز يوله كويولون و الل يولونده مالارينيزله جانلارينيزله جیهاد ايدين. ايگر بيليرسنيز بی سيزين إیچين داهه خیرليدير.”٢٢٢

بازي بدويلر وزور بايان ايدە رك سفره كاتيلماك إیستمديلر. اونلار هاكينده نازيل اولان âيت، كنديلرينين بی سفره كاتيلماماك إیچين باهانه إیلري سورمك اوزره هز. پايكامبر’ين هوزورونه كلديكلري و سفره كاتيلمامالارينين اويكون بير داورانيش اولماديگي شويله إیفاده ايديلمكتدير: “بدويلردن، مازرتلري ‏اولدیگونی إیديه ايدنلر، كنديلرينه إیزين وريلسين دييه كلديلر…”٢٢٣ ايني شكيلده سكسن كوسور مونافيك كليپ، مازرتلري اولماديگي هالده يالاندان وزور بايان ايدە رك إیزين إیستديلر. بونون اوزرينه شی ايتلر نازيل اولاراك اونلاره إیزين ورن هز. پايكامبر’ي إیكاز ايتي: “گر ياكين بير دونيه مالي و كولاي بير يولجولق اولسايدي، سانه اويوپ پشيندن كليرلردي. فاكات مشاقكاتلي بير هدف اونلاره اوزاك كوروندو. بير ده ‘كوجوموز يتسايدي سيزينله برابر چيكارديك’ دييه الل’ه يمين ايدە رك كنديلريني هلاك ايدييورلار. هالبوكي الل اونلارين يالان سويلديكلريني بيلييور. سني الل افتسين! دوگری سويلاينلر سنجه بلي اولوپ يالانجي اولانلاري وگرنمدن نييه اونلاره إیزين وردين؟”٢٢٤ توبه سûرسي’نده مونافيكلارين تبوك سفري إیله إیلكيلي توتوملاريندان و پسيكولوژيك دوروملاريندان ‏بحثدن باشكه âيتلر ده واردير.

پايكامبريميز زنكين ساهابيلري تبوك سفري’نه بينك و يييە جك تمين ايتملري إیچين تشويك ايتي. هز. اوسمان، اباس ب. ابدولموتاليب، ابدوراهمان ب. اوف كيبي موسلومانلار بويوك ولچولرده باگيشته بولوندولار. هز. ايبû بكير، تامامي دورت بين ديرهمدن إیبارت اولان پاراسينين هپسيني، هز. ومر إیسه مالينين ياريسيني باگيشلادي. ڭ بويوك باگيشي هز. اوسمان ياپتي. او، اوردونون اوچته بيريني دوناتي.٢٢٥ بی اراده بازي كوز ياشارتيجي اولايلار ده ياشاندي. تبوك سفري’نه چيكمايي چوك ارزولاديكلاري هالده فاكيرليكلري سببييله بينك بولامايان بازي ساهابيلر هز. پايكامبر’ه موراجاات ايدە رك اوندان كنديلرينه بينك تمين ايتمسيني إیستديلر. يدي كيشي اولان بی كروپ كنديلرينه بينك تمين ايديلممسي اوزرينه اوردويه كاتيلاماياجاكلاريني انلايينجه اشيري درده اوزولوپ كوزياشي دوكتولر. بی كيشيلر موسلومانلار اراسينده “بكاîن” (چوك اگلايانلار) دييه انيلميشلاردير. بی داورانيشلاريندان دولايي هاكلارينده ايت إینميش و كنديلرينين بی دورومدان دولايي سوروملی اولماديكلاري; سوروملولوگون انجاك زنكين ‏اولدیكلاري هالده پايكامبر’دن إیزين إیستاينلره ايت ‏اولدیگی بيلديريلميشتير.٢٢٦ اونلارين بی دوروملاري بازي ساهابيلري هاركته كچيرميش، إیبن يامين ب. اوماير و اباس ب. ابدولموتاليب إیكيشر كيشينين، هز. اوسمان ده كري كالان اوچ كيشينين بينك و يييكلريني تمين ايدە رك كنديلرينين إیسلام اوردوسونه كاتيلمالاريني ساگلاميشلاردير.٢٢٧

يسلام اوردوسی هوزاه كابيلسيندن الكامه ب. ايل-فاگوا’ ادلي ساهابينين كيلاووزلوگونده يوله چيقرەك مدين’يه ٧٧٨ كم. اوزاكليكتا٢٢٨ و سûرييه يولی اوزرينده بولونان تبوك’ه كادار إیلرلدي و اوراده قرەركاه كوردو. هراكليوس او سيراده هوموس’ته بولونويوردو. بی سفر ايسناسينده إیسلام اوردوسی دوشمانله كارشيلاشمادي; دولاييسييله چارپيشمه ده مايدانه كلمدي. بيزانس’ين موسلومانلاره كارشي هرهانكي بير اوردی حاضرلاماديگي و مدين’يه اولاشان هابرلرين دوگری اولماديگي ‏آڭلاشيلدي. هز. پايكامبر شام تارافينه إیلرلاييپ إیلرلنممسي كونوسونده ساهابنين كوروشلرينه باشووردو. هز. ومر “گر يورومكله ايمرولوندونسه يورو!” دیدی. هز. پايكامبر “گر ايمير السايديم بی كونوده سيزه دانيشمازديم” كارشيليگيني وردي. بونون اوزرينه هز. ومر شی سوزلرييله كوروشونی ديله كتيردي: “يا رسûلالل! روملار چوك كالاباليكتيرلار. اورالارده موسلومانلاردان تك كيشي بيله يوقتور. كوردوگون كيبي اونلاره ياكلاشتين. سنين ياكلاشمان اونلاري كوركوتموشتور. اويكون كورورسن بی ييل كري دون. ياهوت يوجه الل بی كونوده بير ايمير بيلديرير”. بونون اوزرينه هز. پايكامبر تبوك’تن إیلري كچمدي.

تبوك سفري ايسناسينده چوردكي يرلشيم الانلارينده اوتورانلار إیسلام هاكيمييتينه كيرديلر. هز. پايكامبر، چوگونده هريستييانلارين، بازيسينده إیسه ياهوديلرين ياشاديگي ربا’، اييله (بوكونكی اقاب)، ايزروه، ماكنا و ماان بولكلرينه بيرليكلر كوندرە رك بی بولكلرين هوكيني إیسلام’ه داوت ايتي. اونلارين تمسيلجیلري تبوك’ته بولونان هز. پايكامبر’ين يانينه كلديلر. إیسلام’ي كابول ايتممكله بيرليكته ييللق جیزيه ودمايه رازي اولاراك إیسلام دولتينين تبااسي اولمايي كابول ايتيلر. پايكامبريميز بی يرلشيم مركزلرينين هربيري إیچين انتلاشمه متني يازديراراك كنديلرينه وردي. ايريجه هاليد ب. وليد’ين ايمرينه دورت يوز سوواري ورە رك ونملي بير مركز اولان دûمتولندل’ه كوندردي. هاليد اورانين هريستييان يونتيجیسي اوكايدر ب. ابدولمليك’ي ياكالاياراك هز. پايكامبر’ين هوزورونه كتيردي. اوكايدير’ين جیزيه ودمايي كابول ايتمسي اوزرينه دûمتولندل ده إیسلام دولتينين هاكيمييتينه كيردي. اوكايدر ده دûمتولندل’ه كري كوندريلدي.

تبوك سفري دولاييسييله ايهل-ي كيتاپله إیليشكيلرده ونملي ير توتان بير هوسوسه إیشارت ايتمك يرينده اولاجقتير. بی سفرين حاضرليكلاري ايسناسينده سفر سيراسينده و سونونده كور’ان-ي كريم’ين توبه (برا) سûرسينين بازي âيتلري نازيل ‏اولدی. هز. پايكامبر تبوك’ته بولوندوگی ايسناده كنديلرينه داوتچيلر كوندرديگي ايهل-ي كيتاپ منسوپلارينه بی سûرنين ٢٩. âيتينين هوكوملريني تاتبيك ايتمايه باشلادي. بونه كوره ايهل-ي كيتاب’ه داهيل اولان زومرلره موسلومان اولمالاري تكليف ايديلير. داوتي كابول ايدرلرسه موسلومان اولورلار; شايت كابول ايتماييپ كندي دينلرينده كالماك إیسترلرسه إیسلام دولتينه جیزيه ودملري إیستنير. جیزيه ودمايي كابول ايدرلرسه دولتين تبااسي اولورلار. او تاكديرده جانلاري، مالاري، إیرز و ناموسلاري إیله دين و مابتلري إیسلام دولتينين هيمايسينه الينير. كنديلرينه “زيمي” دنير.

تبوك سفري

يسلام اوردوسی مدين’يه دوندوگونده هوك سوينچ إیچينده سنيييتو’ل-ودا’يه كوشاراك اوردويی كارشيلادي. هز. پايكامبر مسجید’ه كيريپ إیكي رك’ات ناماز كيلدي. سونره مسجید’ده اوتوردو. بی اراده تبوك سفري’نه إیشتيراك ايدماييپ مدين’ده كالان سكسن جیوارينده ساهابي بيرر بيرر كلە رك وزور بايان ايتيلر. پايكامبريميز اونلارين إیفادلريني ايساس الاراك و إیچ يوزلريني الل’ه هاواله ايدە رك مازرتلريني كابول ايديپ كنديلري إیچين إیستيگفارده بولوندو.

انجاك سفره كاتيلمايان كا’ب ب. ماليك، موراره ب. ربي’ و هيلال ب. اوماييه ادلي ساهابيلر يولجولوكلارينه اينكل تشكيل ايدن بير مازارت اورتايه كوياماديلار. بونون اوزرينه پايكامبريميز و موسلومانلار بی اوچ كيشييله ايلي ‏گون سورايله إیرتيباتلاريني كستيلر. سونونده اونلارين افديلديكلرينه داير âيت نازيل ‏اولدی. بی âيتين مالي شويلدير: “وه (سفردن) كري بيراكيلان اوچ كيشينين ده (توبلريني كابول ايتي). يريوزی كنيشليگينه راگمن اونلاره دار كلميش، ويجدانلاري كنديلريني سيكتيكچه سيكميشتي. نيهايت الل’تان (و’نون ازابيندان) يينه الل’ه سيگينماكتان باشكه چاره اولماديگيني انلاميشلاردي. سونره (سكي هالرين) دونملري إیچين الل اونلارين توبسيني كابول ايتي. چونكی الل توبايي چوك كابول ايدن، پك ايسيركايندير.”٢٢٩ كورولويور كي، مازرتلري اولماديگي هالده تبوك سفري’نه كاتيلمايان بی اوچ كيشينين، إیهمال سونوجی ده اولسه هز. پايكامبر’ين ايمريني يرينه كتيرمملري و كركلي دوروملارده توپلومله بيرليكته هاركت ايتمملري، افديلديكلرينه داير هاكلارينده âيت إیننه كادار، ديشلانمالارينه يول اچميشتير.

كايناكچا:

٢٢٢. توبه سûرسي ٣٨-٤١.

٢٢٣. توبه سûرسي ٩٠.

٢٢٤. توبه سûرسي ٤١-٤٣.

٢٢٥. واكيدي، إیيي، ٩٩١.

٢٢٦. توبه سûرسي ٩٢-٩٣.

٢٢٧. واكيدي، إیيي، ٩٩٣-٩٩٥; إیبن هيشâم، إیي، ٥١٨-٥١٩.

٢٢٨. م. محمد هاسان شوراب، ايل-ماليمو’ل-سيره في’س-سونه و’س-سير، بايروت ١٩٩١، س. ٦٩.

٢٢٩. توبه سûرسي ١١٨. توبه سûرسينين تبوك سفري إیله إیلكيلي âيت-ي كريملريندن بير كيسميني كونويی ايله اليركن متين إیچينده يه ميل اولاراك وايه إیفاده ايتيگي انلام إیتيبارييله كايدتيگيميز إیچين إیلكيلي ديگر âيتلري ايريجه توپلی اولاراك كايدتمديك. تبوك سفرينين كور’ان’ه يانسيماسي كونوسونده توپلی بيلكي إیچين اشاگيداكي ايسرلره باكيلابيلير: واكيدي، إیيي، ١٠٦٠-١٠٧٦; ماكريزي، س. ٤٨٩; إیلهامي كولر-ومر وزسوي، س، ٦٨٣-٦٨٦. تبوك سفري هاكينده كنيش بيلكي إیچين ورديگيميز كايناكلار ديشينده ايريجه بك. إیبن سا’د، إیي، ١٦٥-١٦٨; بوهاري، و، ١٢٨-١٣٦; تابري، إیيي، !٠٠-١١١; إیبن ابديلبر، دورر، س. ٢٣٨-٢٤٦; إیبن سايييديناس، إیي، ٢٩٢-٣٠٥; ماكريزي، س. ٤٤٥-٤٨٨.

یورم یاپ

الكترونیك پوستە یایینلانماز كركلی یرلر *

اره
قاتكورلر